Tyana: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
dr., WP:SK |
merytoryczno-redakcyjne z popr. linków - jako uzupełnienia pierwszej części hasła |
||
| Linia 2: | Linia 2: | ||
'''Tyana, Tiana''' ([[język grecki|gr.]] Τύανα) – starożytne miasto w [[Kapadocja|Kapadocji]], położone u podnóża [[Taurus (góry w Turcji)|gór Taurus]] jedno z najstarszych miast [[Azja Mniejsza|Azji Mniejszej]], dzisiejsze [[Kemerhisar]] w południowej [[Turcja|Turcji]]. |
'''Tyana, Tiana''' ([[język grecki|gr.]] Τύανα) – starożytne miasto w [[Kapadocja|Kapadocji]], położone u podnóża [[Taurus (góry w Turcji)|gór Taurus]] jedno z najstarszych miast [[Azja Mniejsza|Azji Mniejszej]], dzisiejsze [[Kemerhisar]] w południowej [[Turcja|Turcji]]. |
||
Ośrodek miejski istniejący pod nazwą Tuwanuwa już w połowie II tysiąclecia p.n.e. jako jedno z ważnych miast państwa [[Hetyci|starohetyckiego]], wymienione wśród innych w tzw. edykcie [[Telepinu (król)|Telepinu]]<ref> Wraz z trzema innymi, jedno z nielicznych zidentyfikowanych miast Hetytów (''Encyclopædia Britannica'', dz. cyt. w bibliografii, t. 28, s.933).</ref>. Znane później pod [[język luwijski|luwijską]] nazwą Tuwana, było istotnym punktem na szlaku wiodącym |
Ośrodek miejski istniejący pod nazwą Tuwanuwa już w połowie II tysiąclecia p.n.e. jako jedno z ważnych miast państwa [[Hetyci|starohetyckiego]], wymienione wśród innych w tzw. [[edykt|edykcie]] [[Telepinu (król)|Telepinu]]<ref> Wraz z trzema innymi, jedno z nielicznych zidentyfikowanych z całkowitą pewnością miast Hetytów (''Encyclopædia Britannica'', dz. cyt. w bibliografii, t. 28, s. 933).</ref>. Znane później pod [[język luwijski|luwijską]] nazwą Tuwana, było istotnym punktem na szlaku wiodącym przez [[Brama Cylicyjska|Wrota Cylicyjskie]] do Syrii. W okresie [[epoka hellenistyczna|hellenistycznym]] przybrało nazwę Tyana, będąc następnie drugim najważniejszym miastem [[starożytny Rzym|rzymskiej]] Kapadocji, a od 372 – stolicą odrębnej prowincji ''Cappadocia Secunda''. Za panowania [[Trajan]]a i [[Hadrian]]a wybudowano okazały [[akwedukt]], którego resztki (ok. 1,5 km) zachowały się dotychczas. Od czasów starożytnych słynęło jako miejsce rodzinne [[Apoloniusz z Tiany|Apoloniusza]] zwanego Cudotwórcą (''Thaumaturgos''). |
||
W XI wieku |
Dla [[cesarstwo bizantyńskie|Bizantyjczyków]] ważna twierdza dzięki strategicznemu usytuowaniu na szlaku [[Cylicja|cylicyjsko-syryjskim]] i na pograniczu z [[kalifat]]em [[Umajjadzi|Umajjadów]], co sprawiło, że miasto stało się częstym celem niszczących najazdów muzułmańskich. Po długotrwałym oblężeniu przez Arabów (707-09) spustoszone i wyludnione, potem częściowo odbudowane, lecz ponownie zajęte przez [[Abbasydzi|Abbasydów]] w 806 i 831, od pierwszej połowy X w. podupadało coraz bardziej. W XI wieku znalazło się w granicach państwa [[Seldżukidzi|Seldżuków]], przyjmując turecką nazwę Kilisehisar (Kilis Hisar), a w późniejszych czasach – Kemerhisar, nawiązującą do łuków rzymskiego akweduktu. |
||
W chrześcijaństwie metropolia |
W [[chrześcijaństwo|chrześcijaństwie]] stolica [[metropolia (religia)|metropolii]] kościelnej [[erygowanie|utworzonej]] w 372, w czasach bizantyjskich zwana także Chrystupolis (Χριστούπολις), skąd znani są biskupi z okresu IV-XI w. Obecnie [[biskup tytularny|biskupstwo tytularne]] [[Kościół katolicki|Kościoła rzymskokatolickiego]]<ref>''Encyklopedia katolicka''. Lublin: Tow. Naukowe KUL, 2013, t. XIX, kol. 780.</ref>. |
||
{{Przypisy}} |
{{Przypisy}} |
||
== Bibliografia == |
== Bibliografia == |
||
* ''Mała encyklopedia kultury świata antycznego''. Warszawa: |
* ''Mała encyklopedia kultury świata antycznego''. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1962, t. II, s. 391 |
||
* ''Encyclopædia Britannica'' (edycja XV), 1993, t. 28 |
* ''Encyclopædia Britannica'' (edycja XV). London-Chicago: Encyclopædia Britannica-Benton Found. , 1993, t. 28 |
||
[[Kategoria:Kapadocja (prowincja rzymska)]] |
[[Kategoria:Kapadocja (prowincja rzymska)]] |
||
Wersja z 19:19, 19 lut 2016
Tyana, Tiana (gr. Τύανα) – starożytne miasto w Kapadocji, położone u podnóża gór Taurus jedno z najstarszych miast Azji Mniejszej, dzisiejsze Kemerhisar w południowej Turcji.
Ośrodek miejski istniejący pod nazwą Tuwanuwa już w połowie II tysiąclecia p.n.e. jako jedno z ważnych miast państwa starohetyckiego, wymienione wśród innych w tzw. edykcie Telepinu[1]. Znane później pod luwijską nazwą Tuwana, było istotnym punktem na szlaku wiodącym przez Wrota Cylicyjskie do Syrii. W okresie hellenistycznym przybrało nazwę Tyana, będąc następnie drugim najważniejszym miastem rzymskiej Kapadocji, a od 372 – stolicą odrębnej prowincji Cappadocia Secunda. Za panowania Trajana i Hadriana wybudowano okazały akwedukt, którego resztki (ok. 1,5 km) zachowały się dotychczas. Od czasów starożytnych słynęło jako miejsce rodzinne Apoloniusza zwanego Cudotwórcą (Thaumaturgos).
Dla Bizantyjczyków ważna twierdza dzięki strategicznemu usytuowaniu na szlaku cylicyjsko-syryjskim i na pograniczu z kalifatem Umajjadów, co sprawiło, że miasto stało się częstym celem niszczących najazdów muzułmańskich. Po długotrwałym oblężeniu przez Arabów (707-09) spustoszone i wyludnione, potem częściowo odbudowane, lecz ponownie zajęte przez Abbasydów w 806 i 831, od pierwszej połowy X w. podupadało coraz bardziej. W XI wieku znalazło się w granicach państwa Seldżuków, przyjmując turecką nazwę Kilisehisar (Kilis Hisar), a w późniejszych czasach – Kemerhisar, nawiązującą do łuków rzymskiego akweduktu.
W chrześcijaństwie stolica metropolii kościelnej utworzonej w 372, w czasach bizantyjskich zwana także Chrystupolis (Χριστούπολις), skąd znani są biskupi z okresu IV-XI w. Obecnie biskupstwo tytularne Kościoła rzymskokatolickiego[2].
Bibliografia
- Mała encyklopedia kultury świata antycznego. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1962, t. II, s. 391
- Encyclopædia Britannica (edycja XV). London-Chicago: Encyclopædia Britannica-Benton Found. , 1993, t. 28