Pułkownik Bunkier

Pułkownik Bunkier
Kolonel Bunker
Gatunek	dramat
Data premiery	1996
Kraj produkcji	Albania; Francja; Polska
Język	albański
Czas trwania	103 min
Reżyseria	Kujtim Çashku
Scenariusz	Kujtim Çashku
Główne role	Anna Nehrebecka; Agim Qirjaqi; Kadri Roshi
Muzyka	Andrzej Krauze
Zdjęcia	Jerzy Rudziński
Scenografia	Shaqir Veseli
Kostiumy	Astrit Tota
Montaż	Kahéna Attia; Shazie Kapoli
Produkcja	3B Production Film Studio; Orafilm; Film Studio Dom
Dystrybucja	Tadrart Films

Pułkownik Bunkier (tytuł oryginalny: Kolonel Bunker, inny tytuł: Colonel Bunker) – albańsko-francusko-polski film fabularny z roku 1996 w reżyserii Kujtima Çashku. Kujtim Çashku był także autorem scenariusza. W 1996 film był zgłoszony do nagrody Amerykańskiej Akademii Filmowej dla najlepszego film nieanglojęzycznego, ale nie uzyskał nominacji^[1].

To nie jest film o budowie bunkrów. To film o unikalnym totalizmie albańskim, o samoizolacji mojego kraju w okresie reżymu komunistycznego i naszej mentalności. W literaturze oraz kinematografii europejskiej temat totalitaryzmu był wielokrotnie eksploatowany. O dyktaturach z Ameryki Łacińskiej, Azji, Afryki czy z Europy wiemy już właściwie wszystko. Tylko albańska wersja jest wciąż zakamuflowana i zupełnie nieznana. Nie było bowiem dotychczas takiego kraju na świecie, w którym każda rodzina miałaby własny bunkier. W poprzednim systemie przez dwa dziesięciolecia w Albanii, liczącej ok. 3 mln mieszkańców, wybudowano aż 400.000 bunkrów. Czy to nie zbiorowa paranoja ? W swoim filmie staram się więc odpowiedzieć na pytania: skąd się bierze permanentny lęk i w imię czego niszczy się ludzkie wartości? To bilans poprzedniego systemu. Za pomocą rozsądku i rozumowania nie da się jednak rozszyfrować wszystkich naszych narodowych tajemnic^[2].

Jest to jeden z pierwszych filmów fabularnych, wyprodukowanych w Albanii po upadku komunizmu, zaliczany do filmów rozliczeniowych.

Opis fabuły

Film nawiązuje do motywów z życia oficera inżynieryjnego armii albańskiej - Josifa Zengaliego. Głównym bohaterem filmu jest pułkownik armii albańskiej, żonaty z polską pianistką, który w okresie rządów Envera Hodży otrzymuje zadanie przeprowadzenia akcji budowy bunkrów na obszarze całego kraju. Za swoją postawę został aresztowany przez funkcjonariuszy Sigurimi i (jak można się domyślić) skazany na karę śmierci, a następnie ułaskawiony. Jego żona po odbyciu kary w obozie pracy, wraca do Polski w przekonaniu, że jej mąż nie żyje. Po uwolnieniu z więzienia Muro Neto próbuje odnaleźć żonę. Życie w Albanii po upadku komunizmu uświadamia mu bezsens dzieła, które stworzył. Popełnia samobójstwo w pobliżu bunkra, w którym kocha się para młodych ludzi. Film nawiązuje także do innych wydarzeń z historii Albanii: przymusowej ateizacji (scena wysadzania kościoła katolickiego), a także prześladowań opozycji i duchowieństwa (sceny z obozu pracy, scena egzekucji). Jedną z najbardziej wstrząsających scen w filmie jest testowanie nowego bunkra poprzez ostrzał artyleryjski – gwarantem jakości jest sam pułkownik przebywający w ostrzeliwanym bunkrze. Kilka scen filmu rozgrywa się w Warszawie.

Czas emisji: 103 minuty.

W filmie pojawiają się także inni aktorzy polscy, wśród nich Teresa Lipowska. Jednym z producentów filmu był Filip Bajon. W 2007 r. film emitowała po raz pierwszy Telewizja Kino Polska.

Film otrzymał główną nagrodę na XI Festiwalu Filmu Albańskiego w kwietniu 2000 r. w Tiranie.

Obsada

Agim Qirjaqi jako pułkownik Muro Neto
Anna Nehrebecka jako Ana Jakubowska-Neto
Çun Lajçi jako eminencja
Kadri Roshi jako pasterz, były duchowny
Guljelm Radoja jako prokurator
Xhevat Limani jako komendant więzienia
Petrit Malaj jako komendant obozu
Teresa Lipowska jako matka Anny
Sefedin Nuredini jako strażnik więzienny
Hysen Bashhysa
Enver Dauti
Sulejman Dibra
Fatime Lajçi
Niko Kanxheri
Sidorela Kola
Fadil Kujovska
Rita Lati
Vetiola Mani
Maurice Nash
Orestia Kapedani
Aniela Świderska-Pawlik
Spiro Urumi

Nagrody

Festiwal Filmowy w Bastii
- za najlepszą reżyserię
Międzynarodowy Festiwal Filmowy w Wenecji
- Nagroda UNESCO dla reżysera
Festiwal Filmowy w Izmirze
- Nagroda specjalna jury

Zobacz też

Rozwód po albańsku

Przypisy

↑ * Komisioni Përzgjedhës për Kandidaturën Shqiptare në «OSCAR» [online], nationalfilmcenter.gov.al, 2023 (alb.).
↑ Kujtim Czaszku, Lustro duszy, rozm. Jerzy Wiśniewski, Przegląd Albański 2:1997, s. 10.

Linki zewnętrzne

Pułkownik Bunkier w bazie IMDb (ang.)
Pułkownik Bunkier w bazie Filmweb
Zdjęcia z filmu Pułkownik Bunkier w bazie Filmoteki Narodowej „Fototeka”

[national-1] * Komisioni Përzgjedhës për Kandidaturën Shqiptare në «OSCAR» [online], nationalfilmcenter.gov.al, 2023 (alb.).

[2] Kujtim Czaszku, Lustro duszy, rozm. Jerzy Wiśniewski, Przegląd Albański 2:1997, s. 10.

[1]

[2]