Wybory parlamentarne w Polsce w 1928 roku

Wybory parlamentarne w Polsce w 1928 roku – wybory przeprowadzone 4 marca 1928 r. (do Sejmu) i tydzień później – 11 marca (do Senatu) po zakończeniu w 1927 roku poprzedniej kadencji. Dwa lata po dokonaniu przez Józefa Piłsudskiego zamachu majowego zwyciężyło nowo utworzone ugrupowanie sanacyjne, Bezpartyjny Blok Współpracy z Rządem.

Zasady

Wybory odbywały się na podstawie ustawy z dnia 28 lipca 1922 r. ordynacja wyborcza do Sejmu RP^[1]. 372 posłów wybrano w 64 okręgach wyborczych. W dniu 15 marca Państwowa Komisja Wyborcza dokonała podziału 72 mandatów pomiędzy 9 list państwowych, z list które uzyskały posłów co najmniej w sześciu okręgach.

W wyborach uczestniczyło 717 list, z tego 137 nie przyłączonych do list państwowych i 580 list przyłączonych. Na okręg przeciętnie przypadało dwanaście list.

Po wyborach wpłynęły 183 protesty wyborcze do Sądu Najwyższego. W większości dotyczyły one Kresów wschodnich. W marcu 1928 r. na wniosek PPS powołano w Sejmie komisję nadzwyczajną ds. nadużyć wyborczych.

Frekwencja

W wyborach do Sejmu wzięło udział 11 728 360 osób, co stanowiło 78,3% uprawnionych do głosowania. Najwyższa frekwencja wystąpiła w okręgach: Katowice – 93,93%, Królewska Huta – 92,64%. Ostrów Wielkopolski – 90,46%, Konin – 89,96%, Szamotuły – 89,34, powiat poznański – 89,15%, Cieszyn – 89,13%.

Najniższa frekwencja wyborcza była w okręgach: Poznań – miasto – 59,61%, Lwów – miasto – 61,12%, Nowogródek – 62,23%, Święciany – 62,30%, Łuck – 63,12%.

Wyniki

W wyborach w marcu 1928 r. następujące listy uzyskały mandaty:

Numer listy	Lista	Liczba głosów	% głosów	Mandaty w okręgach	Mandaty z listy państwowej	Suma mandatów
Lista nr 1	Bezpartyjny Blok Współpracy z Rządem	2.399.032	21,0%	102	23	125
Lista nr 2	Polska Partia Socjalistyczna	1.481.279	13,0%	52	12	64
Lista nr 3	PSL „Wyzwolenie”	834.448	7,3%	33	7	40
Lista nr 7	Narodowa Partia Robotnicza	228.088	2,0%	12	2	14
Lista nr 8	Robotnicze Socjalistyczne Zjednoczenie (Sel-Rob)	179.536	1,6%	4	0	4
Lista nr 10	Stronnictwo Chłopskie	618.503	5,1%	22	4	26
Lista nr 13	Jedność Robotniczo-Chłopska	217.298	1,9%	7	0	7
Lista nr 14	Związek Chłopski	135.276	1,2%	3	0	3
Lista nr 17	Zjednoczenie Narodowe Żydowskie w Małopolsce	240.780	2,1%	6	0	6
Lista nr 18	Blok Mniejszości Narodowych w Polsce	1.438.725	12,6%	45	10	55
Lista nr 19	Sel-Rob-Lewica	143.475	1,2%	3	0	3
Lista nr 20	„Ruska”	133.196	1,2%	1	0	1
Lista nr 21	Narodowo-Państwowy Blok Pracy^[2]	146.946	1,3%	5	0	5
Lista nr 22	Blok Ukraińskich Socjalistycznych i Włościańsko-Robotniczych partii	268.677	2,4%	2	0	2
Lista nr 24	Blok Katolicko-Narodowy	925.744	8,1%	30	7	37
Lista nr 25	Polski Blok Katolicki PSL „Piast i Chrześcijańskiej Demokracji	770.891	6,7%	28	5	33
Lista nr 26	Ukraińska Partia Pracy	44.919	0,4%	1	0	1
Lista nr 30	Katolicka Unia Ziem Zachodnich^[3]	193.323	1,5%	3	0	3
Lista lokalna nr 36	Zjednoczona Lewica Chłopska „Samopomoc” (Lublin)	18.122		1	0	1
Lista lokalna nr 37	Zjednoczenie Robotnicze (komuniści) (Łódź)	49.230		2	0	2
Lista lokalna nr 38	Polski Blok Katolicki (grupa Korfantego) (Śląsk)	109.606		3	0	3
Lista lokalna nr 39	„Obóz Rolników” (Białystok)	19.607		1	0	1
Lista lokalna nr 39	„Zmagań za interesy Robotników i Włościan” (białoruska) (Nowogródek)	71.706		2	0	2
Lista lokalna nr 41	„Białoruscy Włościanie i Rolnicy” (Lida)	35.076		3	0	3

Zobacz też

posłowie na Sejm Rzeczypospolitej Polskiej II kadencji (1928–1930)

Przypisy

↑ Dz.U. z 1922 r. nr 66, poz. 590, z późn. zm.
↑ Faktycznie lista BBWR.
↑ Odpowiednik BBWR w Wielkopolsce i Na Pomorzu.

Bibliografia

Tadeusz i Karol Rzepeccy, Sejm i Senat 1928 – 1933, Poznań 1928
Andrzej Ajnenkiel, Historia Sejmu Polskiego, Tom II Cześć II (II Rzeczpospolita), Warszawa 1989 ISBN 83-01-09500-8.

[1] Dz.U. z 1922 r. nr 66, poz. 590, z późn. zm.

[2] Faktycznie lista BBWR.

[3] Odpowiednik BBWR w Wielkopolsce i Na Pomorzu.

[4] W latach 1922–1933 i w 1989 wyborów dokonywało Zgromadzenie Narodowe, w 1947 dokonał Sejm Ustawodawczy.

[1]

[2]

[3]

[A]