Antoni Giełgud (1792–1831): Różnice pomiędzy wersjami

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
← poprzednia edycjanastępna edycja →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
Mathiasrex (dyskusja | edycje)
345 374 edycje
szablon
Konarski (dyskusja | edycje)
11 504 edycje
drobne merytoryczne
Linia 1: Linia 1:
{{disambigR|generała|[[Antoni Giełgud|Inne osoby o tym imieniu i nazwisku]]}}
{{disambigR|generała|[[Antoni Giełgud|Inne osoby o tym imieniu i nazwisku]]}}
'''Antoni Giełgud''' herbu [[Giełgud (herb szlachecki)|Giełgud]] (ur. [[1792]], zm. [[13 lipca]] [[1831]]) koło wsi Schnaugsten w Prusach – [[generałowie polscy|generał polski]], generał brygady [[królestwo Kongresowe|Królestwa Kongresowego]]<ref>Rocznik Woyskowy Królestwa Polskiego. Na rok 1830, s. 8.</ref>, brał udział w [[wojny napoleońskie|kampanii 1812]] oraz w [[Powstanie listopadowe|powstaniu listopadowym]].
'''Antoni Giełgud''' herbu [[Giełgud (herb szlachecki)|Giełgud]] (ur. [[1792]], zm. [[13 lipca]] [[1831]] koło wsi Schnaugsten/Šnaukštai koło Kłajpedy) – [[generałowie polscy|generał polski]], generał brygady [[królestwo Kongresowe|Królestwa Kongresowego]]<ref>Rocznik Woyskowy Królestwa Polskiego. Na rok 1830, s. 8.</ref>, brał udział w walkach pod Gdańskiem w 1806 roku, w [[wojny napoleońskie|kampanii 1812]] w której wystawił własnym kosztem pułk piechoty oraz w [[Powstanie listopadowe|powstaniu listopadowym]].


Odznaczył się w w bitwach pod [[Bitwa pod Wawrem|Wawrem]] i [[Bitwa pod Białołęką|Białołęką]]. Po [[Bitwa pod Ostrołęką (1831)|bitwie pod Ostrołęką]] skierowany na [[Litwa|Litwę]] w celu podtrzymania [[Powstanie listopadowe na ziemiach zabranych|powstania]] w tym regionie. [[29 maja]] stoczył zwycięską [[bitwa pod Rajgrodem|bitwę pod Rajgrodem]], otwierając sobie tym samym drogę na [[Wilno]]. Na Litwie połączył swoją [[2 Dywizja Piechoty (powstanie listopadowe)|2 Dywizją Piechoty]] z wysłanym wcześniej, małym korpusem gen. [[Dezydery Chłapowski|Dezyderego Chłapowskiego]]. Działania korpusu polskiego na Litwie były nieudolne i zakończyły się przekroczeniem granicy [[Królestwo Prus|Prus]] i rozbrojeniem powstańców. Przy przekraczaniu granicy w połowie lipca [[1831]] gen. Giełgud został zastrzelony przez podwładnego oficera (kpt.Stefan Skulski z 7 pułku piechoty). Z wyprawy litewskiej ocalał jedynie 4-tysięczny korpus gen. [[Henryk Dembiński (generał)|Henryka Dembińskiego]], który zdołał przebić się do Warszawy.
Odznaczył się w w bitwach pod [[Bitwa pod Wawrem|Wawrem]] i [[Bitwa pod Białołęką|Białołęką]]. Po przegranej [[Bitwa pod Ostrołęką (1831)|bitwie pod Ostrołęką]] skierowany na [[Litwa|Litwę]] w celu podtrzymania [[Powstanie listopadowe na ziemiach zabranych|powstania]] w tym regionie. [[29 maja]] stoczył zwycięską [[bitwa pod Rajgrodem|bitwę pod Rajgrodem]], otwierając sobie tym samym drogę na [[Wilno]]. Na Litwie połączył swoją [[2 Dywizja Piechoty (powstanie listopadowe)|2 Dywizją Piechoty]] z wysłanym wcześniej, małym korpusem gen. [[Dezydery Chłapowski|Dezyderego Chłapowskiego]]. Działania zgrupowania pod dowództwem Giełguda były nieudolne i zakończyły się przekroczeniem granicy [[Królestwo Prus|Prus]] i rozbrojeniem powstańców. Przy przekraczaniu granicy w połowie lipca [[1831]] gen. Giełgud został zastrzelony przez podwładnego oficera (kpt.Stefan Skulski z 7 pułku piechoty).
W liście do żony Deyzydery Chłapowski pisał, że żołnierze wściekli byli na Giełguda za jego niedołęstwo "długo mu grozili i jeden oficer już na terytorium pruskim strzelił mu z pistoletu prosto w serce".
Z wyprawy litewskiej ocalał jedynie 4-tysięczny korpus gen. [[Henryk Dembiński (generał)|Henryka Dembińskiego]], który zdołał przebić się do Warszawy.


Odznaczony [[Order Świętego Stanisława|Orderem Świętego Stanisława]] II klasy z nadania [[Aleksander I Romanow|Aleksandra I Romanowa]]<ref>Zbigniew Dunin-Wilczyński, Order Św. Stanisława, [[Warszawa]] [[2006]] s. 221.</ref>. W lipcu [[1831]] odznaczony Krzyżem Kawalerskim [[Order Virtuti Militari|Orderu Virtuti Militari]]<ref>Xsięga pamiątkowa w 50-letnią rocznicę powstania roku 1830 zawierająca spis imienny dowódzców i sztabs-oficerów, tudzież oficerów, podoficerów i żołnierzy Armii Polskiej w tymż roku Krzyżem Wojskowym „Virtuti Militari” ozdobionych, [[Lwów]] [[1881]], s. 128.</ref>.
Odznaczony [[Order Świętego Stanisława|Orderem Świętego Stanisława]] II klasy z nadania [[Aleksander I Romanow|Aleksandra I Romanowa]]<ref>Zbigniew Dunin-Wilczyński, Order Św. Stanisława, [[Warszawa]] [[2006]] s. 221.</ref>. W lipcu [[1831]] odznaczony Krzyżem Kawalerskim [[Order Virtuti Militari|Orderu Virtuti Militari]]<ref>Xsięga pamiątkowa w 50-letnią rocznicę powstania roku 1830 zawierająca spis imienny dowódzców i sztabs-oficerów, tudzież oficerów, podoficerów i żołnierzy Armii Polskiej w tymż roku Krzyżem Wojskowym „Virtuti Militari” ozdobionych, [[Lwów]] [[1881]], s. 128.</ref>.
Linia 11: Linia 13:
* [[2 Dywizja Piechoty (powstanie listopadowe)]]
* [[2 Dywizja Piechoty (powstanie listopadowe)]]
* [[Garnizon Radom]]
* [[Garnizon Radom]]

=== Bibliografia ===
* Tokarz W., Wojna polsko-rosyjska 1830 i 1831 r., Warszawa 1930;
* Wojna polsko-ruska 1831 r., oprac. A. K. Puzyrewski, Warszawa 1899;
* Wyprawa na Litwę opowiedziana wg zapisków hr. Macieja Mielżyńskiego, Kraków 1908;
* Zarembianka Z., Giełgud Antoni [w:] Polski Słownik Biograficzny, t. 7, Kraków 1948-1958, s. 438-440.


{{Przypisy}}
{{Przypisy}}

Wersja z 22:59, 30 paź 2012

Antoni Giełgud herbu Giełgud (ur. 1792, zm. 13 lipca 1831 koło wsi Schnaugsten/Šnaukštai koło Kłajpedy) – generał polski, generał brygady Królestwa Kongresowego[1], brał udział w walkach pod Gdańskiem w 1806 roku, w kampanii 1812 w której wystawił własnym kosztem pułk piechoty oraz w powstaniu listopadowym.

Odznaczył się w w bitwach pod Wawrem i Białołęką. Po przegranej bitwie pod Ostrołęką skierowany na Litwę w celu podtrzymania powstania w tym regionie. 29 maja stoczył zwycięską bitwę pod Rajgrodem, otwierając sobie tym samym drogę na Wilno. Na Litwie połączył swoją 2 Dywizją Piechoty z wysłanym wcześniej, małym korpusem gen. Dezyderego Chłapowskiego. Działania zgrupowania pod dowództwem Giełguda były nieudolne i zakończyły się przekroczeniem granicy Prus i rozbrojeniem powstańców. Przy przekraczaniu granicy w połowie lipca 1831 gen. Giełgud został zastrzelony przez podwładnego oficera (kpt.Stefan Skulski z 7 pułku piechoty). W liście do żony Deyzydery Chłapowski pisał, że żołnierze wściekli byli na Giełguda za jego niedołęstwo "długo mu grozili i jeden oficer już na terytorium pruskim strzelił mu z pistoletu prosto w serce". Z wyprawy litewskiej ocalał jedynie 4-tysięczny korpus gen. Henryka Dembińskiego, który zdołał przebić się do Warszawy.

Odznaczony Orderem Świętego Stanisława II klasy z nadania Aleksandra I Romanowa[2]. W lipcu 1831 odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Virtuti Militari[3].

Zobacz też

Bibliografia

  • Tokarz W., Wojna polsko-rosyjska 1830 i 1831 r., Warszawa 1930;
  • Wojna polsko-ruska 1831 r., oprac. A. K. Puzyrewski, Warszawa 1899;
  • Wyprawa na Litwę opowiedziana wg zapisków hr. Macieja Mielżyńskiego, Kraków 1908;
  • Zarembianka Z., Giełgud Antoni [w:] Polski Słownik Biograficzny, t. 7, Kraków 1948-1958, s. 438-440.
  1. ↑ Rocznik Woyskowy Królestwa Polskiego. Na rok 1830, s. 8.
  2. ↑ Zbigniew Dunin-Wilczyński, Order Św. Stanisława, Warszawa 2006 s. 221.
  3. ↑ Xsięga pamiątkowa w 50-letnią rocznicę powstania roku 1830 zawierająca spis imienny dowódzców i sztabs-oficerów, tudzież oficerów, podoficerów i żołnierzy Armii Polskiej w tymż roku Krzyżem Wojskowym „Virtuti Militari” ozdobionych, Lwów 1881, s. 128.
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Antoni_Giełgud_(1792–1831)&oldid=33322768”