Rezerwat przyrody Kamenná Baba
49°03′35″N 20°55′43″E/49,059722 20,928611 Wąwóz Lačnovski | |
| Państwo | |
|---|---|
| Mezoregion | |
| Data utworzenia |
1964 |
| Powierzchnia |
127,59 ha |
Położenie na mapie Słowacji  | |
| 49°03′35″N 20°55′43″E/49,059722 20,928611
| |
Rezerwat przyrody Kamenná Baba (słow. Národná prírodná rezervácia Kamenná Baba) – rezerwat przyrody w grupie górskiej Branisko w północno-wschodniej Słowacji. Na terenie rezerwatu obowiązuje 5. (w pięciostopniowej skali) stopień ochrony[1].
Położenie[edytuj | edytuj kod]
Rezerwat leży w granicach katastralnych wsi Lipovce w powiecie Preszów w kraju preszowskim (w chwili powołania w części leżał na terenach sąsiedniej wsi Lačnov, w 1991 r. włączonej do wsi Lipovce). Obejmuje malowniczy, głęboki wąwóz (słow. Lačnovský kaňon) wraz z otoczeniem, wyżłobiony przez Lačnovský potok w północno-wschodniej części grupy Braniska, ok. 1 km na zachód od centrum wsi Lipovce. Najniższym punktem rezerwatu jest dolny wylot Wąwozu Lačnovskiego (ok. 560 m n.p.m.), natomiast najwyższym - szczyt Červenej skaly (875 m n.p.m.)[2].
Historia[edytuj | edytuj kod]
Rezerwat został powołany na powierzchni 127,59 ha decyzją Komisji Słowackiej Rady Narodowej ds. Szkolnictwa i Kultury nr 30 z dnia 21 sierpnia 1964 r.[1] Strefa ochronna nie została utworzona.
Charakterystyka[edytuj | edytuj kod]
Rezerwat obejmuje fragment górskiego pasma Braniska, budowany wapieniami i dolomitami środkowego i górnego triasu[3], z wyraźnymi formami rzeźby krasowej. Jego centralną częścią jest Wąwóz Lačnovski (Lačnovský kaňon) o stromych ścianach, sięgających 100 m wysokości, na którego brzegach znajdują się formacje skalne o oryginalnych kształtach, jak np. wysoki na 60 m Mojžišov stľp, Kamenná baba w grzbiecie Červenej skaly, Komín, Skalné okno Vrátnice. Na przepływającym wąwozem Lačnovskim potoku wytworzyły się progi i wodospady[4].
Teren rezerwatu w części porastają płaty lasów o różnej zwartości, w których rosną buk zwyczajny, sosna zwyczajna i świerk pospolity, a jako domieszka jodła pospolita i modrzew europejski[5]. Na wapiennych i dolomitowych skałach zachowane zróżnicowane zespoły bogatej roślinności. Na nasłonecznionych skałach i półkach obserwujemy szereg gatunków sucho- i ciepłolubnych, a na odkrytych powierzchniach gatunki charakterystyczne dla ciepłych lasostepów[5]. Na zacienionych ścianach, w chłodnych miejscach głębi wąwozu oraz na wilgotnych usypiskach występują liczne gatunki górskie, będące reliktami z epoki lodowej[4]. Do charakterystycznych gatunków roślin występujących na terenie rezerwatu należą: turzyca biała, trzcinnik pstry, sesleria błotna, dzwonek karpacki, powojnik alpejski, a na skalnych półkach pierwiosnek łyszczak[5].
Zespołom tym towarzyszą specyficzne elementy fauny, zwłaszcza bezkręgowców. Godny wymienienia jest rzadki ślimak świdrzyk łamliwy (Balea perversa)[5]. Spośród awifauny szczególnie cenne jest występowanie pomurnika[1].
Cel ochrony[edytuj | edytuj kod]
Celem funkcjonowania rezerwatu jest ochrona cennego z punktu widzenia geomorfologii i botaniki oraz ważnego z punktu widzenia krajoznawczo-estetycznego fragmentu słowackich Karpat, w którym występują rzadkie i chronione gatunki roślin oraz zwierząt.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c Według enviroportal.sk [1].
- ↑ Wg mapy [2]
- ↑ Według [3].
- ↑ a b Vladimír Adamec, Nora Jedličková: Slovensko. Turistický lexikon, wyd. Šport, slovenské telovýchovné vydavateľstvo, Bratislava 1991, ISBN 80-7096-152-X, s. 100–101.
- ↑ a b c d Marie Maršáková-Nĕmejcová, Štefan Mihálik i in.: Národní parky, rezervace a jiná chránĕná území přírody v Československu, wyd. Academia, Praha 1977, s. 362.