Stylizacja: Różnice pomiędzy wersjami
[wersja nieprzejrzana] | [wersja przejrzana] |
kat. |
ort. |
||
Linia 1: | Linia 1: | ||
{{Dopracować|Uwagi na stronie dyskusji}} |
{{Dopracować|Uwagi na stronie dyskusji}} |
||
'''Stylizacja(literatura)''' – przejaw [[intertekstualność|intertekstualności]], celowe naśladowanie w wypowiedzi będącej realizacją danego [[styl (językoznawstwo)|stylu]] wybranych cech stylu innego, wyraźnie odcinającego się, dającego rozpoznać jako cudzy i zewnętrzny. Styl ten jest tzw. ''wzorcem stylizacyjnym''. Budowa utworu stylizowanego jest dwugłosowa. Występują w nim liczne napięcia pomiędzy cechami wzorca a cechami charakteryzującymi styl autora. Stylizacja pozwala na uwypuklenie pewnych właściwości wzorca, do którego się odwołuje oraz zdystansowanie się do niego. W ten sposób dzieło uzyskuje nowy kontekst i ulega reinterpretacji. Pewne składniki dzieła służą identyfikacji wzorca i jego ewokowaniu, inne odróżnieniu od niego, zdystansowaniu i budowie macierzystego stylu wypowiedzi. Utwór literacki może nawiązywać do kilku wzorców literackich jednocześnie. Najwyraźniej odznacza się stylizacja w języku dzieła literackiego. Może obejmować takie warstwy jak leksyka i brzmienie ([[stylizacja brzmieniowa]]). |
'''Stylizacja (literatura)''' – przejaw [[intertekstualność|intertekstualności]], celowe naśladowanie w wypowiedzi będącej realizacją danego [[styl (językoznawstwo)|stylu]] wybranych cech stylu innego, wyraźnie odcinającego się, dającego rozpoznać jako cudzy i zewnętrzny. Styl ten jest tzw. ''wzorcem stylizacyjnym''. Budowa utworu stylizowanego jest dwugłosowa. Występują w nim liczne napięcia pomiędzy cechami wzorca a cechami charakteryzującymi styl autora. Stylizacja pozwala na uwypuklenie pewnych właściwości wzorca, do którego się odwołuje oraz zdystansowanie się do niego. W ten sposób dzieło uzyskuje nowy kontekst i ulega reinterpretacji. Pewne składniki dzieła służą identyfikacji wzorca i jego ewokowaniu, inne odróżnieniu od niego, zdystansowaniu i budowie macierzystego stylu wypowiedzi. Utwór literacki może nawiązywać do kilku wzorców literackich jednocześnie. Najwyraźniej odznacza się stylizacja w języku dzieła literackiego. Może obejmować takie warstwy jak leksyka i brzmienie ([[stylizacja brzmieniowa]]). |
||
== Wzorce stylizacyjne == |
== Wzorce stylizacyjne == |
Wersja z 21:57, 11 wrz 2014
Ten artykuł należy dopracować |
Stylizacja (literatura) – przejaw intertekstualności, celowe naśladowanie w wypowiedzi będącej realizacją danego stylu wybranych cech stylu innego, wyraźnie odcinającego się, dającego rozpoznać jako cudzy i zewnętrzny. Styl ten jest tzw. wzorcem stylizacyjnym. Budowa utworu stylizowanego jest dwugłosowa. Występują w nim liczne napięcia pomiędzy cechami wzorca a cechami charakteryzującymi styl autora. Stylizacja pozwala na uwypuklenie pewnych właściwości wzorca, do którego się odwołuje oraz zdystansowanie się do niego. W ten sposób dzieło uzyskuje nowy kontekst i ulega reinterpretacji. Pewne składniki dzieła służą identyfikacji wzorca i jego ewokowaniu, inne odróżnieniu od niego, zdystansowaniu i budowie macierzystego stylu wypowiedzi. Utwór literacki może nawiązywać do kilku wzorców literackich jednocześnie. Najwyraźniej odznacza się stylizacja w języku dzieła literackiego. Może obejmować takie warstwy jak leksyka i brzmienie (stylizacja brzmieniowa).
Wzorce stylizacyjne
Wzorcami stylizacyjnymi w utworach literackich mogą być:
- style historyczne,
- styl charakterystyczny dla danego kręgu kulturowego,
- style różnych warstw społecznych,
- styl indywidualny pisarza, konkretnego utworu (pastisz).
Rodzaje stylizacji
Rodzaje stylizacji:
- ze względu na stosunek obejmowanego tekstu
- stylizacja całościowa – stylizowany jest cały tekst literacki,
- stylizacja fragmentaryczna – stylizowany jest tylko fragment wypowiedzi,
- ze względu na cel artystyczny
- stylizacja informacyjna – wzmocnienie komunikacyjności i wiarygodności tekstu,
- stylizacja manierystyczna – wywołująca wrażenie nienaturalności, manieryczności,
- ze względu na dobór leksemów,
- archaizacja – w tekst wplecione są elementy charakterystyczne dla języka minionych epok,
- dialektyzacja – wprowadzenie elementów języka charakterystycznych dla danej gwary,
- kolokwializacja – kształtowanie języka wypowiedzi na styl potoczny.
Funkcje stylizacji
Funkcje stylizacji:
- ocena stylu (wzorca stylizacyjnego),
- ośmieszenie, negacja stylu (parodia).
Różne ujęcia stylizacji
Aleksander Bereza twierdzi, że stylizacja jest to nadanie utworowi literackiemu pewnych cech zewnętrznych, które można rozpoznać jako odrębne od cech stylu autora. W ten sposób elementy spoza dzieła przeciwstawiają się tym, które są dla niego właściwe[1]. Ryszard Matuszewski, Sławomir Mrożek, Kazimierz Wyka stylizację postrzegają jako zabieg artystyczny. Nie przeciwstawiali się dychotomicznemu pojmowaniu jej, stylizacja według nich to elementy wprowadzone do utworu i stojące w opozycji do tego, co właściwe dziełu[2][3]. Aleksander Wilkoń dokonuje innego podziału stylizacji. Wyraźnie rozgranicza stylizację językową od literackiej.