Poligrafia

Poligrafia – dziedzina techniki i technologii, której przedmiot stanowią procesy wytwarzania druków (np. gazet, książek, plakatów, etykiet, opakowań) na różnorodnych podłożach {np. na papierze, kartonie, metalu, tworzywach sztucznych). Termin ten jest również synonimem całej gałęzi przemysłu – przemysłu poligraficznego^[1].

Nauka

Poligrafia dąży do ciągłego doskonalenia druku, co wiąże się przykładowo z projektowaniem nowych maszyn i urządzeń oraz opracowywaniem efektywniejszych metod, materiałów i środków przy produkcji. Osiągnięcia poligrafii czynią z niej ważną część komunikacji wizualnej, co ma wpływ na wiele branż i dziedzin życia jak np. marketing, informacja czy edukacja^[1]^[2].

Pierwsze systemowe badania poligraficzne zaczęto prowadzić w Austro-Węgrzech, gdzie w 1888 roku założono najstarszy instytut poligraficzny (Höhere Graphische Bundes-Lehr- und Versuchsanstalt w Wiedniu). Współcześnie poligrafia jest powszechną interdyscyplinarną dziedziną naukową a badania w jej zakresie prowadzone są w licznych ośrodkach naukowych na świecie. W Polsce badania poligraficzne prowadzone są od 1958 roku, gdzie zapoczątkowano je w Centralnym Laboratorium Poligraficznym w Warszawie (obecnie Centralny Ośrodek Badawczo-Rozwojowy Przemysłu Poligraficznego). Od 1967 roku także w Instytucie Poligrafii Politechniki Warszawskiej, a od 2002 roku w Instytucie Papiernictwa i Poligrafii Politechniki Łódzkiej^[1].

Przemysł poligraficzny

Przemysł poligraficzny jest szczególną dziedziną produkcyjną – obejmuje opracowywanie wzorców (form drukowych) oryginałów tekstowych i rysunkowych oraz drukowanie za ich pomocą kopii, w większości na potrzeby masowego odbiorcy.

Etapy

Dawniej wszystkie etapy produkcji poligraficznej odbywały się przede wszystkim w drukarniach. Współcześnie w wyniku postępującej komputeryzacji i wprowadzania coraz nowocześniejszych technik cyfrowych, początkowe etapy wykonywane są zazwyczaj w specjalistycznych studiach, gdzie materiały przeznaczone do druku są poddawane cyfrowej obróbce i montażowi. Umożliwia to tworzenie form drukowych metodą ctplate („od komputera do wzorca”) lub metodą ctprint („od komputera do odbitki” – drukowanie cyfrowe)^[1].

Wg normy ISO 12637 produkcję poligraficzną można podzielić na następujące etapy:^[3]^[2]

Prepress
- technologia analogowa
  - przygotowanie: projektowanie, obróbka i reprodukcja obrazu, wykonanie proofu
  - montaż obrazu: impozycja i wykonanie proofu
  - wykonanie formy drukowej: mechaniczne, fotochemiczne, elektroniczne grawerowanie
- technologia cyfrowa
  - przygotowanie: projektowanie, obróbka i reprodukcja obrazu, wykonanie proofu
  - montaż obrazu: impozycja i wykonanie proofu
  - wykonanie formy drukowej: elektroniczne grawerowanie, CtF, od komputera do podłoża, CtP, od komputera do elektronicznego nośnika obrazu

Press (drukowanie)
- bezfarbowe
  - fotochemiczne: halogenkami srebra, diazoniowe
  - termochemiczne: bezpośrednie termiczne
  - elektrochemiczne: wyładowaniami iskrowymi
- bezformowe
  - ink-jet: ciągły, kropla na żądanie
  - termotransferowe: z nośnikiem woskowym, termosublimacyjne
  - elektrostatyczne (zob. druk cyfrowy): elektrograficzne, elektrofotograficzne, strumieniem elektronów, magnetograficzne
- z formą
  - wypukłe: fleksograficzne, typograficzne, typooffsetowe
  - płaskie: litograficzne, offsetowe
  - wklęsłe: rotograwiurowe, wklęsłolinijne, tamponowe
  - farboprzenikalne: sitodrukowe, risograficzne

Postpress
- obróbka introligatorska
- uszlachetnianie druku
- spedycja

Rodzaje farb drukowych

Wzornik barw systemu HKS. K oznacza Kunstpapier (papier powlekany)

Farby drukowe różnią się metodą tworzenia barwy:

farby procesowe : zestaw kilku (np. trzech, czterech lub sześciu) farb przy pomocy których – stosując technikę rastrowania obrazu i separacji barw – możliwe jest zadowalające odtworzenie palety barw naturalnych na reprodukowanym obrazie poligraficznym.
- cztery farby procesowe (CMYK). CMYK to jednocześnie jedna z przestrzeni barw w pracy z grafiką komputerową.
- zestaw Hexachrome – sześciu farb ( CMYK + pomarańczową orange i zieloną green = CMYKOG)
farby spotowe (ang. spot colors) kolory dodatkowe = (specjalne, spotowe, "z puszki") farby, które zazwyczaj dają barwę nieosiągalną za pomocą farb procesowych)
- Pantone (wykonane na podstawie wzorników barw ) Pantone Color Matching System = Pantone CMS
- HKS (wykonane na podstawie wzorników barw)
- barwy indywidualnie wskazanej przez zamawiającego
- RAL color system - używany głównie w Europie, zobacz opis techniczny flagi Niemiec według niemieckiego ministerstwo spraw wewnętrznych

Zobacz też

Przypisy

↑ ^a ^b ^c ^d poligrafia, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2024-11-14] .
↑ ^a ^b RedaktorR. Chroma RedaktorR., Poligrafia: Co to Jest i Dlaczego Ma Znaczenie? [online], chroma.pl, 21 czerwca 2024 [dostęp 2024-11-14] (pol.).
↑ ISO 12637-1:2006 Graphic technology — Vocabulary — Part 1: Fundamental terms [online], www.iso.org [dostęp 2024-11-14] .

Bibliografia

Miesięcznik Poligrafika 6/2006, ISSN 0373-9864, Terminologia poligraficzna według normy ISO 12637-1 autorzy: Danuta Tyrowicz, Konrad Blachowski

[:0-1] poligrafia, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2024-11-14] .

[:1-2] RedaktorR. Chroma RedaktorR., Poligrafia: Co to Jest i Dlaczego Ma Znaczenie? [online], chroma.pl, 21 czerwca 2024 [dostęp 2024-11-14] (pol.).

[3] ISO 12637-1:2006 Graphic technology — Vocabulary — Part 1: Fundamental terms [online], www.iso.org [dostęp 2024-11-14] .

[1]

[2]

[3]