Przejdź do zawartości

Prawo o szkolnictwie wyższym

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Ustawa z dnia 27 lipca 2005 r. Prawo o szkolnictwie wyższym
Nazwa potoczna

Prawo o szkolnictwie wyższym

Państwo

 Polska

Data wydania

27 lipca 2005

Miejsce publikacji

Dz.U. z 2005 r. nr 164, poz. 1365

Tekst jednolity

Dz.U. z 2017 r. poz. 2183

Data wejścia w życie

1 września 2005

Rodzaj aktu

ustawa

Przedmiot regulacji

organizacja i zasady działania szkolnictwa wyższego

Status

uchylony[1]

Utrata mocy obowiązującej z dniem

1 października 2018[1]

Ostatnio zmieniony przez

Dz.U. z 2018 r. poz. 1693

Wejście w życie ostatniej zmiany

19 września 2018

Zastrzeżenia dotyczące pojęć prawnych

Ustawa z dnia 27 lipca 2005 r. Prawo o szkolnictwie wyższym – polska ustawa regulująca w latach 2005-2018 kwestie prawne związane ze szkolnictwem wyższym. Ustawa zastąpiła w momencie wejścia w życie 1 września 2005 roku ustawę z dnia 12 września 1990 r. o szkolnictwie wyższym[2], ustawę z dnia 31 marca 1965 r. o wyższym szkolnictwie wojskowym[3] i ustawę z dnia 26 czerwca 1997 r. o wyższych szkołach zawodowych[4]. 1 października 2018 roku ustawę zastąpiła ustawa z dnia 20 lipca 2018 r. Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce, a przepis uchylający dotychczasowe Prawo o szkolnictwie wyższym zawiera art. 169 ustawy z dnia 3 lipca 2018 r. - Przepisy wprowadzające ustawę - Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce[5].

Zakres regulacji

[edytuj | edytuj kod]

Ustawa ta określała:

Tworzenie prawa szkolnictwa wyższego

[edytuj | edytuj kod]

Przez tworzenie prawa należy rozumieć proces legislacyjnego powstawania aktu normatywnego[6]. W procesie tworzenia prawa z zakresu szkolnictwa wyższego uczestniczą różne organy państwowe i państwowe jednostki organizacyjne. Na proces ten oddziaływają przekształcenia polityczno-ustrojowe, widoczny jest również wpływ uwarunkowań ekonomicznych, finansowych oraz demograficznych, a także politycznego zobowiązania do konsolidacji Europejskiego Obszaru Szkolnictwa Wyższego określonego w Deklaracji Bolońskiej[7].

Stosowanie prawa szkolnictwa wyższego

[edytuj | edytuj kod]

Stosowanie prawa z zakresu szkolnictwa wyższego ma miejsce w dwóch typach decyzyjnych: administracyjnym (administracyjno-kierowniczym) oraz sądowym[7]. Oznacza to, że od strony podmiotowej, „dokonywane jest ono zarówno przez podejmowanie decyzji przez organy administracji publicznej, jak i przez orzekanie mające za przedmiot kontrolę sądową decyzji administracyjnej i postępowania prowadzącego do jej wydania, dokonywaną przez sądy administracyjne (działające jako sądy I instancji oraz jako Naczelny Sąd Administracyjny) oraz inne sądy w zakresie odnoszenia się przez nie do decyzji administracyjnych”[8].

Nowelizacje

[edytuj | edytuj kod]

Ustawę znowelizowano wielokrotnie. Ostatnia zmiana weszła w życie 2018 roku[9].

Kontrowersje

[edytuj | edytuj kod]

9 października 2005 roku ukazał się na łamach tygodnika „Wprost” artykuł pt. „Ostatni dołek” autorstwa Aleksandra Pińskiego i Jana Pińskiego poświęcony niektórym przepisom ustawy[10]. Według autorów artykułu ustawa zawierała przepis mówiący, iż grunty należące do skarbu państwa, a pozostające w użytkowaniu wieczystym uczelni państwowych, stają się ich własnością[10]. Przepis ten, zdaniem autorów, miał pozbawić gminy prawa pierwokupu przy sprzedaży przez szkoły wyższe należącej do nich ziemi, przez co stracić miało państwo i podatnicy. Ów przepis miał przyczynić się - według autorów artykułu - do podpisania 29 sierpnia 2005 roku umowy pomiędzy Szkołą Główną Gospodarstwa Wiejskiego a grupą inwestorów, z m.in. ówczesnym posłem do Parlamentu Europejskiego z ramienia Socjaldemokracji Polskiej Dariuszem Rosatim, ówczesnym prezesem Elektrimu i Polskiego Komitetu Olimpijskiego Piotrem Nurowskim, biznesmenem Włodzimierzem Jurkowskim, byłą wiceminister finansów w rządach Waldemara Pawlaka i Józefa Oleksego Elżbietą Chojną-Duch, jej mężem, ówczesnym prezesem Budimexu, Markiem Michałowskim, oraz z właścicielem firmy Land-Invest Wojciechem Długoszem na wieczyste użytkowanie ziemi w Konstancinie o powierzchni 87 ha z przeznaczeniem na budowę pola golfowego[10]. Ówczesny prezydent RP Aleksander Kwaśniewski na konferencji prasowej w październiku 2005 roku skrytykował ten artykuł tygodnika „Wprost” twierdząc, że „w ustawie o szkolnictwie wyższym nie ma nic, co pozwala na jakiekolwiek działania, które byłyby wątpliwe, nieprawne, a już na pewno związane z majątkiem jednej, drugiej, czy trzeciej uczelni” i uważał, że informacje w nim zawarte to jego zdaniem „kolejna hucpa”[11].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. a b Art. 98, 100, 101, 102, 103, 103a, 104 i 106 utraciły moc z dniem 31 grudnia 2018 r.
  2. Ustawa z dnia 12 września 1990 r. o szkolnictwie wyższym (Dz.U. z 1990 r. nr 65, poz. 385)
  3. Ustawa z dnia 31 marca 1965 r. o wyższym szkolnictwie wojskowym (Dz.U. z 1965 r. nr 14, poz. 102).
  4. Ustawa z dnia 26 czerwca 1997 r. o wyższych szkołach zawodowych (Dz.U. z 1997 r. nr 96, poz. 590)
  5. Ustawa z dnia 20 lipca 2018 r. Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce (Dz.U. z 2018 r. poz. 1668); Ustawa z dnia 3 lipca 2018 r. - Przepisy wprowadzające ustawę - Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce (Dz.U. z 2018 r. poz. 1669).
  6. Wróblewski J., Teoria racjonalnego tworzenia prawa, Wrocław 1985, s. 34-43; Wronkowska S., Problemy racjonalnego tworzenia prawa, Poznań 1982, passim
  7. a b Monika Stachowiak-Kudła, Tworzenie i stosowanie prawa z zakresu szkolnictwa wyższego – wybrane zagadnienia, [w:] Tworzenie a stosowanie prawa w Polsce. Teoria i praktyka, red. Dariusz Kotłowski, Marcin Mazuryk, Krzysztof Sadowski, Wydawnictwo Idealit, Warszawa 2014.
  8. Leszczyński L., Wojciechowski B., Sadowski-Zirk M., Wykładnia w prawie administracyjnym, Warszawa 2012, s. 4.
  9. Ustawa z dnia 5 lipca 2018 r. o zmianie ustawy o partnerstwie publiczno-prywatnym oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2018 r. poz. 1693)
  10. a b c Aleksander Piński, Jan Piński, Ostatni dołek [online], WPROST.pl, 9 października 2005 [dostęp 2015-10-11].
  11. Kwaśniewski znów obrażony na "Wprost" [online], Wprost, 6 października 2005 [dostęp 2020-10-07] (pol.).

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]
  • Izdebski H., Zieliński J., Prawo o szkolnictwie wyższym. Ustawa o stopniach naukowych i tytule naukowym. Komentarz do nowelizacji, Warszawa 2011.
  • Spiechowicz J., „Prawo o szkolnictwie wyższym”. Uwagi do projektu, Kraków 1999.
  • Stachowiak-Kudła M., Autonomia szkół wyższych a instytucjonalne mechanizmy zapewnienia jakości w Polsce i wybranych państwach europejskich, Wydawnictwo Difin, Warszawa 2012.

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]