Rajmund Jaworowski: Różnice pomiędzy wersjami
[wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
m regeneracja szablonu {{Biogram infobox}} + WP:SK |
Czerwony64 (dyskusja | edycje) infobox popr., , drobne redakcyjne, , drobne merytoryczne |
||
Linia 6: | Linia 6: | ||
|opis grafiki = |
|opis grafiki = |
||
|podpis = |
|podpis = |
||
|data urodzenia = [[31 sierpnia]] [[1885]] |
|data urodzenia = [[31 sierpnia]] [[1885]] |
||
|miejsce urodzenia = |
|miejsce urodzenia = Birzule, {{Państwo|RUS1721}} |
||
|imię przy narodzeniu = |
|imię przy narodzeniu = |
||
|data śmierci = [[24 kwietnia]] [[1941]] |
|data śmierci = [[24 kwietnia]] [[1941]] |
||
|miejsce śmierci = {{ |
|miejsce śmierci = [[Warszawa]], {{Państwo|POL}} (pod okupacją niemiecką) |
||
|przyczyna śmierci = |
|przyczyna śmierci = |
||
|miejsce spoczynku = |
|miejsce spoczynku = |
||
|zawód = |
|zawód = |
||
|odznaczenia = [[Plik:POL Virtuti Militari Srebrny BAR.svg|40px|Krzyż Srebrny Orderu Wojennego Virtuti Militari]] [[Plik:POL Krzyż Niepodległości z Mieczami BAR.svg|40px|Krzyż Niepodległości z Mieczami]] |
|||
|odznaczenia = |
|||
|commons = |
|commons = |
||
|wikiźródła = |
|wikiźródła = |
||
Linia 20: | Linia 20: | ||
|www = |
|www = |
||
}} |
}} |
||
'''Rajmund Jaworowski''' [[pseudonim|ps.]] '' Świętopełk'' (ur. [[31 sierpnia]] [[1885]] w Birzule, zm. [[24 kwietnia]] [[1941]] w [[Warszawa|Warszawie]]) – działacz [[Polska Partia Socjalistyczna|Polskiej Partii Socjalistycznej]], współpracownik [[Józef Piłsudski|Józefa Piłsudskiego]], |
'''Rajmund Jaworowski''' [[pseudonim|ps.]] '' Świętopełk'' (ur. [[31 sierpnia]] [[1885]] w Birzule,pow. [[Bałta (miasto)|Bałta]] - zm. [[24 kwietnia]] [[1941]] w [[Warszawa|Warszawie]]) – działacz [[Polska Partia Socjalistyczna|Polskiej Partii Socjalistycznej]] i Organizacji Bojowej PPS, współpracownik [[Józef Piłsudski|Józefa Piłsudskiego]]. Rady Warszawy od 1917 do 1931, zaś od 1927 przewodniczący Rady Miejskiej Warszawy. Poseł w [[Sejm Rzeczypospolitej Polskiej|sejmie]] II Rzeczypospolitej Polskiej. |
||
==Życiorys== |
|||
Syn Witolda, właściciela ziemskiego i Józefy z domu Szechlegel. W trakcie uczęszczania do gimnazjum w Kijowie, wstąpił w 1901 do kółka socjalistycznego związanego z [[Polska Partia Socjalistyczna|PPS]]. W 1903 zbiegł do Lwowa, gdy w czasie rewizji znaleziono u niego skład bibuły. We Lwowie przystąpił do organizacji studenckiej "Nieprzejednani" przygotowującej kadry do walki powstańczej. Pracował w laboratorium wytwarzającym materiały wybuchowe. Od 1904 został członkiem [[Polska Partia Socjalistyczna|PPS]]. |
|||
Po ukończeniu krakowskiej szkoły bojowej w |
Po ukończeniu krakowskiej szkoły bojowej w 1905, był członkiem [[Organizacja Bojowa PPS|Organizacji Bojowej PPS]], skierowany jako instruktor OB do Kalisza. Po zdekonspirowaniu przeniesiony do Łodzi, gdzie uczestniczył w kilku akcjach bojowych. Ranny podczas nieudanego zamachu na pociąg k. Grodziska, brał udział w przygotowaniach do zamach na generała-gubernatora [[Gieorgij Skałon|Skałona]]. |
||
Od |
Od 1906 w szeregach [[Polska Partia Socjalistyczna - Frakcja Rewolucyjna|PPS-Frakcji Rewolucyjnej]], uczestniczył w IX Zjeździe PPS. Działał jako okręgowiec w Częstochowie i Zagłębiu. W 1907 na konferencji w Radomiu aresztowany wraz z uczestnikami, uwięziony, a następnie skazany na 2 lata zesłania do Surgutska w guberni [[tobolsk]]iej. |
||
W |
W 1909 powrócił do Krakowa gdzie został członkiem Wydziału Organizacyjnego PPS (b.[[Polska Partia Socjalistyczna - Frakcja Rewolucyjna|PPS-Frakcji Rewolucyjnej]]) oraz wstąpił |
||
do [[Związek Walki Czynnej|Związku Walki Czynnej]]. Ukończył kurs wyższy (szkołę oficerską). Był jednym z 66 słuchaczy kursu odznaczonych przez Józefa Piłsudskiego [[Znak oficerski "Parasol"|znakiem oficerskim tzw. "Parasolem"]]. Reprezentował PPS (jako zastępca delegata) w [[Komisja Tymczasowa Skonfederowanych Stronnictw Niepodległościowych|Komisji Skonfederowanych Stronnictw Niepodległościowych]] |
do [[Związek Walki Czynnej|Związku Walki Czynnej]]. Ukończył kurs wyższy (szkołę oficerską). Był jednym z 66 słuchaczy kursu odznaczonych przez Józefa Piłsudskiego [[Znak oficerski "Parasol"|znakiem oficerskim tzw. "Parasolem"]]. Reprezentował PPS (jako zastępca delegata) w [[Komisja Tymczasowa Skonfederowanych Stronnictw Niepodległościowych|Komisji Skonfederowanych Stronnictw Niepodległościowych]] |
||
W okresie [[I wojna światowa|I wojny światowej]] w Legionach Polskich. Był komendantem oddziału wywiadowczego. Brał udział w bitwach: pod Kielcami, Nowym Korczynem, Opatowem, Konarami, Ożarowem, Sitkowicami. Oddelegowany do pracy w Lublinie, gdzie organizował [[Polska Organizacja Wojskowa|Polską Organizację Wojskową]]. Uczestniczył też w organizacji ruchu chłopskiego. Następnie powrócił do Legionów. Po |
W okresie [[I wojna światowa|I wojny światowej]] w Legionach Polskich. Był komendantem oddziału wywiadowczego. Brał udział w bitwach: pod Kielcami, Nowym Korczynem, Opatowem, Konarami, Ożarowem, Sitkowicami. Oddelegowany do pracy w Lublinie, gdzie organizował [[Polska Organizacja Wojskowa|Polską Organizację Wojskową]]. Uczestniczył też w organizacji ruchu chłopskiego. Następnie powrócił do Legionów. Po 1917 przeszedł do działań nielegalnych w Warszawie. |
||
Od |
Od 1918 organizował Warszawski Okręgowy Komitet Robotniczy. Na XIV Zjeździe PPS w listopadzie 1918 wszedł w skład Centralnego Komitetu Robotniczego. Działał w Radach Delegatów Robotniczych, gdzie został w 1919, przewodniczącym. |
||
We wrześniu |
We wrześniu 1918, został przewodniczącym Warszawskiego OKR PPS i pełnił tę funkcje nieprzerwanie do 1928. W lutym 1917 został wybrany radnym Warszawy i pełnił funkcje wiceprzewodniczącego do [[1927]] r. |
||
W czasie [[Wojna polsko-bolszewicka|wojny polsko-bolszewickiej 1920 |
W czasie [[Wojna polsko-bolszewicka|wojny polsko-bolszewickiej 1920]] został członkiem Wydziału Wojskowego PPS i wszedł w skład powołanego 5 sierpnia 1920 Robotniczego Komitetu Obrony Warszawy. Z jego inicjatywy organizowano Robotniczy Pułk Obrony Warszawy. Jako ochotnik wstąpił do wojska i został przydzielony do batalionu zapasowego [[5 Pułk Piechoty Legionów|5 Pułku Piechoty Legionów]]. Zdemobilizowany w grudniu 1920. Zweryfikowany w stopniu [[Kapitan (ranga)|kapitana]] ze starszeństwem z 1 czerwca 1919. W 1924 zajmował 28 lokatę na liście starszeństwa oficerów rezerwowych piechoty i był [[oficer (wojsko)|oficerem]] [[rezerwa|rezerwy]] [[5 Pułk Piechoty Legionów|5 Pułku Piechoty Legionów]]. Dziesięć lat później zajmował 4 lokatę, pozostawał na ewidencji Powiatowej Komendy Uzupełnień Warszawa Miasto III i posiadał przydział mobilizacyjny do Oficerskiej Kadry Okręgowej Nr I w Warszawie. |
||
W |
W 1919 i 1920 dokooptowany do Rady Naczelnej PPS. Od był 1921 w składzie Centralnego Komitetu Wykonawczego (od stycznia 1926 był wiceprzewodniczącym CKW). |
||
[[Poseł]] na [[Sejm Rzeczypospolitej Polskiej|Sejm]] II RP w latach [[1922]]-[[1930]]. |
|||
⚫ | |||
W [[Wybory parlamentarne w Polsce w 1922 roku|wyborach parlamentarnych 1922]], wybrany z listy PPS w okręgu wyborczym nr 1 (Warszawa). W [[Sejm I kadencji (1922-1927)|Sejmie I kadencji]] był członkiem komisji administracyjnej oraz komisji wojskowej. |
|||
⚫ | Po konfliktach z kierownictwem PPS na tle stosunku do rządu i [[Józef Piłsudski|Józefa Piłsudskiego]] w |
||
⚫ | |||
⚫ | Po konfliktach z kierownictwem PPS na tle stosunku do rządu i [[Józef Piłsudski|Józefa Piłsudskiego]] w 1928, utworzył [[Polska Partia Socjalistyczna - dawna Frakcja Rewolucyjna|PPS – dawna Frakcja Rewolucyjna]] stając na czele Centralnego Komitetu Robotniczego i okręgu w Warszawie, dokując jednocześnie rozłamu w [[Związek Parlamentarny Polskich Socjalistów|Związku Parlamentarnym Polskich Socjalistów]], tworząc odrębny klub parlamentarny. |
||
Był również inicjatorem rozłamu w ruchu związkowych, powołując [[Centralne Zrzeszenie Klasowych Związków Zawodowych|Centralne Zrzeszenie Klasowych Związków Zawodowych (CZKZZ)]]. Podobnie dokonał podziału w [[Towarzystwo Uniwersytetu Robotniczego|TUR]] tworząc Stowarzyszenie Oświaty Robotniczej. |
|||
W [[Wybory parlamentarne w Polsce w 1930 roku|wyborach parlamentarnych w 1930 r.]] nie uzyskał mandatu parlamentarnego (tak jak i inni kandydaci [[Polska Partia Socjalistyczna - dawna Frakcja Rewolucyjna|PPS – dawnej Frakcja Rewolucyjna]] ) co wywołało kryzys w partii. W wyniku sporu pomiędzy Jaworowskim a [[Jędrzej Moraczewski|Jędrzejem Moraczewskim]], forsującym oderwanie CZKZZ od partii doszło do rozłamu w tej centrali związkowej. Spowodowało to znaczny spadek wpływów Jaworowskiego i jego partii. W [[1939]] w istocie [[Polska Partia Socjalistyczna - dawna Frakcja Rewolucyjna|PPS – dawna Frakcja Rewolucyjna]] przestała funkcjonować. |
W [[Wybory parlamentarne w Polsce w 1930 roku|wyborach parlamentarnych w 1930 r.]] nie uzyskał mandatu parlamentarnego (tak jak i inni kandydaci [[Polska Partia Socjalistyczna - dawna Frakcja Rewolucyjna|PPS – dawnej Frakcja Rewolucyjna]] ) co wywołało kryzys w partii. W wyniku sporu pomiędzy Jaworowskim a [[Jędrzej Moraczewski|Jędrzejem Moraczewskim]], forsującym oderwanie CZKZZ od partii doszło do rozłamu w tej centrali związkowej. Spowodowało to znaczny spadek wpływów Jaworowskiego i jego partii. W [[1939]] w istocie [[Polska Partia Socjalistyczna - dawna Frakcja Rewolucyjna|PPS – dawna Frakcja Rewolucyjna]] przestała funkcjonować. |
||
Linia 53: | Linia 57: | ||
Żoną Rajmunda była znana działaczka PPS [[Konstancja Jaworowska]]. Córką Rajmujnda była Janina, która wyszła za mąż za Jerzego Staszewskiego (ppor "Oksza") - oboje zginęli w ostatni dzień Powstania Warszawskiego (spoczywają na Powązkach). |
Żoną Rajmunda była znana działaczka PPS [[Konstancja Jaworowska]]. Córką Rajmujnda była Janina, która wyszła za mąż za Jerzego Staszewskiego (ppor "Oksza") - oboje zginęli w ostatni dzień Powstania Warszawskiego (spoczywają na Powązkach). |
||
== |
==Bibliografia== |
||
{{Bibliografia start}} |
|||
* "Rocznik Oficerski 1924", Ministerstwo Spraw Wojskowych, Oddział V Sztabu Generalnego Wojska Polskiego, Warszawa 1924, s. 134, 411. |
|||
* "Rocznik Oficerski |
* ''"Rocznik Oficerski 1924"'', Ministerstwo Spraw Wojskowych, Oddział V Sztabu Generalnego Wojska Polskiego, Warszawa 1924, s. 134, 411. |
||
* ''"Rocznik Oficerski Rezerw 1934"'', Biuro Personalne Ministerstwa Spraw Wojskowych, Warszawa 1934, L.dz. 250/mob. 34, s. 8, 809. |
|||
* Słownik Biograficzny Działaczy Polskiego Ruchu Robotniczego" Tom 2, Warszawa 1985 ISBN 83-05-11657-3. |
* ''"Słownik Biograficzny Działaczy Polskiego Ruchu Robotniczego"'' Tom 2, Warszawa 1985 ISBN 83-05-11657-3. |
||
{{Bibliografia stop}} |
|||
{{stub}} |
{{stub}} |
||
Wersja z 13:11, 24 gru 2010
Data i miejsce urodzenia |
31 sierpnia 1885 |
---|---|
Data i miejsce śmierci |
24 kwietnia 1941 |
Odznaczenia | |
Rajmund Jaworowski ps. Świętopełk (ur. 31 sierpnia 1885 w Birzule,pow. Bałta - zm. 24 kwietnia 1941 w Warszawie) – działacz Polskiej Partii Socjalistycznej i Organizacji Bojowej PPS, współpracownik Józefa Piłsudskiego. Rady Warszawy od 1917 do 1931, zaś od 1927 przewodniczący Rady Miejskiej Warszawy. Poseł w sejmie II Rzeczypospolitej Polskiej.
Życiorys
Syn Witolda, właściciela ziemskiego i Józefy z domu Szechlegel. W trakcie uczęszczania do gimnazjum w Kijowie, wstąpił w 1901 do kółka socjalistycznego związanego z PPS. W 1903 zbiegł do Lwowa, gdy w czasie rewizji znaleziono u niego skład bibuły. We Lwowie przystąpił do organizacji studenckiej "Nieprzejednani" przygotowującej kadry do walki powstańczej. Pracował w laboratorium wytwarzającym materiały wybuchowe. Od 1904 został członkiem PPS.
Po ukończeniu krakowskiej szkoły bojowej w 1905, był członkiem Organizacji Bojowej PPS, skierowany jako instruktor OB do Kalisza. Po zdekonspirowaniu przeniesiony do Łodzi, gdzie uczestniczył w kilku akcjach bojowych. Ranny podczas nieudanego zamachu na pociąg k. Grodziska, brał udział w przygotowaniach do zamach na generała-gubernatora Skałona.
Od 1906 w szeregach PPS-Frakcji Rewolucyjnej, uczestniczył w IX Zjeździe PPS. Działał jako okręgowiec w Częstochowie i Zagłębiu. W 1907 na konferencji w Radomiu aresztowany wraz z uczestnikami, uwięziony, a następnie skazany na 2 lata zesłania do Surgutska w guberni tobolskiej.
W 1909 powrócił do Krakowa gdzie został członkiem Wydziału Organizacyjnego PPS (b.PPS-Frakcji Rewolucyjnej) oraz wstąpił do Związku Walki Czynnej. Ukończył kurs wyższy (szkołę oficerską). Był jednym z 66 słuchaczy kursu odznaczonych przez Józefa Piłsudskiego znakiem oficerskim tzw. "Parasolem". Reprezentował PPS (jako zastępca delegata) w Komisji Skonfederowanych Stronnictw Niepodległościowych
W okresie I wojny światowej w Legionach Polskich. Był komendantem oddziału wywiadowczego. Brał udział w bitwach: pod Kielcami, Nowym Korczynem, Opatowem, Konarami, Ożarowem, Sitkowicami. Oddelegowany do pracy w Lublinie, gdzie organizował Polską Organizację Wojskową. Uczestniczył też w organizacji ruchu chłopskiego. Następnie powrócił do Legionów. Po 1917 przeszedł do działań nielegalnych w Warszawie.
Od 1918 organizował Warszawski Okręgowy Komitet Robotniczy. Na XIV Zjeździe PPS w listopadzie 1918 wszedł w skład Centralnego Komitetu Robotniczego. Działał w Radach Delegatów Robotniczych, gdzie został w 1919, przewodniczącym.
We wrześniu 1918, został przewodniczącym Warszawskiego OKR PPS i pełnił tę funkcje nieprzerwanie do 1928. W lutym 1917 został wybrany radnym Warszawy i pełnił funkcje wiceprzewodniczącego do 1927 r.
W czasie wojny polsko-bolszewickiej 1920 został członkiem Wydziału Wojskowego PPS i wszedł w skład powołanego 5 sierpnia 1920 Robotniczego Komitetu Obrony Warszawy. Z jego inicjatywy organizowano Robotniczy Pułk Obrony Warszawy. Jako ochotnik wstąpił do wojska i został przydzielony do batalionu zapasowego 5 Pułku Piechoty Legionów. Zdemobilizowany w grudniu 1920. Zweryfikowany w stopniu kapitana ze starszeństwem z 1 czerwca 1919. W 1924 zajmował 28 lokatę na liście starszeństwa oficerów rezerwowych piechoty i był oficerem rezerwy 5 Pułku Piechoty Legionów. Dziesięć lat później zajmował 4 lokatę, pozostawał na ewidencji Powiatowej Komendy Uzupełnień Warszawa Miasto III i posiadał przydział mobilizacyjny do Oficerskiej Kadry Okręgowej Nr I w Warszawie.
W 1919 i 1920 dokooptowany do Rady Naczelnej PPS. Od był 1921 w składzie Centralnego Komitetu Wykonawczego (od stycznia 1926 był wiceprzewodniczącym CKW).
W wyborach parlamentarnych 1922, wybrany z listy PPS w okręgu wyborczym nr 1 (Warszawa). W Sejmie I kadencji był członkiem komisji administracyjnej oraz komisji wojskowej.
W maju 1927 ponownie wybrany z ramienia PPS do Rady Warszawy i zostaje wybrany przewodniczącym Rady miejskiej (pełnił tę funkcje do 1931). W wyborach parlamentarnych 1928 ponownie wybrany do Sejmu z listy PPS w ramach listy państwowej.
Po konfliktach z kierownictwem PPS na tle stosunku do rządu i Józefa Piłsudskiego w 1928, utworzył PPS – dawna Frakcja Rewolucyjna stając na czele Centralnego Komitetu Robotniczego i okręgu w Warszawie, dokując jednocześnie rozłamu w Związku Parlamentarnym Polskich Socjalistów, tworząc odrębny klub parlamentarny. Był również inicjatorem rozłamu w ruchu związkowych, powołując Centralne Zrzeszenie Klasowych Związków Zawodowych (CZKZZ). Podobnie dokonał podziału w TUR tworząc Stowarzyszenie Oświaty Robotniczej.
W wyborach parlamentarnych w 1930 r. nie uzyskał mandatu parlamentarnego (tak jak i inni kandydaci PPS – dawnej Frakcja Rewolucyjna ) co wywołało kryzys w partii. W wyniku sporu pomiędzy Jaworowskim a Jędrzejem Moraczewskim, forsującym oderwanie CZKZZ od partii doszło do rozłamu w tej centrali związkowej. Spowodowało to znaczny spadek wpływów Jaworowskiego i jego partii. W 1939 w istocie PPS – dawna Frakcja Rewolucyjna przestała funkcjonować.
W czasie II wojny światowej członek Służby Zwycięstwu Polski oraz Związku Walki Zbrojnej. Zmarł w Warszawie w kwietniu 1941 r.
Odznaczony m.in. Krzyżem Virtuti Militari V kl. oraz Krzyżem Niepodległości z Mieczami.
Żoną Rajmunda była znana działaczka PPS Konstancja Jaworowska. Córką Rajmujnda była Janina, która wyszła za mąż za Jerzego Staszewskiego (ppor "Oksza") - oboje zginęli w ostatni dzień Powstania Warszawskiego (spoczywają na Powązkach).
Bibliografia
- "Rocznik Oficerski 1924", Ministerstwo Spraw Wojskowych, Oddział V Sztabu Generalnego Wojska Polskiego, Warszawa 1924, s. 134, 411.
- "Rocznik Oficerski Rezerw 1934", Biuro Personalne Ministerstwa Spraw Wojskowych, Warszawa 1934, L.dz. 250/mob. 34, s. 8, 809.
- "Słownik Biograficzny Działaczy Polskiego Ruchu Robotniczego" Tom 2, Warszawa 1985 ISBN 83-05-11657-3.
- Oficerowie piechoty II RP
- Politycy Polskiej Partii Socjalistycznej
- Politycy sanacji
- Członkowie Organizacji Bojowej PPS
- Żołnierze Legionów Polskich 1914-1918
- Członkowie Polskiej Organizacji Wojskowej
- Żołnierze Armii Krajowej
- Odznaczeni znakiem oficerskim tzw. "Parasolem"
- Odznaczeni Krzyżem Niepodległości z Mieczami
- Urodzeni w 1885
- Zmarli w 1941
- Odznaczeni Krzyżem Srebrnym Orderu Virtuti Militari (II Rzeczpospolita)
- Radni Warszawy