Pomnik Tadeusza Kościuszki w Puszczy Mariańskiej

Pomnik Tadeusza Kościuszki
w Puszczy Mariańskiej

Państwo	Polska
Miejscowość	Puszcza Mariańska
Miejsce	centrum wsi
Typ obiektu	stela na cokole
Projektant	Józef Rapacki / nieznany cieśla
Fundator	mieszkańcy gminy Korabiewice
Materiał	kamień, drewno
Data odsłonięcia	14 października 1917
Położenie na mapie gminy Puszcza Mariańska Pomnik Tadeusza Kościuszki
Położenie na mapie Polski Pomnik Tadeusza Kościuszki
Położenie na mapie województwa mazowieckiego Pomnik Tadeusza Kościuszki
Położenie na mapie powiatu żyrardowskiego Pomnik Tadeusza Kościuszki
51°58′42,1″N 20°20′59,3″E

Pomnik Tadeusza Kościuszki w Puszczy Mariańskiej – pomnik w formie steli upamiętniający postać Tadeusza Kościuszki, zlokalizowany w centrum wsi Puszcza Mariańska w województwie mazowieckim (powiat żyrardowski).

Geneza

Portret Tadeusza Kościuszki

Pomnik został odsłonięty na fali entuzjazmu patriotycznego w październiku 1917, kiedy to na wszystkich ziemiach polskich obchodzono stulecie śmierci Kościuszki, a jednocześnie chwiały się mocarstwa zaborcze. Obchody miały szczególnie uroczysty przebieg w Królestwie Polskim, gdzie w tym czasie odsłaniano wiele pomników Kościuszki. Ten z Puszczy Mariańskiej wyróżnia się jednak, według historyka, Magdaleny Micińskiej, swoim poziomem artystycznym i formą przedstawienia.

Forma

Obiekt składa się z cokołu (kamiennej podmurówki), na którym umieszczono drewnianą, płaskorzeźbioną stelę z portretem Kościuszki autorstwa Józefa Rapackiego. Poniżej portretu przykuta jest tablica pamiątkowa z napisem: TADEUSZ / KOŚCIUSZKO / NACZELNIK NARODU POLSKIEGO / W SETNĄ ROCZNICĘ JEGO ZGONU / POŚWIĘCA GMINA KORABIEWICE / 1917 R. Monument wykonano z dbałością o szczegóły. Drewniana stela, wyrzeźbiona przez nieznanego, zapewne miejscowego, artystę (cieślę), wyposażona jest w bogaty zestaw symboli militarnych, patriotycznych i chłopskich, w tym odwołujących się do insurekcji kościuszkowskiej: sztandarów powstańczych, liści wawrzynu, osadzonych na sztorc kos, kul armatnich, werbli i rozbitych szańców wroga. Pośród tych atrybutów wyryto napis Racławice. Nad portretem Kościuszki umieszczona jest tablica z polskim orłem królewskim, którego wizerunki wpleciono również w kapitele kolumn flankujących stelę. Owalny portret Tadeusza Kościuszki autorstwa Józefa Rapackiego widnieje w centrum steli, za szkłem i charakteryzuje się fizjonomiczną wiernością oraz dbałością o szczegóły historyczne. Kościuszko posiada wszystkie atrybuty żołnierza i wodza, jego twarz wyraża skupienie i powagę.

Uroczystość odsłonięcia

Uroczystość odsłonięcia pomnika (zbudowanego ze składek mieszkańców gminy Korabiewice) odbywała się według schematu, jaki stosowano wówczas powszechnie. 14 października 1917 (w przeddzień rocznicy śmierci Kościuszki) odprawiono nabożeństwo w korabiewickim kościele parafialnym, a także wygłoszono przemówienia i odśpiewano pieśni patriotyczne. Jedną z mów wygłosił autor portretu, Józef Rapacki, mieszkający w pobliskiej Olszance. Obiekt stanął na skrzyżowaniu dróg biegnących do Skierniewic, Mszczonowa i Radziwiłłowa.