Strunowce: Różnice pomiędzy wersjami
[wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
m r2.7.2+) (Robot dodał ceb:Mananap nga adunay kord ang likod |
|||
Linia 144: | Linia 144: | ||
[[Kategoria:Strunowce| ]] |
[[Kategoria:Strunowce| ]] |
||
[[af:Rugstringdiere]] |
|||
[[als:Chordatiere]] |
|||
[[ar:حبليات]] |
|||
[[an:Chordata]] |
|||
[[ast:Chordata]] |
|||
[[az:Xordalılar]] |
|||
[[bn:কর্ডাটা]] |
|||
[[zh-min-nan:Chek-soh tōng-bu̍t]] |
|||
[[ba:Хордалылар]] |
|||
[[be:Хордавыя]] |
|||
[[be-x-old:Хордавыя]] |
|||
[[bg:Хордови]] |
|||
[[bs:Hordati]] |
|||
[[br:Chordata]] |
|||
[[ca:Cordat]] |
|||
[[ceb:Mananap nga adunay kord ang likod]] |
|||
[[cs:Strunatci]] |
|||
[[cy:Cordog]] |
|||
[[da:Chordater]] |
|||
[[de:Chordatiere]] |
|||
[[et:Keelikloomad]] |
|||
[[el:Χορδωτά]] |
|||
[[en:Chordate]] |
|||
[[es:Chordata]] |
|||
[[eo:Ĥorduloj]] |
|||
[[eu:Kordatu]] |
|||
[[fa:طنابداران]] |
|||
[[hif:Chordate]] |
|||
[[fo:Chordata]] |
|||
[[fr:Chordés]] |
|||
[[fy:Rêchstringdier]] |
|||
[[ga:Cordaigh]] |
|||
[[gv:Chordata]] |
|||
[[gl:Cordados]] |
|||
[[ko:척삭동물]] |
|||
[[hy:Քորդավոր]] |
|||
[[hi:रज्जुकी]] |
|||
[[hr:Svitkovci]] |
|||
[[id:Chordata]] |
|||
[[ia:Chordata]] |
|||
[[is:Seildýr]] |
|||
[[it:Chordata]] |
|||
[[he:מיתרניים]] |
|||
[[jv:Chordata]] |
|||
[[kn:ಕಾರ್ಡೇಟ್]] |
|||
[[ka:ქორდიანები]] |
|||
[[kk:Хордалылар]] |
|||
[[sw:Kodata]] |
|||
[[ht:Kòde]] |
|||
[[ku:Kordat]] |
|||
[[la:Chordata]] |
|||
[[lv:Hordaiņi]] |
|||
[[lb:Chordadéieren]] |
|||
[[lt:Chordiniai]] |
|||
[[lij:Chordata]] |
|||
[[li:Chordabieste]] |
|||
[[jbo:skoselti'e]] |
|||
[[hu:Gerinchúrosok]] |
|||
[[mk:Хордати]] |
|||
[[ml:കോർഡേറ്റുകൾ]] |
|||
[[mr:कणाधारी प्राणी]] |
|||
[[ms:Kordata]] |
|||
[[mn:Хөвчтөн]] |
|||
[[nl:Chordadieren]] |
|||
[[ja:脊索動物]] |
|||
[[frr:Ragstringdiarten]] |
|||
[[no:Ryggstrengdyr]] |
|||
[[nn:Ryggstrengdyr]] |
|||
[[nov:Chordata]] |
|||
[[oc:Chordata]] |
|||
[[pnb:کورڈیٹ]] |
|||
[[koi:Мышксöнаэз]] |
|||
[[pms:Chordata]] |
|||
[[pt:Cordados]] |
|||
[[ro:Chordata]] |
|||
[[qu:Wasa tiwlliyuq]] |
|||
[[rue:Хордовы]] |
|||
[[ru:Хордовые]] |
|||
[[sah:Хордалыктар]] |
|||
[[scn:Chordata]] |
|||
[[simple:Chordate]] |
|||
[[sk:Chordáty]] |
|||
[[sl:Strunarji]] |
|||
[[sr:Хордати]] |
|||
[[sh:Svitkovci]] |
|||
[[su:Chordata]] |
|||
[[fi:Selkäjänteiset]] |
|||
[[sv:Ryggsträngsdjur]] |
|||
[[tl:Kordata]] |
|||
[[ta:முதுகுநாணி]] |
|||
[[tt:Хордалылар]] |
|||
[[te:కార్డేటా]] |
|||
[[th:สัตว์มีแกนสันหลัง]] |
|||
[[tg:Танобдорон]] |
|||
[[to:Monumanu filo siliva]] |
|||
[[tr:Kordalılar]] |
|||
[[uk:Хордові]] |
|||
[[ur:حبلیات]] |
|||
[[za:Doenghduz ndoencag]] |
|||
[[vi:Động vật có dây sống]] |
|||
[[vls:Chordabêestn]] |
|||
[[war:Chordata]] |
|||
[[zh-yue:脊索動物]] |
|||
[[zea:Chordabeêsten]] |
|||
[[bat-smg:Chuordėnē]] |
|||
[[zh:脊索动物]] |
Wersja z 18:27, 12 mar 2013
Chordata[1] | |
Bateson, 1885 | |
Prymitywny przedstawiciel strunowców – lancetnik | |
Systematyka | |
Domena | |
---|---|
Królestwo | |
Nadtyp | |
Typ |
strunowce |
Strunowce (Chordata, od gr. i łac. chorda – struna) – zwierzęta dwubocznie symetryczne, wtórouste, które na dowolnym z etapów rozwoju osobniczego mają następujące sześć charakterystycznych cech budowy:
- struna grzbietowa (wewnętrzny, tkankowy szkielet osiowy),
- cewka nerwowa umiejscowiona po stronie grzbietowej, nad struną grzbietową,
- gardziel przebita szczelinami skrzelowymi,
- układ pokarmowy pomiędzy układem nerwowym, a sercem,
- serce leżące po brzusznej stronie ciała,
- umięśniony ogon znajdujący się za odbytem i służący do poruszania się.
Taksonomia
Schemat pochodzi z trzeciego wydania Vertebrate Palaeontology[2]. Układ odpowiada częściowo pokrewieństwu ewolucyjnemu (podobnie jak kladogram), ale zachowuje tradycyjne rangi klasyfikacji Linneusza.
- Typ Chordata
- Podtyp Tunicata (Urochordata) – (Osłonice; 3000 gatunków)
- Podtyp Cephalochordata (Acraniata) – (bezczaszkowce, np. lancetnik; 30 gatunków)
- Podtyp Vertebrata (Craniata) (kręgowce; 57 674 gatunków)
- Gromada "Agnatha"* (bezżuchwowce; 100+ gatunków)
- Podgromada Myxinoidea (śluzice; 65 gatunków)
- Podgromada Petromyzontida (minogi)
- †Podgromada Conodonta (konodonty)
- †Podgromada Pteraspidomorphi (z paleozoiku)
- †Rząd Anaspida
- †Rząd Thelodonti
- Infratyp Gnathostomata (żuchwowce)
- †Gromada Placodermi (ryby pancerne)
- Gromada Chondrichthyes (ryby chrzęstnoszkieletowe; 900+ gatunków)
- †Gromada Acanthodii (fałdopłetwe; z paleozoiku)
- Gromada Osteichthyes (ryby kostnoszkieletowe; 30 000+ gatunków)
- Podgromada Actinopterygii (promieniopłetwe syn. kostnopromieniste; około 30 000 gatunków)
- Podgromada Sarcopterygii (ryby mięśniopłetwe – dwudyszne i trzonopłetwe)
- Nadgromada Tetrapoda (czworonogie; 18 000+ gatunków)
- Gromada "Agnatha"* (bezżuchwowce; 100+ gatunków)
Filogeneza
Hipotetyczny przodek strunowców był zwierzęciem wodnym o dwóch częściach ciała: wisceralnej, odpowiadającej za pobieranie pokarmu i być może oddychanie oraz somatycznej, odpowiedzialnej za przemieszczanie całego ciała.
Teorie ewolucyjne
Pokrewieństwo trzech grup należących do strunowców było przez lata tematem dyskusji i różnych teorii ewolucyjnych. Według jednej z teorii, tzw. teorii Garstanga, najbardziej bazalną grupą strunowców są osłonice, od których, drogą pedomorfozy wyewoluowały pozostałe grupy, lancetniki i kręgowce, będące siostrzanymi kladami, łączonymi w takson Euchordata. Teoria ta przez lata cieszyła się dużą popularnością i do dziś często występuje w licznych podręcznikach szkolnych.
Inny punkt widzenia przedstawia teoria Atriozoa, która łączy ze sobą Cephalochordata i Tunicata na podstawie występowania u nich specyficznego krążenia wody opływającej kosz skrzelowy. Woda wpływa przez otwór gębowy, omywa skrzela, a następnie trafia do atrium - jamy okołoskrzelowej, z której uchodzi przez osobny otwór - atriopor. U kręgowców woda opuszcza gardziel przez otwory skrzelowe bezpośrednio do środowiska zewnętrznego.
Badania molekularne wskazały, że kręgowce i osłonice są najbliższymi krewnymi, natomiast taksonem bazalnym stały się bezczaszkowce. Takson, zawierający w sobie osłonice i kręgowce nosi nazwę Olfactores. W wyniku dokładnych badań morfologicznych odnaleziono kilka synapomorfii, które można dla niego wskazać.
Drzewo filogenetyczne
Chordata |
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Grupa zawierająca – Bilateria
Uwagi:
- Linie pokazują prawdopodobne pokrewieństwo ewolucyjne, uwzględniając wymarłe taksony oznaczone znakiem †. Niektóre są bezkręgowcami. Chordata to typ.
- Pozycja (pokrewieństwo) bezczaszkowców, osłonic i kręgowców według[3] czasopisma naukowego Nature.
- ↑ Chordata, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ M. J. Benton: Vertebrate Paleontology. Wyd. trzecie. Blackwell Science Ltd, 2004. (ang.).
- ↑ The amphioxus genome and the evolution of the chordate karyotype, Nicholas H. Putnam, et al. Nature vol 453 p. 1064-1071, June 19, 2000