Pouteria lucuma
| |
| Systematyka[1][2] | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Podkrólestwo | |
| Nadgromada | |
| Gromada | |
| Podgromada | |
| Nadklasa | |
| Klasa | |
| Nadrząd | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
Pouteria lucuma |
| Nazwa systematyczna | |
| Pouteria lucuma (Ruiz & Pav.) Kuntze Revis. Gen. Pl. 3(2): 195 1898[3] | |
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[4] | |
 | |
Pouteria lucuma (lucuma) – gatunek rośliny z rodziny sączyńcowatych. Pochodzi z Ameryki Południowej, gdzie rośnie na obszarze od północnej części Chile po Kolumbię i Ekwador[5]. Owoce tej rośliny od dawna są cenione przez ludność tubylczą, o czym świadczą znalezione w miejscach pochówku ceramiki przedstawiające ten owoc[6]. W kulturze Moche wyrabiano ozdoby wyobrażające owoce i warzywa, w tym także owoce tego gatunku[7].
Europejczycy po raz pierwszy zetknęli się z tym owocem w regionie Chinchasuyu należącym do Imperium Inków w 1531 roku[8].
Inna nazwa tego owocu to lucmo lub z angielskiego eggfruit, odnosi się ona również do blisko spokrewnionej Pouteria campechiana. Nazwa „eggfruit” nawiązuje do suchego owocu, które w strukturze przypomina ugotowane na twardo żółtko jaja. Miąższ lucumy w smaku przypomina słodkie ziemniaki. Jest to bardzo wartościowy owoc, posiadający wysoki poziom karotenu oraz witamin z grupy B. Kuliste lub jajowate owoce są zielone, z jasnym żółtym często włóknistym miąższem. Rośnie na umiarkowanych wysokościach między 1000 a 2400 metrów.
Pierwotnym zasięgiem występowania tego gatunku był klimat tropikalny, jednak rozpowszechnienie uprawy spowodowało jego rozprzestrzenienie także do stref subtropikalnych. Obecnie gatunek uprawiany jest w Peru, Ekwadorze, Chile, Wietnamie i Laosie z powodzeniem również w strefie podzwrotnikowej między innymi w Kalifornii. W ograniczonym stopniu uprawiane także w Boliwii i Kostaryce.
Do rodzaju Pouteria zalicza się również wysoko cenione Pouteria sapota (mamey), Pouteria caimito (abiu), Pouteria campechiana (canistel) oraz Pouteria viridis (Green Sapote)[3].
Proszek z suszonych owoców stosowany jest jako środek aromatyzujący oraz w produkcji lodów.
Popyt na lucumę w jej rodzimym zasięgu, w Chile i Peru przewyższa popyt na truskawki, czekoladę i wanilię[potrzebny przypis].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
- ↑ Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-02-28] (ang.).
- ↑ a b Pouteria lucuma. [w:] The Plant List [on-line]. [dostęp 2012-09-04].
- ↑ Pouteria lucuma, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
- ↑ Taxon: Pouteria lucuma. [w:] Germplasm Resources Information Network (GRIN) [on-line]. United States Department of Agriculture. [dostęp 2012-09-04]. (ang.).
- ↑ Lucmo [online], www.hort.purdue.edu [dostęp 2017-11-26].
- ↑ Berrin, Katherine & Larco Museum. The Spirit of Ancient Peru:Treasures from the Museo Arqueológico Rafael Larco Herrera. New York: Thames and Hudson, 1997.
- ↑ Lesser-known and under-utilised plant resources Ameenah Gurib-Fakim – 2005 – s. 59.
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Pouteria lucuma. lucumaowoc.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-07-01)].