Sobór Przemienienia Pańskiego w Twerze

Sobór Przemienienia Pańskiego

Спасо-Преображенский собор

sobór katedralny
Widok odbudowanego soboru w 2022
Państwo	Rosja
Miejscowość	Twer
Wyznanie	prawosławne
Kościół	Rosyjski Kościół Prawosławny
Diecezja	Eparchia twerska
Wezwanie	Przemienienie Pańskie
Wspomnienie liturgiczne	6/19 sierpnia
Przedmioty szczególnego kultu
Relikwie	św. Michał Twerski
Historia Data rozpoczęcia budowy 1689 Data zakończenia budowy 1696 Data zniszczenia • przez 1935 władze radzieckie Data odbudowy 2015-2019 Data reaktywacji 2024
Dane świątyni Kopuła • liczba kopuł 5
Położenie na mapie Rosji Sobór Przemienienia Pańskiego
56°51′42″N 35°53′59″E

Sobór Przemienienia Pańskiego (cerk./ros. Спасо-Преображенский собор - Spaso-Prieobrażenski sobor) – prawosławny sobór w Twerze, katedra eparchii twerskiej.

Historia

Pierwszy prawosławny sobór pod wezwaniem Przemienienia Pańskiego został wzniesiony w Twerze w latach 1285-1290. Inicjatorem jego powstania był książę twerski Michał Jarosławowicz. Świątynia była miejscem ślubów i pochówków książąt twerskich i ich małżonek, tam też chowano zmarłych ordynariuszy prawosławnej eparchii twerskiej. W XIV w. była to cerkiew z trzema ołtarzami, noszącymi wezwania Przemienienia Pańskiego, Wprowadzenia Matki Bożej do Świątyni oraz św. Dymitra. W końcu XIV w. kopuły soboru zostały pozłocone. W latach 1634-1635 sobór przeszedł generalny remont, współfinansowany przez cara Michała.

W końcu XVII w. z inicjatywy i z funduszy arcybiskupa twerskiego Sergiusza na miejscu średniowiecznej katedry został wzniesiony nowy sobór pod tym samym wezwaniem. Budowa cerkwi trwała w latach 1689 do 1696. Sobór również nosił wezwanie Przemienienia Pańskiego, zaś dwóm ołtarzom bocznym nadano wezwania Wprowadzenia Matki Bożej do Świątyni oraz św. Michała Twerskiego; drugi z ołtarzy już po dwudziestu latach od konsekracji został zlikwidowany, a pomieszczenie ołtarzowe przekształcono w zakrystię. W połowie XVIII w. wzniesiono natomiast dzwonnicę, w której przez pewien czas znajdowała się cerkiew św. Jana Miłościwego.

W połowie XIX w. sobór został powiększony o obszerny przedsionek, nad którym w 1903 r. wzniesiono drugą kondygnację, gdzie umieszczono skład szat liturgicznych. W 1913 r. w sąsiedztwie świątyni wzniesiono kaplicę (czasownię) Wszystkich Świętych Twerskich, dla upamiętnienia gubernatora twerskiego Pawła Slepcowa, zabitego w zamachu przez eserowców.

Po rewolucji październikowej, w 1923 r., cerkiew znalazła się w rękach parafii odnowicielskiej, która funkcjonowała do 1932 r. Nocą z 3 na 4 kwietnia 1935 r. świątynia została wysadzona w powietrze. Dawny plac katedralny otrzymał nazwę Placu Rewolucji, zaś w 1937 r. ustawiono na nim figurę przedstawiającą Lenina i Stalina w Gorkach. Po zajęciu Tweru przez wojska niemieckie w 1941 r. na placu znajdował się cmentarz. W 1955 r. na placu stanął pomnik Michaiła Kalinina.

Po upadku Związku Radzieckiego, w 1992 r., przeprowadzono prace archeologiczne w celu odnalezienia pozostałości cerkwi i określenia jej dokładnej lokalizacji. W 1999 r. na miejscu, gdzie znajdował się dawniej główny ołtarz, ustawiono krzyż, a w 2002 r. także krzyż pamiątkowy. W latach 2007-2008 zbudowano na tym miejscu kaplicę, zaś w 2015 r. przystąpiono do prac nad odbudową soboru. W 2019 r. ukończono prace nad bryłą świątyni, zaś w 2023 r. do wnętrza wstawiono ikonostas. W tym samym roku przed soborem stanął pomnik biskupa twerskiego Symeona, pierwszego ordynariusza tutejszej eparchii, błogosławiącego księcia Michała Jarosławowicza i jego zamiar wzniesienia prawosławnej katedry. W maju 2024 r. w świątyni, jeszcze przed jej wielkim poświęceniem, służono paschalną Świętą Liturgię. Poświęcenia obiektu dokonał patriarcha moskiewski i całej Rusi Cyryl w lipcu tego samego roku.