Jaskier wodny

Jaskier wodny
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	jaskropodobne
Rząd	jaskrowce
Rodzina	jaskrowate
Rodzaj	jaskier
Podrodzaj	włosienicznik
Gatunek	jaskier wodny
	Nazwa systematyczna
	Ranunculus aquatilis L.; Sp. Pl. 556 1753
Synonimy
	Batrachium aquatile Dumort.;
	Batrachium aquatile Dumort.;
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; najmniejszej troski
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Jaskier wodny, włosienicznik wodny^[4] (Ranunculus aquatilis L.) – gatunek rośliny z rodziny jaskrowatych. Jako gatunek rodzimy rośnie w Europie, północnej Afryce i Ameryce Północnej^[5]. W Polsce dość często występuje na niżu, dochodząc do piętra pogórza, rzadko tylko spotkać go można wyżej^[6].

Morfologia

Łodyga: Długa (do 1,5 m), rozgałęziona, ulistniona.

Liście: Liście zróżnicowane są na pływające i podwodne. Pływające mają długie ogonki i blaszkę w kształcie nerki, o zwykle od 3 do 5 klapkach. Liście podwodne z krótkimi ogonkami i blaszką pociętą na długie nitkowe odcinki. Ich zwiększona powierzchnia ułatwia wymianę gazową i pobieranie składników pokarmowych^[7].

Kwiaty: Pojedyncze na długich szypułkach (w czasie owocowania szypułki te rosną, osiągając długość do 5 cm). Mają 5-działkowy kielich, 5 białych, szerokich płatków o długości do 10 mm, liczne pręciki i liczne słupki^[7]. Dno kwiatowe jest kuliste i pokryte szczecinkami, miodniki są kuliste.

Owoc: Elipsoidalne niełupki ze szczeciniastymi włoskami.

Biologia i ekologia

Roślina jednoroczna lub bylina, hydrofit. Kwitnie od kwietnia do sierpnia, czasami jeszcze we wrześniu. Występuje na płytkich i wolno płynących wodach lub w kanałach, głębokości do 2 m, rowach, stawach i jeziorach, czasami masowo. W wodach bogatych w składniki pokarmowe, a ubogich w wapń^[7]. Gatunek charakterystyczny dla związku (Al.) Hottonion^[8]. Liczba chromosomów 2n = 16, 32, 48^[9].

Zmienność

Tworzy mieszańce z jaskrem rzecznym, skąpopręcikowym i tarczowatym^[10].

Ochrona

Roślina była objęta w Polsce ścisłą ochroną gatunkową od 2004 do 2014 roku. Źródłem zagrożenia dla niej jest gospodarka hodowlana w zbiornikach, w których występuje, zanieczyszczenie wód oraz wysychanie zbiorników w czasie długotrwałych susz^[6].

Zastosowanie

Bywa uprawiany jako roślina ozdobna w oczkach wodnych. Najlepiej sadzić go w doniczkach lub innych pojemnikach, gdyż wówczas łatwiej można kontrolować jego rozrastanie się.

Przypisy

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-03-26] (ang.).
↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2009-06-07] (ang.).
↑ Ranunculus aquatilis, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
↑ ZbigniewZ. Mirek ZbigniewZ. i inni, Vascular plants of Poland. An annotated checklist, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2020, s. 144, ISBN 978-83-62975-45-7 .
↑ Ranunculus aquatilis na Germplasm Resources Information Network (GRIN) [dostęp 2014-01-26].
↑ ^a ^b Halina Piękoś-Mirkowa, Zbigniew Mirek: Rośliny chronione. Warszawa: Multico Oficyna Wyd., 2006. ISBN 978-83-7073-444-2.
↑ ^a ^b ^c Ursula Stichmann-Marny, Erich Kretzschmar: Przewodnik. Rośliny i Zwierzęta. Warszawa: Multico, 1997, s. 286. ISBN 83-7073-092-2.
↑ Władysław Matuszkiewicz: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14439-4.
↑ Ranunculus aquatilis na Flora of North America (GRIN) [dostęp 2014-01-26].
↑ Lucjan Rutkowski: Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14342-8.

Bibliografia

Ursula Stichmann-Marny, Erich Kretzschmar: Przewodnik. Rośliny i Zwierzęta. Warszawa: Multico, 1997. ISBN 83-7073-092-2.

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-03-26] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2009-06-07] (ang.).

[iucn-3] Ranunculus aquatilis, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).

[checklist-4] ZbigniewZ. Mirek ZbigniewZ. i inni, Vascular plants of Poland. An annotated checklist, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2020, s. 144, ISBN 978-83-62975-45-7 .

[5] Ranunculus aquatilis na Germplasm Resources Information Network (GRIN) [dostęp 2014-01-26].

[A-6] Halina Piękoś-Mirkowa, Zbigniew Mirek: Rośliny chronione. Warszawa: Multico Oficyna Wyd., 2006. ISBN 978-83-7073-444-2.

[p286-7] Ursula Stichmann-Marny, Erich Kretzschmar: Przewodnik. Rośliny i Zwierzęta. Warszawa: Multico, 1997, s. 286. ISBN 83-7073-092-2.

[8] Władysław Matuszkiewicz: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14439-4.

[9] Ranunculus aquatilis na Flora of North America (GRIN) [dostęp 2014-01-26].

[10] Lucjan Rutkowski: Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14342-8.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]