Ustawa Wilczka

Ustawa z dnia 23 grudnia 1988 r. o działalności gospodarczej

Nazwa potoczna	Ustawa Wilczka
Państwo	{{{państwo}}}
Data wydania	24 grudnia 1988
Miejsce publikacji	Polska, Dz.U. z 1988 r. nr 41, poz. 324
Data wejścia w życie	1 stycznia 1989
Rodzaj aktu	ustawa
Przedmiot regulacji	działalność gospodarcza
Status	uchylony
Utrata mocy obowiązującej z dniem	2 stycznia 2001
Zastrzeżenia dotyczące pojęć prawnych

{{Akt prawny infobox}} Sugerowane pola (wstaw w kodzie): | grafika = | alt grafiki = | państwo = | wikiźródła = | opis grafiki = | tytuł oryginalny = Nieoczekiwana grafika: "miejsce publikacji".

Ustawa Wilczka – potoczne określenie ustawy z dnia 23 grudnia 1988 r. o działalności gospodarczej opracowanej według projektu ministra przemysłu Mieczysława Wilczka i premiera Mieczysława Rakowskiego uchwalonej przez Sejm PRL IX kadencji. Ustawa obowiązywała od 1 stycznia 1989 do 31 grudnia 2000 i regulowała w sposób liberalny działalność gospodarczą.

Ustawa funkcjonowała na zasadzie: „co nie jest zakazane, jest dozwolone” i zalegalizowała prywatną działalność gospodarczą. Po kilku nowelizacjach została zastąpiona ustawą Prawo działalności gospodarczej z dnia 19 listopada 1999 r. (Dz.U. z 1999 nr 101 poz. 1178), która weszła w życie z dniem 1 stycznia 2001 r, a następnie, która z kolei została zastąpiona ustawą o swobodzie działalności gospodarczej z dnia 2 lipca 2004 r. (Dz.U. z 2004 nr 173 poz. 1807), obowiązującą od 21 sierpnia 2004 do dzisiaj.

Statystyka

Ustawa składała się ze 54 artykułów i 11 koncesji. Zgodnie z ustawą, uzyskania koncesji wymagało podjęcie działalności gospodarczej w zakresie:

• wydobywania kopalin podlegających prawu górniczemu oraz poszukiwania złóż tych kopalin
• przetwórstwa i obrotu metalami szlachetnymi i kamieniami szlachetnymi
• wytwarzania i obrotu materiałami wybuchowymi, bronią i amunicją
• wytwarzania środków farmaceutycznych, odurzających i psychotropowych, artykułów sanitarnych oraz substancji trujących
• wyrobu, oczyszczania i odwadniania spirytusu oraz wydzielania spirytusu z innego wytworu, a także wyrobu wódek
• wytwarzania wyrobów tytoniowych
• transportu morskiego, lotniczego oraz wykonywania innych usług lotniczych
• prowadzenia aptek
• obrotu z zagranicą towarami i usługami, określonymi w drodze rozporządzenia Ministra Współpracy Gospodarczej z Zagranicą
• obrotu dobrami kultury powstałymi przed 9 maja 1945 r.
• usług ochrony osób i mienia, detektywistycznych oraz w sprawach paszportowych

Nowelizacje

Ustawę znowelizowano wielokrotnie.

Większe nowelizacje:

• Ustawa z dnia 6 kwietnia 1990 r. o zmianie ustawy o działalności gospodarczej (Dz. U. z 1990 r. Nr 26, poz. 149).
• Ustawa z dnia 16 października 1991 r. o zmianie ustawy o działalności gospodarczej (Dz. U. z 1991 r. Nr 107, poz. 460).
• Ustawa z dnia 16 lutego 1996 r. o zmianie ustawy o działalności gospodarczej (Dz. U. z 1996 r. Nr 41, poz. 177).

Skutki gospodarcze ustawy

Ustawa umożliwiła każdemu obywatelowi PRL podejmowanie i prowadzenie działalności gospodarczej na równych prawach, co m.in. spowodowało aktywizację drobnych przedsiębiorców. W połączeniu z zastąpieniem gospodarki planowej centralnie sterowanej systemem gospodarki wolnorynkowej w efekcie zaowocowała dużą dynamiką gospodarczą na samym początku lat 90.

Fragmenty:

Art. 1 „Podejmowanie i prowadzenie działalności gospodarczej jest wolne i dozwolone każdemu na równych prawach, z zachowaniem warunków określonych przepisami prawa.”

Art. 4 „Podmioty gospodarcze mogą w ramach prowadzonej działalności gospodarczej dokonywać czynności i działań, które nie są przez prawo zabronione.”

Opinie niektórych ekonomistów

• Andrzej Sadowski: Ustawa Mieczysława Wilczka jest do tej pory niedoścignionym wzorem ustawy, dającej najwięcej wolności gospodarczej polskim przedsiębiorcom. Co jest zaskakujące, jest zgodna z polskimi zobowiązaniami wobec UE.

• Robert Gwiazdowski: Ustawa o działalności gospodarczej, zwana ustawą Wilczka, uchwalona jeszcze za komuny w grudniu 1988 r., stwierdzała, że „podejmowanie i prowadzenie działalności gospodarczej jest wolne i dozwolone każdemu na równych prawach”. Później było już tylko gorzej: kolejne regulacje, ograniczenia, koncesje, zezwolenia w myśl typowej raczej dla komunizmu, a nie budowanego rzekomo kapitalizmu, zasady postępowania z prywaciarzami: trzeba ich tolerować, ale należy trzymać krótko.

• Adam Sofuł: Niewielka to była ustawa – raptem 55 artykułów, ale potwierdza tezę, że małe jest piękne. 55 artykułów dało polskiej przedsiębiorczości i polskiej gospodarce takiego kopa, że dzisiejsze wielostronicowe kolejne nowelizacje ustawy o wolności gospodarczej nie dorastają jej do pięt. Może dlatego, że wolność mają tylko w tytule, ale nie w zawartości.

• Zdaniem Roberta Gwiazdowskiego nie podjęto kroków do [...] usprawnienia kontroli i ścigania poprzez odpowiednie organy osób zarabiających nielegalnie. Efektem tego nie było upatrywanie i walka z układami biznesowo-politycznymi, lecz zniesienie liberalnej Ustawy Wilczka poprzez kolejne ograniczenia, koncesje i zezwolenia co trwa do dnia dzisiejszego. Spowodowało to znaczne utrudnienia dla uczciwych przedsiębiorców.
• Elżbieta Mączyńska-Ziemacka: Zapomniano o starorzymskiej zasadzie, że nie wszystko, co dozwolone prawem, jest uczciwe.

Wyróżnienia

29 grudnia 2008 Centrum im. Adama Smitha – instytut działający na rzecz wolnego rynku, uhonorował Mieczysława Wilczka tytułem "Jego Przedsiębiorczości".

Zobacz też

• Ustawa o swobodzie działalności gospodarczej

Linki zewnętrzne

• Ustawa z dnia 23 grudnia 1988 r. o działalności gospodarczej