Kretnik
(Przekierowano z Scapanus)
| Scapanus | |||
| Pomel, 1848[1] | |||
 Przedstawiciel rodzaju – kretnik szerokołapy (S. latimanus) | |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Infragromada | |||
| Rząd | |||
| Podrząd | |||
| Rodzina | |||
| Podrodzina | |||
| Plemię | |||
| Rodzaj |
kretnik | ||
| Typ nomenklatoryczny | |||
|
Scapanus towsendii Pomel, 1848 (= Scalops townsendii Bachman, 1839) | |||
| Synonimy | |||
|
| |||
| Gatunki | |||
| |||
Kretnik[6] (Scapanus) – rodzaj ssaków z podrodziny grzebaczy (Scalopinae) w obrębie rodziny kretowatych (Talpidae).
Zasięg występowania[edytuj | edytuj kod]
Rodzaj obejmuje gatunki występujące w Ameryce Północnej[7][8][9].
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
Długość ciała (bez ogona) 106–186 mm, długość ogona 21–51 mm, długość tylnej stopy 15–31 mm; masa ciała 30–171 g[8][10].
Systematyka[edytuj | edytuj kod]
Rodzaj zdefiniował w 1848 roku francuski geolog, paleontolog i botanik Auguste Nicolas Pomel na łamach Archives des sciences physiques et naturelles[1]. Pomel wymienił dwa gatunki – Scalops breweri Bachman, 1841 i Scapanus towsendii Pomel, 1848 (= Scalops townsendii Bachman, 1839) – z których gatunkiem typowym jest Scapanus towsendii Pomel, 1848 (= Scalops townsendii Bachman, 1839) (kretnik pacyficzny).
Etymologia[edytuj | edytuj kod]
- Scapanus (Scaphanus, Scapasius, Scapaneus): gr. σκαπάνη skapanē ‘narzędzie do kopania, motyka’[11].
- Xeroscapheus: gr. ξενος xenos ‘obcy, dziwny’; σκαφευς skapheus ‘kopacz’[5]. Gatunek typowy (oryginalne oznaczenie): †Scapanus (Xeroscapheus) proceridens Hutchison, 1968.
Podział systematyczny[edytuj | edytuj kod]
Do rodzaju należą następujące występujące współcześnie gatunki[12][10][7][6]:
- Scapanus orarius F.W. True, 1896 – kretnik nadbrzeżny
- Scapanus townsendii (Bachman, 1839) – kretnik pacyficzny
- Scapanus latimanus (Bachman, 1842) – kretnik szerokołapy
- Scapanus anthonyi J.A. Allen, 1893
- Scapanus occultus J. Grinnell & Swarth, 1912
Opisano również gatunki wymarłe na obszarze dzisiejszych Stanów Zjednoczonych[13]:
- Scapanus hagermanensis Hutchison, 1987[14] (pliocen)
- Scapanus malatinus Hutchison, 1987[15] (plejstocen)
- Scapanus proceridens Hutchison, 1968[16] (pliocen)
- Scapanus shultzi Tedford, 1961[17] (miocen)
Uwagi[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b A.N. Pomel. Etudes sur les carnassiers insectivores (Extrait). Seconde partie.—Classification des insectivores. „Archives des sciences physiques et naturelles”. 9, s. 247, 1848. (fr.).
- ↑ C.L. Herrick. Mammals of Minnesota. „Bulletin of the Minnesota Geological and Natural History Survey”. 7, s. 55, 1892. (ang.).
- ↑ F.E. Beddard: Mammalia. W: S.F. Harmer & E.A. Shipley (redaktorzy): The Cambridge natural history. Cz. 10. London: Macmillan and co., limited, 1902, s. 518. (ang.).
- ↑ H. Winge. Udsigt over Insektædernes indbyrdes Slægtskab. „Videnskabelige Meddelelser fra Dansk naturhistorisk Forening i Kjøbenhavn”. 68, s. 128, 1917. (szw.).
- ↑ a b Hutchison 1968 ↓, s. 87.
- ↑ a b Nazwy zwyczajowe za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 76. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
- ↑ a b C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 2: Eulipotyphla to Carnivora. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 80. ISBN 978-84-16728-35-0. (ang.).
- ↑ a b B. Kryštufek & M. Motokawa: Family Talpidae (Moles, Desmans, Star-nosed Moles and Shrew Moles). W: R.A. Mittermeier & D.E. Wilson (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 8: Insectivores, Sloths and Colugos. Barcelona: Lynx Edicions, 2018, s. 599–601. ISBN 978-84-16728-08-4. (ang.).
- ↑ D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Genus Scapanus. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2021-01-14].
- ↑ a b Class Mammalia. W: Lynx Nature Books: All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 443. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).
- ↑ T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 621, 1904. (ang.).
- ↑ N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, C. Parker, S. Liphardt, I. Rochon & D. Huckaby: Treeview of Mammalian Taxonomy Hierarchy. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.11) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2023-10-25]. (ang.).
- ↑ J.S. Zijlstra, Scapanus Pomel, 1848, Hesperomys project (Version 23.8.1), DOI: 10.5281/zenodo.7654755 [dostęp 2023-10-25] (ang.).
- ↑ J.H. Hutchison. Late Pliocene (Blancan) Scapanus (Scapanus) (Talpidae: Mammalia) from the Glenns Ferry Formation of Idaho. „PaleoBios”. 12 (45), s. 1, 1987. (ang.).
- ↑ J.H. Hutchison. Moles of the Scapanus latimanus group (Talpidae, Insectivora) from the Pliocene and Pleistocene of California. „Contributions in science”. 386, s. 3, 1987. (ang.).
- ↑ Hutchison 1968 ↓, s. 88.
- ↑ R.H. Tedford. Clarendonian Insectivora from the Ricardo Formation, Kern County, California. „Bulletin of the Southern California Academy of Sciences”. 60 (2), s. 66, 1961. (ang.).
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- J.H. Hutchison. Fossil Talpidae (Insectivora, Mammalia) from the Later Tertiary of Oregon. „Bulletin of the Museum of Natural History Oregon”. 11, s. 1–117, 1968. (ang.).