Reina-Valera
| ||
 Biblia Reiny z 1569 | ||
| Inne nazwy | Biblia Niedźwiedzia | |
| Skrót(y) | RV | |
| Kanon | Protestancki | |
| Język | hiszpański | |
| Opublikowanie kompletnego przekładu | 1602 | |
| Tłumacz(e) | Casiodoro de Reina, Cypriano de Valera | |
| Źródła przekładu | Tekst masorecki (ST), Textus receptus (NT) | |
| Wersje zrewidowane | 1862, 1909, 1960, 1977, 1995, 2011 | |
| Przynależność religijna | Protestantyzm | |
| Wersja online | http://www.amen-amen.net/RV1960/ | |
| Księga Rodzaju 1, 1-3 | ||
| En el principio creó Dios los cielos y la tierra. Y la tierra estaba desordenada y vacía, y las tinieblas estaban sobre la faz del abismo, y el Espíritu de Dios se movía sobre la faz de las aguas. Y dijo Dios: Sea la luz; y fue la luz. | ||
| Ewangelia Jana 3, 16 | ||
| Porque de tal manera amó Dios al mundo, que ha dado a su Hijo unigénito, para que todo aquel que en él cree, no se pierda, mas tenga vida eterna. | ||
Reina-Valera – najpopularniejsze protestanckie tłumaczenie Pisma Świętego na język hiszpański. Zostało wydane po raz pierwszy w roku 1602 jako rewizja Biblii Reiny z 1569 roku.
Biblia Reiny[edytuj | edytuj kod]
Głównym tłumaczem Biblii Reiny był Hiszpan Casiodoro de Reina – początkowo mnich hieronimicki, który przed Inkwizycją uciekł z kraju, a później niezależny luteranin. Tłumaczenia z pomocą kilku współpracowników dokonał: w zakresie Starego Testamentu na podstawie tekstu masoreckiego, edycja Daniela Bomberga z 1525 roku (Biblia rabiniczna), zaś w zakresie Nowego Testamentu na podstawie textus receptus, edycja Stephanusa z 1550 roku.
Pierwszy raz Biblia Reiny (zwana też Biblią Niedźwiedzią) została opublikowana w 1569 roku w Bazylei w Szwajcarii gdyż w tym czasie hiszpańska Inkwizycja uniemożliwiała druk hiszpańskiej Biblii w kraju. Popularna nazwa przekładu Reiny – „Biblia Niedźwiedzia” – nawiązuje do tytułowej ryciny, która przedstawia niedźwiedzia sięgającego po miód do ula zawieszonego na drzewie[1].
Reina-Valera[edytuj | edytuj kod]
W roku 1602 przekład Reiny został zrewidowany przez reformowanego teologa Cypriano de Valerę – stąd nazwa Reina-Valera. Wersja ta stała się najpopularniejszym protestanckim przekładem Pisma Świętego w języku hiszpańskim. Kolejnych rewizji dokonano w latach 1862, 1909, 1960, 1977, 1995 i 2011. Większość Kościołów akceptuje rewizje do 1960 roku. Rewizja z 1995 roku nie została przyjęta w znacznej części środowisk.
Podobnie, jak w przypadku innych protestanckich wydań Biblii, wydania obejmują protestancki kanon biblijny. Apokryfy (część z nich uznanych przez Kościół katolicki jako księgi deuterokanoniczne) zostały umieszczone jako dodatek o nazwie Apocrypha m.in. w wydaniu z 1602 roku pomiędzy Starym i Nowym Testamentem. Nowe edycje nie obejmują dodatku i ograniczają się do ksiąg uznanych w protestantyzmie za kanoniczne.
Znaczenie[edytuj | edytuj kod]
Biblia Reiny z 1569 była pierwszym wydanym drukiem przekładem Pisma Świętego na język hiszpański[a]. Jej tekst został oparty na językach oryginalnych. Znaczenie rewizji znanej jako Reina-Valera dla hiszpańskich protestantów jest podobne, jak znaczenie Biblii króla Jakuba dla protestantów anglojęzycznych, czy Biblii gdańskiej dla polskich protestantów[1]. Do dziś używana jest chętnie w hiszpańskojęzycznych kręgach protestanckich.
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
- Biblia Valenciana – kataloński drukowany przekład Biblii z roku 1478
Uwagi[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Najstarszym hiszpańskim przekładem Starego Testamentu była Biblia Alfonsina, tłumaczenie z Wulgaty na średniowieczny język kastylijski z 1280 roku – pierwsza kompletna Biblia dostępna w języku europejskim innym niż łacina (niektórzy uważają, że nie było to tłumaczenie lecz parafraza, jednak zyskała ona miano pierwszej hiszpańskiej Biblii). Kolejnym przekładem Starego Testamentu była Biblia Alby napisana w średniowiecznym kastylijskim.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b Nie dla Biblii Niedźwiedziej, tak dla inkwizytora. ekumenizm.pl, 5 lutego 2017. [dostęp 2017-04-09].