Polskie Stowarzyszenie Przyjaciół Indian
| Państwo | |
|---|---|
| Siedziba | |
| Data założenia | |
| Rodzaj stowarzyszenia | |
| Status |
aktywny |
| Profil działalności |
integracja i aktywizacja społeczna, prawa wolności człowieka i obywatela, nauka, kultura, edukacja i wychowanie |
| Członkowie |
50[1] |
| Nr KRS | |
| Data rejestracji |
28.01.2011 |
| Strona internetowa | |
Polskie Stowarzyszenie Przyjaciół Indian (PSPI) – ogólnopolska organizacja zrzeszająca sympatyków tubylczych Amerykanów, czyli indianistów[2].
Historia i działalność[edytuj | edytuj kod]
PSPI powstało wiosną 1990 roku (z siedzibą początkowo w Białymstoku, a następnie w Warszawie) w związku z przygotowaniami do polskich etapów tzw. „Świętego Biegu” z Londynu do Moskwy, organizowanego wówczas w Europie przez indiańskiego działacza i aktora Dennisa Banksa w ramach cyklu światowych biegów i marszów Indian i ich sojuszników z innych kultur.
Stowarzyszenie wywodzi się spośród uczestników i sympatyków Polskiego Ruchu Przyjaciół Indian. Zamiarem twórców PSPI było zgromadzenie grupy działaczy i koordynatorów – części indianistów rozumiejących potrzebę wyjścia poza formułę ruchu i kontrkultury, a zainteresowanych działalnością bardziej sformalizowaną (w połowie lat 90. do PSPI należało ponad 50 osób). Jego cele statutowe obejmują tzw. „4xP”: poznawanie, praktykowanie, propagowanie i pomoc w dziedzinach dotyczących Indian obu Ameryk i realizowane są w ramach działań grup lokalnych oraz okazjonalnych imprez ogólnokrajowych i współpracy międzynarodowej.
Szczyt aktywności PSPI przypadł na połowę lat 90. XX w. Członkowie stowarzyszenia organizowali wówczas niektóre z dorocznych ogólnopolskich zlotów Polskiego Ruchu Przyjaciół Indian, ogólnopolskie sesje popularnonaukowe z udziałem znanych naukowców i podróżników (Warszawa, Poznań), wzorowane na Świętych Biegach środkowoeuropejskie biegi sztafetowe sympatyków Indian z kilku krajów (Bieg Przyjaźni Narodów w 1994, Bieg Wolności dla Leonarda Peltiera w 1996), spotkania z Indianami zapraszanymi do Polski na wykłady i warsztaty oraz indianistyczne wystawy, imprezy artystyczne i edukacyjne. Największym przedsięwzięciem z inicjatywy PSPI były zorganizowane w październiku 1992 r. pod hasłem „Kolumb ty draniu”: wystawa, sesja naukowa i przegląd filmów w warszawskim Muzeum Niepodległości, którym towarzyszyły imprezy uliczne (ceremonia powitania dnia, manifestacje pod ambasadami USA i Kanady). Stowarzyszenie wydawało comiesięczny „Biuletyn Informacyjny PSPI” i współpracowało z kwartalnikiem „Tawacin”.
W ramach działalności wspierającej członkowie PSPI inicjowali m.in. zbiórki przyborów szkolnych i ciepłych ubrań dla indiańskich dzieci z ubogiego rezerwatu Pine Ridge oraz akcje zbierania podpisów pod petycjami w obronie Indian i ich świętych miejsc (Góry Czarne, Mount Graham). Organizowali też spotkania z zapraszanymi do kraju tubylczymi działaczami (Dennis Banks, Bobby Castillo, Frank Dreaver, James Robideau, David Gauld). Ze względu na brak doświadczeń, skromne zaplecze organizacyjne i finansowe, niewielki napływ nowych członków oraz kontrowersje samych indianistów wokół działalności PSPI stowarzyszenie zaprzestało przejściowo aktywnej działalności zbiorowej pod koniec lat 90, chociaż wielu jego członków nadal związanych jest z tematyką indiańską indywidualnie – zawodowo lub hobbystycznie – w tym w ramach działań PRPI, regionalnych „wiosek indiańskich”[3] i innych organizacji ekologicznych i humanitarnych.
Działania prowadzone indywidualnie oraz przez lokalne grupy indianistów (m.in. we współpracy z muzeami etnograficznymi w Warszawie i Poznaniu oraz internetowym „Etnoradiem” przyczyniły się, po kilku latach dyskusji do reaktywacji formalnej działalności stowarzyszenia w 2011 roku.
Członkowie PSPI i PRPI brali udział w akcjach wspierających Najdłuższy Marsz 2008 w USA, Maraton Pisania Listów Amnesty International i Wielką Orkiestrę Świątecznej Pomocy, redagowali biuletyn informacyjny, przygotowali konferencje popularnonaukowe w 2003 roku "Indianie i indianiści", w 2006 roku w 130 rocznicę bitwy nad Little Big Horn "Indianie w walce o swoje prawa", w 2008 roku w 35. rocznicę okupacji Wounded Knee "Tożsamość narodowa Indian obu Ameryk", w kolejnych latach także "W duchu Szalonego Konia" itp. Organizowano akcje edukacyjne na Dzień Ziemi i Dzień Solidarności z Tubylczymi Ludami Ameryki 12 października. W sierpniu 2016 roku Stowarzyszenie poparło protesty Indian z Dakoty przeciwko budowie rurociągu w pobliżu ich traktatowych terenów.
Pierwszym honorowym członkiem PSPI był pisarz i popularyzator kultury Indian Sat-Okh[2], a do PRPI należeli lub należą m.in. pisarz Longin Jan Okoń oraz wszyscy trzej założyciele i pierwsi redaktorzy kwartalnika przyjaciół Indian „Tawacin”. Uczestnikami Polskiego Ruchu Przyjaciół Indian są między innymi pisarze Jarosław Wojtczak[2], Aleksander Sudak i naukowcy, jak Ewa Nowicka.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Polskie Stowarzyszenie Przyjaciół Indian w ngo.pl, bazy.ngo.pl, [data aktualizacji bazy: 2011-02-12].
- ↑ a b c I ty możesz zostać Indianinem [online], PolskieRadio.pl [dostęp 2019-10-20].
- ↑ Wioski indiańskie w Polsce – gdzie są egzotyczne atrakcje dla najmłodszych [online], Onet Podróże, 2 września 2013 [dostęp 2019-10-20] (pol.).
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Marek Nowocień – Polski Ruch Przyjaciół Indian wczoraj dziś i jutro, w: „Odrębna Rzeczywistość. Referaty z sesji „Indianie i Indianiści” poświęconej pamięci Indiańskiej Babci Stefanii Antoniewicz”, red. A. J. Kilanowski, Wyd. TIPI, Wielichowo 2004 ISBN 83-919264-0-0.
- Przemysław Bartuszek – Indianistyczne ruchy w Polsce i na świecie, „Społeczeństwo Otwarte” 1998, nr 2 (20)
- Szymon Beźnic – Kontrkultura po indiańsku – charakterystyka Polskiego Ruchu Przyjaciół Indian, „Nomos” 2000, nr 30/31
- Anna D. Tomala, Polskie Stowarzyszenie Przyjaciół Indian, „Wabeno” 2002, nr 41, s. 1-2
- Biuletyn Informacyjny PSPI, maszynopis powielany, 1990-1997