Rogatka itania
| Ceratophrys cornuta[1] | |||||
| (Linnaeus, 1758) | |||||
| |||||
| Systematyka | |||||
| Domena | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Królestwo | |||||
| Typ | |||||
| Podtyp | |||||
| Gromada | |||||
| Rząd | |||||
| Podrząd | |||||
| Rodzina | |||||
| Rodzaj | |||||
| Gatunek |
Ceratophrys cornuta | ||||
| |||||
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[2] | |||||
 | |||||
Rogatka itania[3] (Ceratophrys cornuta) – gatunek płaza bezogonowego z rodziny Ceratophryidae osiągający długość 12,0 cm (przy czym samice są znacznie większe od samców). Cechuje się wyjątkowo szeroką jamą gębową oraz okrągłym ciałem z wyraźnie zaznaczoną głową. Występuje w wielu krajach Niziny Amazonki, gdzie zasiedla głównie ściółkę lasów pierwotnych. Gatunek ten poluje z zasadzki, zakopany do połowy w ściółce. W skład jego diety wchodzą bezkręgowce, a także małe kręgowce. Samica składa 300–600 jaj, z których po 3–25 dniach wylęgają się drapieżne kijanki. Jest to gatunek najmniejszej troski (LC) w związku z m.in. szerokim zasięgiem występowania oraz dużymi rozmiarami populacji. C. cornuta jest sporadycznie odławiana jako zwierzę domowe.
Wygląd[edytuj | edytuj kod]
Samice dorastają do 12,0 cm i ważą do 130 g, samce natomiast osiągają 7,2 cm długości i 60 g masy ciała[4]. Ciało jest okrągłe z wyraźnie zaznaczoną głową[5]. Cechują się bardzo szerokim otworem gębowym, o szerokości wynoszącej około 1,6 razy więcej niż długość ciała[4]. Występuje duża zmienność gatunkowa w ubarwieniu ciała – spotykane są osobniki zielone, brązowe, beżowe z wariantami pośrednimi – ciało samców może być pokryte wszystkimi podanymi barwami, samice natomiast mają ubarwienie bardziej jednolite[4][5]. Brzuch ma barwę jasną, gardło natomiast jest ciemne[4]. Kończyny są krótkie i pokryte ciemnymi paskami[5]. Uda przyjmują barwę brązową z miejscowymi żółtymi kropkami. Na całym ciele występują liczne brodawki[5].
Zasięg występowania, siedliska[edytuj | edytuj kod]
Występuje na wysokościach bezwzględnych 0 – 400 m n.p.m. w Nizinie Amazonki (m.in. w Kolumbii, Ekwadorze, Peru, Boliwii i Brazylii), gdzie zasiedla głównie ściółkę lasów pierwotnych[6].
Ekologia[edytuj | edytuj kod]
Dorosłe osobniki aktywne są głównie podczas nocy, młode natomiast zarówno w dzień jak i w nocy[4]. C. cornuta zakopuje tylną część ciała, używając przy tym ruchów okrężnych kończyn tylnych, pozostawiając zakamuflowaną głowę nad poziomem ściółki[4]. W tej pozycji gatunek ten poluje z zasadzki, żywiąc się praktycznie wszystkimi zwierzętami, jakie zmieszczą się w jego jamie gębowej[5]. W skład diety wchodzą m.in.[4][5]:
- mrówki
- chrząszcze
- inne płazy bezogonowe
- małe gady
- małe ssaki
Okres godowy przypada najprawdopodobniej na początek pory deszczowej (w okolicach listopada)[4]. Do rozrodu dochodzi w okresowych zbiornikach wodnych[5]. Po kopulacji samiec umieszcza jaja na grzbiecie samicy, która następnie składa je w zbiorniku wodnym, który uzna za odpowiedni do rozwoju potomstwa[5]. Samica składa 300–600 jaj, z których po 3–25 dniach od zapłodnienia wylęgają się kijanki[5]. Kijanki posiadają tępo zakończony pysk z aparatem gębowym przypominającym jamę gębową dorosłych osobników – obecne jest np. kilka rzędów zębów[5]. Larwy są drapieżne i odżywiają się głównie innymi kijankami[5]. Dojrzałość płciowa osiągana jest w wieku 3–4 lat[5].
Status[edytuj | edytuj kod]
Gatunek najmniejszej troski (LC) w związku z szerokim zasięgiem występowania, dużym rozmiarem populacji, a także tolerancją na zmiany środowiskowe[6]. Gatunek ten jest odławiany jako zwierzę domowe, nie dochodzi do tego natomiast tak często jak w przypadku spokrewnionych Ceratophrys ornata oraz C. cranwelli[6].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Ceratophrys cornuta, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ Ceratophrys cornuta, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
- ↑ Praca zbiorowa: Zwierzęta: encyklopedia ilustrowana. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2005, s. 433. ISBN 83-01-14344-4
- ↑ a b c d e f g h AmphibiaWeb - Ceratophrys cornuta [online], amphibiaweb.org [dostęp 2020-09-15].
- ↑ a b c d e f g h i j k l Lyndsay Richards, Ceratophrys cornuta [online], Animal Diversity Web [dostęp 2020-09-15] (ang.).
- ↑ a b c Enrique La Marca i inni, IUCN Red List of Threatened Species: Ceratophrys cornuta [online], IUCN Red List of Threatened Species, 30 kwietnia 2004 [dostęp 2020-09-15].