Przytok (województwo lubuskie)

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Przejdź do nawigacji Przejdź do wyszukiwania
Artykuł

51°57′34″N 15°37′33″E

- błąd

38 m

WD

51°57'33.8"N, 15°37'33.6"E

- błąd

14 m

Odległość

12 m

Przytok
wieś
Ilustracja
Pałac w Przytoku
Państwo

 Polska

Województwo

 lubuskie

Powiat

zielonogórski

Gmina

Zabór

Liczba ludności (2021)

888[1]

Strefa numeracyjna

68

Kod pocztowy

66-003[2]

Tablice rejestracyjne

FZI

SIMC

0916839

Położenie na mapie gminy Zabór
Mapa konturowa gminy Zabór, po lewej znajduje się punkt z opisem „Przytok”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, po lewej znajduje się punkt z opisem „Przytok”
Położenie na mapie województwa lubuskiego
Mapa konturowa województwa lubuskiego, blisko centrum na dole znajduje się punkt z opisem „Przytok”
Położenie na mapie powiatu zielonogórskiego
Mapa konturowa powiatu zielonogórskiego, w centrum znajduje się punkt z opisem „Przytok”
Ziemia51°57′34″N 15°37′33″E/51,959444 15,625833

Przytok (niem. Prittag) – wieś w Polsce położona w województwie lubuskim, w powiecie zielonogórskim, w gminie Zabór.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa zielonogórskiego.

Historia[edytuj | edytuj kod]

Najprawdopodobniej wieś jest znacznie starsza niż kolonizacja niemiecka na tych obszarach. Przytok po raz pierwszy wymieniony został w 1408 roku[3] w dokumencie żagańskiego Jana I. Należał on do Ulryka von Quossa i jego synów. W 1426 roku bracia Quossowie zostali pojmani i straceni za rozboje. Książę Jan I oddał Przytok, w zamian za pomoc w schwytaniu poprzednich właścicieli, Hinzowi von Schoffowi. Jedna z jego córek. wychodząc za mąż za Benno von Tschammera, posiadła Przytok, przekazując go swoim potomkom. Wieś była w posiadaniu ich rodziny do końca XVI wieku.

W roku 1591 Joachim von Stensch wykupił Przytok od zbankrutowanego Rudolfa von Tschammera. Ród nowego właściciela posiadł wioskę do połowy lat 30. XIX wieku. Po śmierci ostatniego z rodu Stensch, Jana Ernsta, Przytok przypadł jego przybranej córce - Fryderyce Konstancji Joannie von Hessler, która w 1805 roku wyszła za mąż za generała saskiego Ryssela.

W latach 20. XIX wieku pastorem w Przytoku był Gottfried Herzlieb, którego siostra, znana jako Otylia, mieszkała blisko czternaście lat w Przytoku. Jest ona jakoby bohaterką powieści Goethego Powinowactwo z wyboru. W latach 1596-1597 Joachim von Stensch wzniósł w Przytoku późnorenesansowy zamek, który został rozebrany w 1933 roku. W latach 1864 - 1867 Emil Kracher von Schwarzenfeld buduje neorenesansową rezydencję, w której dziś mieści się placówka oświatowa.

Zabytki[edytuj | edytuj kod]

Do wojewódzkiego rejestru zabytków wpisane są[4]:

  • kościół ewangelicki, obecnie rzymskokatolicki pod wezwaniem Wniebowzięcia NMP, klasycystyczny z XVIII wieku/XIX wieku
  • zespół pałacowy, z połowy XVIII wieku, w XIX wieku:
Zabytkowy kościół w Przytoku

Imprezy sportowe[edytuj | edytuj kod]

Co roku w Przytoku w kwietniu organizowany jest wyścig kolarski Piekło Przytoku[5]. Jest on oparty na słynnym klasyku Paryż-Rubaix, gdzie zawodnicy jadący w wyścigu znaczną część trasy mają do pokonania jadąc brukiem. Trasa wyścigu to 10 okrążeń po 6,7 km. Rok w rok w wyścigu udział bierze prawie 100 kolarzy.

W Przytoku, każdego roku odbywa się także na początku kwietnia bieg na dystansie półmaratonu. Bieg został zainicjowany w roku 2002. W roku 2012 zgromadził na starcie ponad 290 osób.

W roku 2012 zainicjowano Koronę Przytoku, jest to osobna klasyfikacja, w której udział biorą wszyscy uczestnicy Półmaratonu Przytok, oraz wyścigu kolarskiego Piekło Przytoku. Półmaraton ma zawsze miejsce w sobotę, a wyścig kolarski następnego dnia w niedzielę.

Zobacz też[edytuj | edytuj kod]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. Wieś Przytok w liczbach, Polska w liczbach [dostęp 2023-01-05] (pol.), liczba ludności w oparciu o dane GUS.
  2. Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 1064 [zarchiwizowane 2022-10-26].
  3. Przytok / Prittag. zamki, pałace, dworki. [dostęp 2017-12-29].
  4. Rejestr zabytków nieruchomych woj. lubuskiego - stan na 31.12.2012 r.. Narodowy Instytut Dziedzictwa. s. 113. [dostęp 2013-03-03].
  5. Szosowy wyścig kolarski „Piekło Przytoku”. TKKF. [dostęp 2017-12-29].

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]