Puccinia coronata
.jpg) Ecja Puccinia coronata na liściu kruszyny pospolitej | |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Klasa | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
Puccinia coronata |
| Nazwa systematyczna | |
| Puccinia coronata Corda Icon. fung.(Prague) 1: 6 (1837) | |
Puccinia coronata Corda – gatunek grzybów należący do rodziny rdzowatych (Pucciniaceae)[1]. Grzyb mikroskopijny, pasożyt wywołujący chorobę owsa zwaną rdzą koronową owsa[2].
Systematyka i nazewnictwo[edytuj | edytuj kod]
Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Puccinia, Pucciniaceae, Pucciniales, Incertae sedis, Pucciniomycetes, Pucciniomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].
Badania molekularne sugerują dużą zmienność genetyczną w obrębie gatunku. Wydaje się, że przedstawiciele Puccinia coronata należą do siedmiu linii filogenetycznych, które można odróżnić na podstawie specyficzności względem żywiciela, morfologii, ewentualnie za pomocą badań genetycznych. Są to: P. coronata, P. coronati-agrostidis, P. coronati-brevispora, P. coronati-calamagrostidis, P. coronati-hordei, P. coronati-japonica, P. coronati-longispora. Linia Puccinia coronata dzieli się jeszcze na odmianę P. coronata var. avenae oraz P. coronata var. coronata. Pierwsza odmiana składa się z dwóch form: f. sp. avenae oraz f. sp. graminicola. Rdza koronowa posożytująca na owsie należy do P. coronata var. avenae f. sp. avenae[3]. Według Index Fungorum jednak są to synonimy. Opisano jeszcze wiele innych form i odmian, wszystkie jednakże według Index Fungorum są synonimami. Pozostałe synonimy[4]:
- Aecidium crassum Pers. 1801
- Aecidium frangulae Schumach. 1803
- Aecidium irregulare DC. 1805
- Aecidium rhamni J.F. Gmel. 1792
- Caeoma crassatum Link 1825
- Dicaeoma gibberosum (Lagerh.) Kuntze 1898
- Dicaeoma rhamni (J.F. Gmel.) Kuntze 1792
- Puccinia calamagrostidis P. Syd. 1892
- Puccinia coronata Peturson 1934
- Puccinia coronati-hordei M. Liu & Hambl. 2013
- Puccinia epigejos S. Ito 1909
- Puccinia gibberosa Lagerh. 1888
- Puccinia lolii E. Nielsen 1875
- Puccinia rangiferina S. Ito 1909
- Puccinia rhamni (J.F. Gmel.) Wettst. 1886
- Solenodonta coronata (Corda) Syd. 1921
- Solenodonta epigejos (S. Ito) Syd. 1921
- Solenodonta gibberosa (Lagerh.) Syd. 1921
- Solenodonta rangiferina (S. Ito) Syd. 1921
-
Ecja na liściu szakłaku -
Ecjum -
Telia na liściach trawy -
Uredinia na liściu trawy -
Zarodniki
.jpg)
.jpg)
.jpg)
Cykl życiowy[edytuj | edytuj kod]
Po zimie teliospory przetrwałe na resztkach traw kiełkują w podstawki, które w wyniku podziału redukcyjnego wytwarzają bazydiospory. Te z kolei mogą rozwijać się na organizmie żywiciela pośredniego, którym jest szakłak pospolity lub kruszyna pospolita. Na jego liściach rozwijają się kolejno pyknidia na stronie wierzchniej i ecja na spodniej stronie blaszek. Stadium pośrednie między wspomnianymi formami stanowią pykniospory wędrujące poprzecznie przez tkanki liścia. Następną formę inwazyjną stanowią ecjospory produkowane w ecjach, skąd rozprzestrzeniają się w środowisku. Za ich pośrednictwem wiosną na jęczmieniu mogą zostać wytworzone pasożytnicze uredia już w fazie trzech liści. Na urediach wytwarzane są urediospory, które infekują zboża z wytworzeniem kolejnych urediów. Cykl uredia-urediospory-uredia powtarza się wiele razy podczas sezonu wegetacyjnego. Rozprzestrzeniane przez wiatr urediospory mogą rozprzestrzeniać grzyba na pewne odległości od organizmu żywiciela pierwotnego. Zasięg rozprzestrzeniania się pasożyta w ciągu sezonu wegetacyjnego może wynosić setki kilometrów[5].
Występowanie[edytuj | edytuj kod]
Uredinia bądź telia można spotkać u wielu gatunków traw (Poaceae) należących do rodzajów mietlica (Agrostis), rajgras (Arrhenatherum), stokłosa (Bromus), trzcinnik (Calamagrostis), perz (Elymus), kostrzewa (Festuca), manna (Glyceria), kłosówka (Holcus), jęczmień (Hordeum), życica (Lolium), wiechlina (Poa) itp. Żywicielem pośrednim jest szakłak pospolity lub kruszyna pospolita[3].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b Index Fungorum. [dostęp 2017-04-14]. (ang.).
- ↑ Zbigniew Borecki, Małgorzata Solenberg (red.), Polskie nazwy chorób roślin uprawnych, wyd. 2, Poznań: Polskie Towarzystwo Fitopatologiczne, 2017, ISBN 978-83-948769-0-6.
- ↑ a b Miao Liu, Sarah Hambleton, Laying the foundation for a taxonomic review of Puccinia coronata s.l. in a phylogenetic context, „Mycological Progress”, 12 (1), 2013, s. 63–89, DOI: 10.1007/s11557-012-0814-1, ISSN 1617-416X [dostęp 2017-04-02] (ang.).
- ↑ Species Fungorum. [dostęp 2017-04-14]. (ang.).
- ↑ Oat crown rust: USDA ARS [online], www.ars.usda.gov [dostęp 2017-04-02] [zarchiwizowane z adresu 2017-04-10].