Sinopterus
| Sinopterus | |
| Wang & Zhou, 2003 | |
| Okres istnienia: apt | |
 Holotyp Sinopterus | |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Podtyp | |
| Gromada | |
| Podgromada | |
| Infragromada | |
| (bez rangi) | archozaury |
| (bez rangi) | Avemetatarsalia |
| (bez rangi) | pterozauromorfy |
| Rząd | |
| Podrząd | |
| Nadrodzina | |
| Rodzina | |
| Rodzaj |
Sinopterus |
Sinopterus – rodzaj azdarchoida, pterozaura z rodziny Tapejaridae. Znany jest wyłącznie jeden gatunek, S. dongi.
Pierwszego opisu rodzaju dokonali Xiaolin Wang oraz Zhonghe Zhou w 2003 roku[1]. Szczątki holotypu odkryto w zachodniej części prowincji Liaoning, w Chinach – rodzaj jest jednym z niewielu przedstawicieli (w stanie na 2003 rok jedynym) rodziny Tapejaridae niewystępującym na terenie obecnej Brazylii. Autorzy zaznaczyli, że skamieniałości Sinopterus są jednymi z najlepiej zachowanych w przeciwieństwie do innych przedstawicieli rodziny[1]. Obecnie znana jest duża liczba szczątków reprezentujących prawie lub całkowicie kompletne szkielety oraz czaszki osobników dorosłych jak i młodocianych[2]. Autorzy pracy, w której opisali nowy takson, wspomnieli, że na tamtych terenach żyły 2 linie rozwojowe pterozaurów: jedna przypominała faunę znalezioną w Solnhofen (jura późna, Niemcy), przypisywana do Pterodactylidae i Anurognathidae, druga zbliżona była do Tapejaridae z aptu[1]. Opisywany gatunek S. gui, wyróżniany w niektórych encyklopediach[3], uznawany jest raczej za młody okaz S. dongi[4]. Kolejne znaleziska, nazwane: Huaxiapterus jii i Nemicolopterus crypticus, są uznawane kolejno przez część autorów za synonim S. dongi lub osobny gatunek, S. jii, a wedle nowszych analiz jako Huaxiadraco jii[5], natomiast ten drugi w rzeczywistości jest jednym ze stadiów ontogenetycznych Sinopterus[2].
Prezentuje się poniższe wymiary dla Sinopterus: długość ciała – 0,75 m; rozpiętość skrzydeł – 1,9 m; długość przedramienia – 0,511 m[6]; waga 0,6 kg[2]. Okaz synonimicznego S. gui ma rozpiętość skrzydeł o wartości 0,64 m[4]. Osteologia tego pterozaura pozostaje słabo zbadana[7]. Okno nosowo-czołowe jest bardzo duże, jak u innych Tapejaridae[6]. Przynależność do tejże rodziny argumentowana jest podobną anatomią m.in. morfologią charakterystycznego czuba, w czym przypomina Tapejara oraz Tupandactylus[4]. Przedstawiciele tej rodziny nie posiadali zębów[5][7]. Górna krawędź żuchwy nie jest załamana. Czaszka podłużna[8]. Szyja opisywana jako długa[2]. Sinopterus dzierżył skromny kostny czub na pysku. Sugeruje się w obrębie rodzaju dymorfizm płciowy; okazy o pionowym grzebieniu kostnym mogą być potencjalnie samcami, a osobniki o mniej wykształconym i nie ułożonym pionowo czubie prawdopodobnie są o płci żeńskiej[2]. Obręcz miednicza ma wydłużony wyrostek przedpanewkowy, wyrostek postpanewkowy przypominający topór, średniej wielkości otwór zasłonowy i łopatkę przedłonową w kształcie nerki[9]. Ogon był krótki, zbudowany z 9 kręgów, jest dowodem na redukcję tego narządu u azdarchoidów[9]. Rozpiętość skrzydeł stosunkowo krótka w proporcji do masy[2].
Paleontolodzy, tak jak m.in. Gregory S. Paul, przyjmują, że przedstawiciele rodziny Tapejaridae byli zwierzętami nadrzewnymi (szczególnie jako młode) a ich dieta składała się z owoców i roślin; inni sugerują wszystkożerność, miały one zjadać również małe zwierzęta, jak ryby[2][3]. Teoria roślinożerności (owocożerności) została poparta okazem Sinopterus, u którego w okolicy brzucha odnaleziono sfosylizowane nasiona. Uważa się, że pisklęta Sinopterus, które odnajdywano z dala od gniazd, były samodzielne oraz zdolne do aktywnego lotu już od urodzenia[2]. Pterozaury, jako ogół, rosły stosunkowo szybko, dopiero po osiągnięciu 3 lat ich rozwój zwalniał[6]. Przypuszczalnie u niedojrzałych (konkretnie immaturalnych) Sinopterus kościec nie był w pełni dojrzały, lecz już wówczas takie okazy mogły być w kondycji rozrodczej[6].
Rodzaj występował na terenie formacji Juifotang, w północnych Chinach. Środowiskiem były odpowiednio zalane górskie lasy oraz jeziora; przypuszczalnie zimy były chłodne, występował wówczas również śnieg. Dzielił swe środowisko z kilkoma innymi rodzajami pterozaurów[2].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c Xiaolin Wang, Zhonghe Zhou, A new pterosaur (Pterodactyloidea, Tapejaridae) from the Early Cretaceous Jiufotang Formation of western Liaoning, China and its implications for biostratigraphy, „Chinese Science Bulletin”, 48, 2003, s. 16–23, DOI: 10.1007/BF03183326 [dostęp 2024-02-24] (ang.).
- ↑ a b c d e f g h i Gregory Paul, Princeton Field Guide to Pterosaurs, Princeton University Press, 2022, s. 147–148, ISBN 978-0-691-18017-5 (ang.).
- ↑ a b Sinopterus, [w:] Fossilworks. Gateway to the Paleobiology Database [online] [dostęp 2024-02-24] (ang.).
- ↑ a b c Xinjun Zhang i inni, New Material of Sinopterus (Pterosauria, Tapejaridae) from the Early Cretaceous Jehol Biota of China, „Earth Sciences”, 2019, DOI: 10.1590/0001-376520192018756 [dostęp 2024-02-24] (ang.).
- ↑ a b Rodrigo V. Pêgas i inni, A taxonomic revision of the Sinopterus complex (Pterosauria, Tapejaridae) from the Early Cretaceous Jehol Biota, with the new genus Huaxiadraco, „PeerJ”, 2023 [dostęp 2024-02-26] (ang.).
- ↑ a b c d Chang-Fu Zhou, Dongxiang Yu, Ziheng Zhu & Brian Andres, A new wing skeleton of the Jehol tapejarid Sinopterus and its implications for ontogeny and paleoecology of the Tapejaridae, „Scientific Reports”, 2022, DOI: 10.1038/s41598-022-14111-2 [dostęp 2024-02-24] (ang.). Podana w pracy miara dotyczy okazu niedorosłego.
- ↑ a b Caizhi Shen i inni, A new specimen of Sinopterus dongi (Pterosauria, Tapejaridae) from the Jiufotang Formation (Early Cretaceous, China), „PeerJ”, 2021 [dostęp 2024-02-28] (ang.).
- ↑ LÜ Junchang i inni, A New Species of Huaxiapterus (Pterosauria: Pterodactyloidea) from the Lower Cretaceous of Western Liaoning, China with Comments on the Systematics of Tapejarid Pterosaurs, „Acta Paleontologica Sinica”, 3, 80, 2006, s. 315-326, DOI: 10.1111/j.1755-6724.2006.tb00251.x [dostęp 2024-02-28] (ang.).
- ↑ a b Chang-Fu Zhou, Tao Niu, Dongxiang Yu, New data on the postcranial skeleton of the tapejarid Sinopterus from the Early Cretaceous Jehol Biota, „Historical Biology”, 35, 2023, DOI: 10.1080/08912963.2022.2042811 (ang.).