Spathicarpa

*Spathicarpa*
	; Spathicarpa hastifolia
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	liliopodobne (≡ jednoliścienne)
Rząd	żabieńcowce
Rodzina	obrazkowate
Podrodzina	Aroideae
Rodzaj	Spathicarpa
	Nazwa systematyczna
	Spathicarpa Hook.; Bot. Misc. 2: 146 (1831)
	Typ nomenklatoryczny
	Spathicarpa hastifolia Hook.
Synonimy
	Aropsis Rojas;
	Aropsis Rojas;
	Multimedia w Wikimedia Commons

Spathicarpa Hook. – rodzaj roślin zielnych, hemikryptofitów, należący do rodziny obrazkowatych, liczący 4 gatunki, występujące w tropikalnych regionach Ameryki Południowej, w Boliwii, Brazylii, Argentynie, Paragwaju i Urugwaju, zasiedlające półsuche lub wilgotne lasy równikowe. Nazwa naukowa rodzaju pochodzi z greckich słów σπάθη (spathe – szabla, w bot. także pochwa kwiatostanu) i καρπός (karpos – owoc) i odnosi się do owocostanu ukrytego w pochwie kwiatostanowej w czasie dojrzewania owoców^[3].

Morfologia[edytuj | edytuj kod]

Pokrój: Niskie rośliny zielne o maksymalnej wysokości od 15 (S. gardneri) do 60 cm (S. lanceolata).

Łodyga: Krótkie, podziemne, bulwopodobne kłącze.

Liście: Roślina tworzy kilka liści właściwych, tworzących długą pochwę liściową. Ogonki o długości od około 10 (S. gardneri) do 40 (S. lanceolata) cm. Blaszki liściowe lancetowate, eliptyczne do oszczepowatych lub strzałkowatych, o wymiarach od 4×2,5–3 cm (S. gardneri) do 25×5 cm (S. lanceolata).

Kwiaty: Rośliny jednopienne. Pojedynczy kwiatostan, typu kolbiastego pseudancjum, pojawia się razem z liśćmi. Pęd kwiatostanowy smukły, dłuższy od ogonka liściowego. Pochwa kwiatostanu podłużno-lancetowata, nie zwężona, otwarta, zielona, trwała, o wymiarach od 2,5–3×0,5 cm (S. gardneri) do 10–13×1 cm (S. lanceolata). Luźno pokryta kwiatami, półcylindryczna kolba kwiatostanu przyrasta do pochwy na całej długości. Kwiaty żeńskie tworzą na całej długości kolby dwa zewnętrzne, pionowe rzędy, wewnątrz których równolegle położone są dwa rzędy kwiatów męskich, tworzących 3-4-pręcikowe synandria, tarczowato osadzone na stożkowatych trzonkach powstałych ze zrośniętych nitek pręcików. Pylniki otwierają się przez szczytowo-boczną szczelinę. Jednokomorowe, podłużno-jajowate zalążnie otoczone są trzema małymi prątniczkami, usytuowanymi jedynie po jednej stronie kwiatu. W każdej zalążni znajduje się pojedynczy, ortotropowy zalążek powstający na bazalnym łożysku. Szyjki słupków cylindryczno-konoidalne, równe połowy długości zalążni. Znamiona słupków spłaszczono-kuliste, 3-4-bruzdkowe.

Owoce: Owocostan, składający się z drobnych, jajowatych, jednonasiennych jagód, otoczony jest złożoną do środka pochwą kwiatostanu. Nasiona o zielonej, soczystej łupinie. Zarodek położony szczytowo. Bielmo obfite.

Genetyka: Liczba chromosomów 2n = 34.

Gatunki podobne: Przedstawiciele rodzaju Spathantheum, od których różnią się jednokomorowymi zalążniami i prostymi blaszki liściowymi.

Systematyka[edytuj | edytuj kod]

Rodzaj należy do plemienia Spathicarpeae, podrodziny Aroideae z rodziny obrazkowatych^[2]^[4].

Gatunki

Zastosowanie[edytuj | edytuj kod]

Rośliny ozdobne: Z uwagi na specyficzne kwiatostany rośliny z rodzaju Spathicarpa, w szczególności gatunek S. hastifolia, uprawiane są w ogrodach botanicznych oraz jako rośliny pokojowe. Wymagają stanowiska zacienionego latem i jaśniejszego zimą, podłoża dobrze przepuszczalnego i bogatego w składniki odżywcze. Podlewanie latem obfite, zimą skąpe. Rozmnażanie z podziału kłącza lub z nasion, które jednak bardzo szybką tracą zdolność kiełkowania.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
↑ ^a ^b Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2016-11-02] (ang.).
↑ A. Engler: Araceae-Aroideae. W: A. Engler: Das Pflanzenreich. IV.23F. Araceae – Aroideae und Araceae – Pistioideae. T. 73-74. Leipzig: Wilhelm Engelmann Verlag, 1920. (łac.).
↑ L.I. Cabrera et al. Phylogenetics relationships of aroids and duckweeds (Araceae) inferred from coding and noncoding plastid DNA. „American Journal of Botany”. 95(9), s. 1153-1165, 2008. (ang.).

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

R. Govaerts i D.G. Frodin: World Checklist and Bibliography of Araceae (and Acoraceae). The Board of Trustees of the Royal Botanic Gardens, Kew, 2002. s. 1-560. (ang.).
S.J. Mayo, J. Bogner i P.C. Boyce: Araceae. W: Klaus Kubitzki (red.): The Families and Genera of Vascular Plants. T. IV: Flowering Plants. Monocotyledons: Alismatanae and Commelinanae (except Gramineae). Berlin Heidelberg: Springer, 1998, s. 26-73. ISBN 3-540-64061-4. (ang.).
The European garden flora: a manual for the identification of plants cultivated in Europe, both out-of-doors and under glas. Cambridge: Cambridge University Press, 1984. ISBN 0-521-25864-2. (ang.).
A. Engler: Araceae-Aroideae. W: A. Engler: Das Pflanzenreich. IV.23F. Araceae – Aroideae und Araceae – Pistioideae. T. 73-74. Leipzig: Wilhelm Engelmann Verlag, 1920. (łac.).

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

Zdjęcia Spathicarpa gardneri

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2016-11-02] (ang.).

[3] A. Engler: Araceae-Aroideae. W: A. Engler: Das Pflanzenreich. IV.23F. Araceae – Aroideae und Araceae – Pistioideae. T. 73-74. Leipzig: Wilhelm Engelmann Verlag, 1920. (łac.).

[cabrera-4] L.I. Cabrera et al. Phylogenetics relationships of aroids and duckweeds (Araceae) inferred from coding and noncoding plastid DNA. „American Journal of Botany”. 95(9), s. 1153-1165, 2008. (ang.).

[1]

[2]

[3]

[4]