Bitwa pod Orszą (1508): Różnice pomiędzy wersjami

Bitwa pod Orszą
	UWAGA: Błąd parametru; {{{epoka}}}=(wartości: starożytność, średniowiecze, nowożytność, czasy najnowsze); Ten parametr może przyjmować jedynie wartości: czasy najnowsze; nowożytność; średniowiecze; starożytność; fikcyjna;
	Wojna litewsko-moskiewska 1507-1508
Czas	{{{czas}}}
Miejsce	Orsza
Terytorium	Wielkie Księstwo Litewskie
Przyczyna	wojna litewsko-moskiewska
Wynik	zwycięstwo wojsk litewsko-polskich
Strony konfliktu
Wielkie Księstwo Litewskie; Polska	Wielkie Księstwo Moskiewskie
Dowódcy
Konstanty Iwanowicz Ostrogski; Mikołaj Firlej; Zygmunt I Stary	Daniło Oboleński; Jakow Zacharyn; Michał Gliński
	Położenie na mapie świata Brak współrzędnych Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}}
	Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}\|}

Przeglądaj historię interaktywnie

[wersja przejrzana]

← poprzednia edycja następna edycja →

Usunięta treść Dodana treść

WizualnieWikikod

Jednokolumnowy

Wersja z 13:22, 13 kwi 2017

Bitwa pod Orszą – bitwa stoczona 13 lipca 1508 pod Orszą, w czasie wojny litewsko-moskiewskiej 1507-1508 przez połączoną armię polsko-litewską z armią moskiewską.

Wojska Wielkiego Księstwa Litewskiego pod wodzą hetmana wielkiego litewskiego Konstantego Ostrogskiego, wspierane przez 5000 polskich zaciężnych dowodzonych przez wojewodę lubelskiego Mikołaja Firleja skoncentrowały się w okolicach Nowogródka. Celem armii polsko-litewskiej było uwolnienie Smoleńska od oblegającej twierdzę armii moskiewskiej wielkiego księcia Wasyla III.

Na wieść o armii polsko-litewskiej Wasyl III zwinął oblężenie Smoleńska i ruszył w kierunku Orszy. Gdy okazało się, że Ostrogski zbliża się od północy do pozycji moskiewskich, dowódcy moskiewscy postanowili wycofać się na południowy brzeg Dniepru, by uderzyć na Polaków i Litwinów w momencie przeprawy przez rzekę.

W dniu 18 lipca 1508 roku na północnym brzegu Dniepru, naprzeciwko brodu położonego na zachód od wsi Ruklino, zatoczono dwa tabory - polski pod komendą Mikołaja Firleja i litewski Konstantego Ostrogskiego, a następnie ustawiono się do bitwy w trzech rzutach.

W centrum (huf czelny) uszykowało się 2 tys piechoty koronnej, artyleria oraz 12000 jazdy kopijniczej i kuszników konnych na skrzydłach.

W drugim liczniejszym rzucie (huf walny) stanęły główne siły litewskiego pospolitego ruszenia (ok. 10 tys. jazdy).

W trzecim najmniejszym pełniącym rolę odwodu, znalazł się król z doborowymi chorągwiami nadwornymi. Na skrzydłach stanęło po około 500 lekkiej jazdy (Raców, husarzy i łuczników) mających na cel rozpoznanie.

W trakcie bitwy obecny też był sam król Zygmunt I obserwując rozwijające się działania. Na początku Ostrogski rzucił jeden z lekkich oddziałów skrzydłowych demonstracyjnie naprzeciw wojsk moskiewskich, a drugi wysłał przez zasłonięty lasem i niestrzeżony bród 1 km powyżej rzeki z zadaniem uderzenia na obóz Wasyla. Drugi oddział przemknął południową odnogą wąwozu ruklinowskiego obchodząc lasem od jego prawego skrzydła szyk nieprzyjacielski, czym zaskoczył wroga. Kilka lekkich chorągwi królewskich dopadło do obozu moskiewskiego na tyłach głównych sił wroga i zaczęło go łupić. Tymczasem polska husaria uderzyła na oddziały moskiewskie broniące bliższej przeprawy. Za nią kilkuset kuszników konnych i pieszych przeszło rzekę w bród i przygotowało natarcie kopijników. Wtedy do akcji wszedł Firlej i wyparł Moskwian z ich stanowisk osłonowych na południowym brzegu rzeki. Gdy następne roty piesze zaczęły się przeprawiać przez rzekę, król zauważył, że jazda moskiewska przeważa liczebnie i jej atak w tym momencie mógłby zniszczyć część jego podzielonych wojsk i rozkazał wstrzymać przeprawę, której nie zdołano by przeprowadzić w całości przed zapadnięciem ciemności.

Król zamierzał, znając już rozmieszczenie pułków moskiewskich, zaatakować ponownie po wschodzie słońca. Król po naradzie z hetmanami nakazał wojsku stać przez całą noc w szyku w pełnym uzbrojeniu. Jednak w tym czasie Daniło Oboleński i Jakow Zacharyn wydali rozkaz cichego zwinięcia obozu moskiewskiego i o północy ruszono do Dubrowny porzucając w pośpiechu cześć taboru ze sprzętem, bydłem i chorymi^[1].

Bibliografia

Mała encyklopedia wojskowa, Warszawa 1970, t. II.
Władysław Pociecha, Mikołaj Firlej, w : Polski Słownik Biograficzny, Kraków 1948-1958, t. VII, s. 8-10.
Marek Plewczyński, Wojny i wojskowość polska w XVI wieku, Tom 1, Oświęcim 2017, s.155-156

↑ Marek Plewczyński, Wojny i wojskowość polska w XVI wieku, Tom 1, Oświęcim 2017, s.155-156

[1] Marek Plewczyński, Wojny i wojskowość polska w XVI wieku, Tom 1, Oświęcim 2017, s.155-156

[1]

@@ Linia 6: / Linia 6: @@
  |grafika    =
  |opis       =
- |data       = 13 lipca 1508
+ |data       = 18 lipca 1508
  |miejsce    = [[Orsza]]
- |wynik      = zwycięstwo wojsk litewsko-polskich
- |przyczyna  = wojna litewsko-moskiewska
  |terytorium = [[Wielkie Księstwo Litewskie]]
+ |przyczyna  = wojna litewsko-moskiewska
+ |wynik      = zwycięstwo wojsk litewsko-polskich
  |strona1    = [[Plik:Coat of Arms of Lithuania.svg|20px]] [[Wielkie Księstwo Litewskie]]<br />[[Plik:POL Przemysł II 1295 COA.svg|20px]] [[Korona Królestwa Polskiego|Polska]]
  |strona2    = [[Plik:Coat_of_Arms_of_Russia_1577.png|20px]] [[Wielkie Księstwo Moskiewskie]]
- |dowódca1   = [[Konstanty Iwanowicz Ostrogski]]<br />[[Mikołaj Firlej (hetman wielki koronny)|Mikołaj Firlej]]
+ |dowódca1   = [[Konstanty Iwanowicz Ostrogski]]<br />[[Mikołaj Firlej (hetman wielki koronny)|Mikołaj Firlej]]<br />Zygmunt I Stary
- |dowódca2   = [[Wasyl III Rurykowicz]]
+ |dowódca2   = Daniło Oboleński<br />Jakow Zacharyn<br />[[Michał Gliński]]
  |siły1      =
  |siły2      =
@@ Linia 23: / Linia 23: @@
 '''Bitwa pod Orszą''' – bitwa stoczona [[13 lipca]] [[1508]] pod [[Orsza|Orszą]], w czasie [[wojna litewsko-moskiewska 1507-1508|wojny litewsko-moskiewskiej 1507-1508]] przez połączoną armię [[Korona Królestwa Polskiego|polsko]]-[[Wielkie Księstwo Litewskie|litewską]] z armią [[Wielkie Księstwo Moskiewskie|moskiewską]].
-Wojska litewskie pod wodzą [[hetman wielki litewski|hetmana wielkiego litewskiego]] [[Konstanty Iwanowicz Ostrogski|Konstantego Ostrogskiego]], wspierane przez 5000 polskich [[wojsko zaciężne|zaciężnych]] dowodzonych przez [[wojewodowie lubelscy|wojewodę lubelskiego]] [[Mikołaj Firlej (hetman wielki koronny)|Mikołaja Firleja]] skoncentrowały się w okolicach [[Nowogródek|Nowogródka]]. Celem armii polsko-litewskiej było uwolnienie [[Smoleńsk]]a od oblegającej twierdzę armii moskiewskiej [[Władcy Rosji|wielkiego księcia]] [[Wasyl III Rurykowicz|Wasyla III]].
+Wojska Wielkiego Księstwa Litewskiego pod wodzą [[hetman wielki litewski|hetmana wielkiego litewskiego]] [[Konstanty Iwanowicz Ostrogski|Konstantego Ostrogskiego]], wspierane przez 5000 polskich [[wojsko zaciężne|zaciężnych]] dowodzonych przez [[wojewodowie lubelscy|wojewodę lubelskiego]] [[Mikołaj Firlej (hetman wielki koronny)|Mikołaja Firleja]] skoncentrowały się w okolicach [[Nowogródek|Nowogródka]]. Celem armii polsko-litewskiej było uwolnienie [[Smoleńsk]]a od oblegającej twierdzę armii moskiewskiej [[Władcy Rosji|wielkiego księcia]] [[Wasyl III Rurykowicz|Wasyla III]].
-Na wieść o armii polsko-litewskiej Wasyl III zwinął oblężenie Smoleńska  i ruszył na Orszę. Gdy okazało się, że Ostrogski zbliża się do pozycji moskiewskich, Wasyl III postanowił wycofać się za [[Dniepr]], by uderzyć na Polaków i Litwinów w momencie przeprawy przez rzekę.
+Na wieść o armii polsko-litewskiej Wasyl III zwinął oblężenie Smoleńska i ruszył w kierunku Orszy. Gdy okazało się, że Ostrogski zbliża się od północy do pozycji moskiewskich, dowódcy moskiewscy postanowili wycofać się na południowy brzeg [[Dniepr|Dniepru]], by uderzyć na Polaków i Litwinów w momencie przeprawy przez rzekę.
+W dniu 18 lipca 1508 roku na północnym brzegu [[Dniepr|Dniepru]], naprzeciwko [[Bród (geografia)|brodu]] położonego na zachód od wsi [[Ruklino]], zatoczono dwa tabory - polski pod komendą Mikołaja Firleja i litewski Konstantego Ostrogskiego, a następnie ustawiono się do bitwy w trzech rzutach.
-Ostrogski rzucił silny [[Oddział wojskowy|oddział]] przez niestrzeżony bród na Dnieprze  z zadaniem uderzenia na obóz Wasyla, a głównymi siłami polsko-litewskimi wykonał uderzenie pozorujące. Wydzielony oddział po przebyciu rzeki został otoczony przez przeważające siły moskiewskie, jednak zdołał przebić się na prawy brzeg. Bitwę przerwały zapadające ciemności. Ostrogski zamierzał ponownie zaatakować zaraz po wschodzie słońca, jednak armia moskiewska w nocy wycofała się z zajmowanych pozycji na wschód.
+W centrum (huf czelny) uszykowało się 2 tys piechoty koronnej, artyleria oraz 12000 jazdy kopijniczej i kuszników konnych na skrzydłach.
+W drugim liczniejszym rzucie (huf walny) stanęły główne siły litewskiego pospolitego ruszenia (ok. 10 tys. jazdy).
+W trzecim najmniejszym pełniącym rolę odwodu, znalazł się król z doborowymi chorągwiami nadwornymi. Na skrzydłach stanęło po około 500 lekkiej jazdy (Raców, husarzy i łuczników) mających na cel rozpoznanie.
+W trakcie bitwy obecny też był sam król [[Zygmunt I Stary|Zygmunt I]] obserwując rozwijające się działania. Na początku Ostrogski rzucił jeden z lekkich [[Oddział wojskowy|oddziałów]] skrzydłowych demonstracyjnie naprzeciw wojsk moskiewskich, a drugi wysłał przez zasłonięty lasem i niestrzeżony bród 1 km powyżej rzeki z zadaniem uderzenia na obóz Wasyla. Drugi oddział przemknął południową odnogą wąwozu ruklinowskiego obchodząc lasem od jego prawego skrzydła szyk nieprzyjacielski, czym zaskoczył wroga. Kilka lekkich chorągwi królewskich dopadło do obozu moskiewskiego na tyłach głównych sił wroga i zaczęło go łupić. Tymczasem polska husaria uderzyła na oddziały moskiewskie broniące bliższej przeprawy. Za nią kilkuset kuszników konnych i pieszych przeszło rzekę w bród i przygotowało natarcie kopijników. Wtedy do akcji wszedł Firlej i wyparł Moskwian z ich stanowisk osłonowych na południowym brzegu rzeki. Gdy następne roty piesze zaczęły się przeprawiać przez rzekę, król zauważył, że jazda moskiewska przeważa liczebnie i jej atak w tym momencie mógłby zniszczyć część jego podzielonych wojsk i rozkazał wstrzymać przeprawę, której nie zdołano by przeprowadzić w całości przed zapadnięciem ciemności.
+Król zamierzał, znając już rozmieszczenie pułków moskiewskich, zaatakować ponownie po wschodzie słońca. Król po naradzie z hetmanami nakazał wojsku stać przez całą noc w szyku w pełnym uzbrojeniu. Jednak w tym czasie [[Daniło Oboleński]] i [[Jakow Zacharyn]] wydali rozkaz cichego zwinięcia obozu moskiewskiego i o północy ruszono do [[Dubrowna|Dubrowny]] porzucając w pośpiechu cześć taboru ze sprzętem, bydłem i chorymi<ref>[[Marek Plewczyński]], ''Wojny i wojskowość polska w XVI wieku'', Tom 1, Oświęcim 2017, s.155-156</ref>.
 == Bibliografia ==
 * Mała encyklopedia wojskowa, [[Warszawa]] 1970, t. II.
 * Władysław Pociecha, Mikołaj Firlej, w : [[Polski Słownik Biograficzny]], [[Kraków]] 1948-1958, t. VII, s. 8-10.
+* [[Marek Plewczyński]], ''Wojny i wojskowość polska w XVI wieku'', Tom 1, Oświęcim 2017, s.155-156
+{{Przypisy}}
 {{DEFAULTSORT:Orsza}}