Problem Apoloniusza

Rys. 1. Przykładowe rozwiązanie problemu Apoloniusza

Rys. 2. 8 rozwiązań problemu

Problem Apoloniusza – problem matematyczny polegający na stworzeniu okręgu stycznego do trzech innych okręgów (Rys. 1). Apoloniusz z Pergi przedstawił i rozwiązał ten problem w swojej pracy Styczności (stgr. Ἐπαφαί, Epaphaí); praca ta zaginęła, jednak raport na temat jej wyników, który wykonał Pappus z Aleksandrii, przetrwał. Dla dowolnych trzech okręgów można stworzyć 8 różnych okręgów, które będą do nich styczne (Rys. 2).

Rozwiązania problemu

Istnieje wiele różnych metod rozwiązania tego problemu:

• w XVI w. Adriaan van Roomen rozwiązał ten problem, korzystając z przecinających się hiperboli, jednak ta metoda nie korzysta jedynie z konstrukcji klasycznych;
• François Viète znalazł takie rozwiązanie problemu, korzystając z ograniczania możliwości: każdy z trzech okręgów może być zmniejszony do 0 stopni (punktu) lub powiększony do nieskończonej ilości stopni (prostej);
• skomplikowane rozwiązania zaproponowali także René Descartes i księżniczka czeska Elżbieta;
• później zdefiniowano metody algebraiczne, które umożliwiły zdefiniowanie problemu za pomocą równań algebraicznych.

Typy Problemu Apoloniusza

Ogólnie rzecz biorąc, Problem Apoloniusza można zdefiniować jako problem narysowania okręgu stycznego do trzech danych elementów. W konsekwencji daje to 10 różnych typów tegoż problemu, przedstawionych poniżej:

10 Typów Problemu Apoloniusza

Indeks	Kod	Elementy	Liczba rozwiązań	Przykład (rozwiązanie na różowo)
1	PPP	trzy punkty	1
2	LPP	jedna prosta i dwa punkty	2
3	LLP	dwie proste i jeden punkt	2
4	CPP	jeden okrąg i dwa punkty	2
5	LLL	trzy proste	4
6	CLP	jeden okrąg, jedna prosta i jeden punkt	4
7	CCP	dwa okręgi i jeden punkt	4
8	CLL	okrąg i dwie proste	8
9	CCL	dwa okręgi i prosta	8
10	CCC	trzy okręgi (klasyczny problem)	8

Bibliografia

• LisaL. Shapiro LisaL., Elisabeth, Princess of Bohemia, Edward N.E.N. Zalta (red.), [w:] Stanford Encyclopedia of Philosophy, Winter 2017 Edition, Metaphysics Research Lab, Stanford University, 20 sierpnia 2013, 3.3, ISSN 1095-5054 [dostęp 2018-01-30] [zarchiwizowane z adresu 2017-12-21]  (ang.).???

Literatura

• Boyd DW. The osculatory packing of a three-dimensional sphere. „Canadian J. Math.”, s. 303–322, 1973. 
• Célèbres problèmes mathématiques. Paryż: Albin Michel, 1949, s. 219–226. OCLC 61042170.
• Apollonii de Tactionibus, quae supersunt, ac maxime lemmata Pappi, in hos libros Graece nunc primum edita, e codicibus manuscriptis, cum Vietae librorum Apollonii restitutione, adjectis observationibus, computationibus, ac problematis Apolloniani historia. Gothae: Ettinger, 1795.brak strony w książce
• Gisch D, Ribando JM. Apollonius’ Problem: A Study of Solutions and Their Connections. „American Journal of Undergraduate Research”, s. 15–25, 2004. 
• Pappus d'Alexandrie: La collection mathématique. Paryż: 1933. OCLC 67245614.brak strony w książce
• Über die Entwicklung der Elementargeometrie im XIX. Jahrhundert. Berlin: Teubner, 1906, s. 97–105.
• The Penguin Dictionary of Curious and Interesting Geometry. Nowy Jork: Penguin Books, 1991, s. 3–5. ISBN 0-14-011813-6.

Linki zewnętrzne

• Eric W.E.W. Weisstein Eric W.E.W., Apollonius' Problem, [w:] MathWorld, Wolfram Research [dostęp 2020-12-12]  (ang.).