Rozogi (powiat mrągowski)
53°47′28″N 21°07′48″E/53,791111 21,130000| wieś | |
.jpg) Dwór w Rozogach | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności |
210 |
| Strefa numeracyjna |
89 |
| Kod pocztowy |
11-731[2] |
| Tablice rejestracyjne |
NMR |
| SIMC |
0488065 |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego  | |
Położenie na mapie powiatu mrągowskiego  | |
Położenie na mapie gminy Sorkwity  | |
| 53°47′28″N 21°07′48″E/53,791111 21,130000[1]
| |
Rozogi (do 1945 r. niem. Rosoggen) – wieś w Polsce położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie mrągowskim, w gminie Sorkwity. W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa olsztyńskiego.
Wieś położona 7 km na południe od Sorkwit. Zabudowa wsi skupiona wokół stawu. Nazwa wsi najprawdopodobniej wywodzi się od Rozóg w powiecie szczycieńskim (dawniej nazywane Rozogami Polskimi).
Historia
[edytuj | edytuj kod]Dawna wieś szlachecka, powstała w wyniku podziału dóbr kozłowieckich, nadanych w 1388 r. rycerzowi Filipowi Wildenawowi na prawie chełmińskim. Wieś wzmiankowana w 1552 r., kiedy to toczył się spór pomiędzy właścicielami dóbr: Engel Stach von Golzheim zaskarżył Mikołaja Wildenawa i Baltazara Berkana. Szkoła została założona przed 1740 r., była pod patronatem szlacheckim. W 1785 r. we wsi były 22 domy. W 1818 r. do tutejszej szkoły uczęszczało 27 dzieci. Nauczycielem w tym czasie był Michał Mąkowski (Monkowius) i nauczał w języku polskim. W 1838 roku, wspólnie z dworem i gajówką, były tu 34 domy z 280 mieszkańcami.
W latach 1842–1945 wieś należała do pruskiej rodziny Rogalla von Bieberstein. W roku 1842 nabyli ją Rudolf Alexander Rogalla von Bieberstein i jego żona Nanny (z domu von Mirbach). Krótko po roku 1877 Walter Alexander Rogalla von Bieberstein i jego żona Olga (z domu Schilke) wybudowali tutaj neoklasycystyczny dwór. Dwór ten, jak również zabudowania ówczesnego folwarku, zachowały się do chwili obecnej.
W 1904 r. do wsi należało prawie 30 włók. W 1935 r. w dwuklasowej szkole nauczało dwóch nauczycieli i uczyło się 57 uczniów. W 1939 r. Rozogi należały do parafii w Rybnie i miały 308 mieszkańców.
Zabytki
[edytuj | edytuj kod]- Dawny dwór z zabudowaniami folwarcznymi. Droga oddziela zespół dworsko-pałacowy od podwórza gospodarczego. Klasycystyczny dwór pochodzi z drugiej połowy XIX wieku. Wybudowany na planie prostokąta, parterowy, ze ścianką kolankową i licznymi detalami architektonicznymi widocznymi w elewacji. Dach dwuspadowy. Dwukondygnacyjny ryzalit oraz taras z lustrzanymi schodami. Na początku XXI w. w posiadaniu Agencji Własności Rolnej Skarbu Państwa.
- Dawny park o charakterze krajobrazowym ze stawem. Częściowo zachowały się stare drzewa.
- Cmentarz rodowy, usytuowany za podwórzem gospodarczym, na pagórku na polu.
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 117029
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 1100 [zarchiwizowane 2022-10-26].
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Mrągowo. Z dziejów miasta i powiatu. Pojezierze, Olsztyn, 1975, 488 str.
- Małgorzata Jackiewicz-Garniec, Mirosław Garniec, Pałace i dwory dawnych Prus Wschodnich. Dobra utracone czy ocalone?, Wydanie III poszerzone i uzupełnione, Studio Arta, Olsztyn 2001, ISBN 83-912840-2-6.
- www.ostpreussen.net