Krzelów (województwo świętokrzyskie): Różnice pomiędzy wersjami

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
Konarski (dyskusja | edycje)
→‎Historia: drobne merytoryczne
Konarski (dyskusja | edycje)
→‎Bibliografia: drobne merytoryczne
Linia 62: Linia 62:


== Bibliografia ==
== Bibliografia ==
* Bohdan Guerquin, ''„Zamki w Polsce”'', Warszawa 1984, {{ISBN|83-213-3239-0}}.
* [[Bohdan Guerquin]], ''„Zamki w Polsce”'', Warszawa 1984, {{ISBN|83-213-3239-0}}.
* Stanisław Kołodziejski, ''Obronne rezydencje Lisów w północnej Małopolsce. Uwagi do problematyki badań'', Acta Universitatis Lodziensis, Folia Archaeologica 18, 1994, s.59


{{Gmina Sędziszów}}
{{Gmina Sędziszów}}

Wersja z 12:06, 10 lip 2017

Krzelów
{{{rodzaj miejscowości}}}
{{{alt zdjęcia}}}
Zespół Szkół Rolniczych w Krzelowie
Państwo świętokrzyskie
Powiat

jędrzejowski

Gmina

Sędziszów

Strefa numeracyjna

(+48) 41

Kod pocztowy

28-340[1]

Tablice rejestracyjne

TJE

SIMC

0267080

Położenie na mapie brak
Mapa konturowa brak
Brak mapy: świętokrzyskie
Brak współrzędnych
Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}}
Położenie na mapie świata
Mapa konturowa świata
Brak współrzędnych
Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}}
Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}|type:landmark}

Krzelówwieś sołecka[2] w Polsce położona w województwie świętokrzyskim, w powiecie jędrzejowskim, w gminie Sędziszów[3][4].

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa kieleckiego.

Historia

W średniowieczu siedziba rycerskiego rodu Lisów, którzy mieli tu w XIV wieku zamek otoczony wodą. W XVII w. ośrodek braci polskich. W latach 1650–1665 ich kaznodzieją w Krzelowie, był Krzysztof Crell-Spinowski.

W XVII i XVIII w. do klucza Krzelów należały następujące miejscowości: Krzelów z zamkiem, Tarnawa, Bugaj, Szałas, Białowieża, Swaryszów, Wojciechowice z folwarkiem.

Zabytki

  • Pozostałości rycerskiego zamku z XIV w. Zbudował go na wyspie pośród stawów przypuszczalnie kasztelan krakowski Warcisław de Chrzelow. Następnie właścicielem był wojewoda sandomierski Mściwoj de Skrzelow, a po nim Mikołaj, a następnie jego synowie Niemierza i Pełka. Poprzez córkę Pełki o imieniu Jagienka, Krzelów przeszedł w ręce rodu Toporczyków. Po raz pierwszy zamek wzmiankowano w 1409 roku jako castrum będące własnością Prachny wdowy po Janie z Krzelowa. Ponownie castrum wymieniono w 1412 roku. Potem w rękach Stadnickich i Trepków. W XVIII wieku był zamieszkany jeszcze przez rodzinę Ossolińskich ówczesnych właścicieli dóbr krzelowskich. Ossolińscy weszli w posiadanie dóbr Krzelów poprzez małżeństwo Krzysztofa Ossolińskiego, wojewody sandomierskiego z Zofią Cikowską. W 1699 roku i 1718 roku inwentarze opisuje zamek już jako zrujnowany. Z zamku do dziś zachowały się tylko resztki murów.
  • Zespół dworski i folwarczny, (nr rej.: A.134/1-3 z 5.12.1957 i z 28.11.1994)[5]:
    • dwór z XVIII w., przebudowany w 1830 i 1894 r.
    • dwie oficyny z galeriami z 1934 r.
    • rządcówka z 4 ćw. XIX w.
    • kancelaria z 1935 r.
    • stajnia cugowa z końca XIX w.
    • spichrz z 1850 r.
    • stodoła z II połowy XIX w.
    • owczarnia z początku XX w.
    • obora z 1935 r.
    • dom oborowego z 1935 r.
    • piwnica z końca XIX w.
    • trzy bramy wjazdowe z końca XIX w.
    • park z II połowy XVIII w., przebudowany na przełomie XIX/XX w.
  1. Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych poprzez wyszukiwarkę. Poczta Polska S.A., styczeń 2013. [dostęp 2015-03-26].
  2. Jednostki organizacyjne gminy Sędziszów. Urząd Gminy Sędziszów. [dostęp 2015-03-26].
  3. TERYT (Krajowy Rejestr Urzędowego Podziału Terytorialnego Kraju). Główny Urząd Statystyczny. [dostęp 2015-03-26].
  4. Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części. „Dziennik Ustaw”. Nr 29, poz. 200, s. 1867, 2013-02-15. Ministerstwo Administracji i Cyfryzacji. [dostęp 2015-03-20]. 
  5. Rejestr zabytków nieruchomych – województwo świętokrzyskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2023, s. 9–10 [dostęp 2015-10-19].
{{Przypisy}} Nieprawidłowe pola: przypisy.

Bibliografia

  • Bohdan Guerquin, „Zamki w Polsce”, Warszawa 1984, ISBN 83-213-3239-0.
  • Stanisław Kołodziejski, Obronne rezydencje Lisów w północnej Małopolsce. Uwagi do problematyki badań, Acta Universitatis Lodziensis, Folia Archaeologica 18, 1994, s.59