Wyborg: Różnice pomiędzy wersjami
[wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
mNie podano opisu zmian |
m →Historia: poprawa linków |
||
Linia 35: | Linia 35: | ||
W latach 1918-1940 miasto należało do niepodległej Finlandii jako Viipuri. Było ono drugim co do wielkości miastem Finlandii oraz ważnym ośrodkiem przemysłowym, gospodarczym i kulturalnym. 95% mieszkańców stanowili [[Finowie]], ale ważny element w życiu miejskim stanowiły różne mniejszości, np. [[Rosjanie]], [[Niemcy (naród)|Niemcy]], [[Żydzi]] i [[Tatarzy]] oraz [[Szwedzkojęzyczna mniejszość w Finlandii|szwedzkojęzyczni Finowie]]. Architekt [[Alvar Aalto]] zaprojektował (1927-1935) w Wyborgu słynną funkcjonalistyczną bibliotekę, która jest uważana za jeden z najważniejszych pomników modernistycznej architektury. |
W latach 1918-1940 miasto należało do niepodległej Finlandii jako Viipuri. Było ono drugim co do wielkości miastem Finlandii oraz ważnym ośrodkiem przemysłowym, gospodarczym i kulturalnym. 95% mieszkańców stanowili [[Finowie]], ale ważny element w życiu miejskim stanowiły różne mniejszości, np. [[Rosjanie]], [[Niemcy (naród)|Niemcy]], [[Żydzi]] i [[Tatarzy]] oraz [[Szwedzkojęzyczna mniejszość w Finlandii|szwedzkojęzyczni Finowie]]. Architekt [[Alvar Aalto]] zaprojektował (1927-1935) w Wyborgu słynną funkcjonalistyczną bibliotekę, która jest uważana za jeden z najważniejszych pomników modernistycznej architektury. |
||
W wyniku [[Wojna zimowa|wojny zimowej]] [[Finlandia]] utraciła miasto wraz z [[Przesmyk Karelski|Przesmykiem Karelskim]]. Mieszkający w Wyborgu [[Finowie]] zostali ewakuowani na inne obszary Finlandii. Latem 1941 roku, po [[Atak Niemiec na ZSRR|niemieckim ataku na ZSRR]] sprzymierzona z [[III Rzesza|Niemcami]] Finlandia opanowała Wyborg ponownie w tzw. [[Wojna |
W wyniku [[Wojna zimowa|wojny zimowej]] [[Finlandia]] utraciła miasto wraz z [[Przesmyk Karelski|Przesmykiem Karelskim]]. Mieszkający w Wyborgu [[Finowie]] zostali ewakuowani na inne obszary Finlandii. Latem 1941 roku, po [[Atak Niemiec na ZSRR|niemieckim ataku na ZSRR]] sprzymierzona z [[III Rzesza|Niemcami]] Finlandia opanowała Wyborg ponownie w tzw. [[Wojna kontynuacyjna|wojnie kontynuacyjnej]], co pozwoliło na powrót uchodźców. 20 czerwca 1944 roku, w czasie [[Operacja wyborska|operacji wyborskiej]], miasto zostało zajęte przez [[21 Armia (ZSRR)|21 Armię]], wchodzącą w skład [[Front Leningradzki|frontu leningradzkiego]]<ref name="Wyb02"> {{cytuj stronę|url= http://vbgcity.ru/vyborg|tytuł= Наш Выборг - История Города|data dostępu= 2013-02-16|autor= Vbgcity.ru|język= ru}}</ref>. |
||
Po zakończeniu wojny Wyborg został włączony do Związku Radzieckiego, a ludność fińska została ponownie wysiedlona. Po opuszczeniu miasta przez Finów zasiedlono je osadnikami ze Związku Radzieckiego, przede wszystkim z Rosji. Administracyjnie miasto należy do obwodu leningradzkiego. |
Po zakończeniu wojny Wyborg został włączony do Związku Radzieckiego, a ludność fińska została ponownie wysiedlona. Po opuszczeniu miasta przez Finów zasiedlono je osadnikami ze Związku Radzieckiego, przede wszystkim z Rosji. Administracyjnie miasto należy do obwodu leningradzkiego. |
Wersja z 22:24, 30 lis 2016
Widok na miasto z wieży zamkowej | |||||
| |||||
Państwo | |||||
---|---|---|---|---|---|
Obwód | |||||
Data założenia |
1293 | ||||
Prawa miejskie |
1403 | ||||
Burmistrz |
Giennadij Orłow | ||||
Powierzchnia |
160,84 km² | ||||
Wysokość |
3 m n.p.m. | ||||
Populacja (2014) • liczba ludności • gęstość |
| ||||
Nr kierunkowy |
+7 (81378) | ||||
Kod pocztowy |
188800-188811 | ||||
Tablice rejestracyjne |
47 | ||||
Położenie na mapie obwodu leningradzkiego Brak współrzędnych Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}} | |||||
Położenie na mapie Rosji Brak współrzędnych Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}} | |||||
Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}|type:city} | |||||
Strona internetowa |
Wyborg, (ros. Выборг, fin. Viipuri, szw. Viborg) - miasto w Rosji, w obwodzie leningradzkim, leżące na Przesmyku Karelskim, nad Zatoką Wyborską. W Wyborgu występuje głównie przemysł stoczniowy, spożywczy, chemiczny, odzieżowy i elektrotechniczny. Miasto jest również ośrodkiem uzdrowiskowym i celem wypraw turystów. Według oficjalnych danych federalnych w 2010 roku zamieszkiwało je 79 962 osób[1].
Historia
Wyborg istniał już w X wieku, jako mała rybacka wioska zamieszkana przez Karelów. W niedługim czasie po wybudowaniu tam fortu, stał się ważnym ośrodkiem handlowym w księstwie Karelii. W XII wieku po raz pierwszy był wzmiankowany. W 1293 roku wraz z przyłączeniem księstwa przez Tyrgilsa Knutssona do królestwa Szwecji, został wybudowany zamek. Od XIV wieku Viipuri (Wyborg) należało do Hanzy. Miasto było położone na terenach spornych między Szwecją a Rosją. W XVII wieku miasto podupadło i straciło nieco na znaczeniu. W 1721 roku w wyniku szwedzko-rosyjskiego pokoju w Nystad przeszło w ręce Rosji.
Od 1809 roku włączone w skład Wielkiego Księstwa Finlandii, znajdującego się pod berłem Romanowów. Wraz z wybudowaniem do miasta linii kolejowej w 1869 roku, zaczął rozwijać się przemysł. Miasto było siedzibą istniejącej w latach 1892-1924 eparchii fińskiej i wyborskiej.
W latach 1918-1940 miasto należało do niepodległej Finlandii jako Viipuri. Było ono drugim co do wielkości miastem Finlandii oraz ważnym ośrodkiem przemysłowym, gospodarczym i kulturalnym. 95% mieszkańców stanowili Finowie, ale ważny element w życiu miejskim stanowiły różne mniejszości, np. Rosjanie, Niemcy, Żydzi i Tatarzy oraz szwedzkojęzyczni Finowie. Architekt Alvar Aalto zaprojektował (1927-1935) w Wyborgu słynną funkcjonalistyczną bibliotekę, która jest uważana za jeden z najważniejszych pomników modernistycznej architektury.
W wyniku wojny zimowej Finlandia utraciła miasto wraz z Przesmykiem Karelskim. Mieszkający w Wyborgu Finowie zostali ewakuowani na inne obszary Finlandii. Latem 1941 roku, po niemieckim ataku na ZSRR sprzymierzona z Niemcami Finlandia opanowała Wyborg ponownie w tzw. wojnie kontynuacyjnej, co pozwoliło na powrót uchodźców. 20 czerwca 1944 roku, w czasie operacji wyborskiej, miasto zostało zajęte przez 21 Armię, wchodzącą w skład frontu leningradzkiego[2].
Po zakończeniu wojny Wyborg został włączony do Związku Radzieckiego, a ludność fińska została ponownie wysiedlona. Po opuszczeniu miasta przez Finów zasiedlono je osadnikami ze Związku Radzieckiego, przede wszystkim z Rosji. Administracyjnie miasto należy do obwodu leningradzkiego.
Demografia
Informacje ogólne
Według lokalnych danych z 2011 roku w Wyborgu mieszka 80 100 ludzi[3]. Dane federalne z 2010 roku podają liczbę mieszkańców jako 79 962 osób[2]. W 2010 roku urodziło się 818 dzieci, zmarło 1182 osób[4]. Pod względem migracyjnym, miasto opuściło 611 dotychczasowych mieszkańców, ale 1340 nowych zarejestrowało swój pobyt[2]. Liczba ludności w wieku produkcyjnym wyniosła wówczas 42 600 osób, a bezrobocie 0,45%[4]. W 2002 roku kobiety stanowiły 53,9%, a mężczyźni 46,1%[5]. W 2008 roku struktura ludności wyglądała następująco, ludność do 18 roku życia stanowiła 17,4% populacji, ludność w wieku produkcyjnym 54,4%, bezrobotni 1,2%, a ludność w wieku poprodukcyjnym 27%[5].
Statystyki
Rok: | Liczba ludności: |
---|---|
1812 | 2 900 |
1841 | 4 700 |
1850 | 8 600 |
1870 | 13 500 |
1897 | 23 500 |
1900 | 36 800 |
1924 | 51 500 |
1939 | 74 400 |
1940 | 38 000 |
1944 | 30 000 |
1945 | 2 500 |
1946 | 16 400 |
1950 | 35 000 |
1959 | 51 100 |
1962 | 57 000 |
1967 | 65 000 |
1970 | 65 200 |
1973 | 68 000 |
1976 | 71 000 |
1979 | 75 600 |
1982 | 78 000 |
1986 | 81 000 |
1992 | 80 900 |
1996 | 81 200 |
2002 | 79 200 |
2006 | 78 600 |
2008 | 77 600 |
2010 | 79 900 |
2011 | 80 100 |
Religia
Wyborg jest siedzibą eparchii wyborskiej Rosyjskiego Kościoła Prawosławnego. Katedrą tejże eparchii jest sobór Przemienienia Pańskiego w Wyborgu[6].
Urodzeni w Wyborgu
- Jewgienij Bierzin - rosyjski kolarz, olimpijczyk
- Waldemar Björkstén - fiński żeglarz, olimpijczyk
- Bror Brenner - fiński żeglarz, olimpijczyk
- Allan Franck - fiński żeglarz, olimpijczyk
- Pentti Ikonen - fiński pływak, olimpijczyk
- Sulo Jääskeläinen - fiński skoczek narciarski, olimpijczyk
- Carl Jänisch - rosyjski i fiński szachista
- Eero Järnefelt - fiński malarz
- Wiaczesław Jekimow - rosyjski kolarz, olimpijczyk
- Aino Kallas - fińska pisarka
- Aarne Pekkalainen - fiński żeglarz, olimpijczyk
- Witalij Pietrow - rosyjski kierowca wyścigowy
- Aleksandr Sierow - rosyjski kolarz, olimpijczyk
- Jorma Valkama - fiński lekkoatleta, olimpijczyk
Miasta partnerskie
Linki zewnętrzne
- ↑ Gks.ru: Окончательные итоги переписи населения, по состоянию на 14 октября 2010 года. [dostęp 2013-02-16]. (ros.).
- ↑ a b c Vbgcity.ru: Наш Выборг - История Города. [dostęp 2013-02-16]. (ros.).
- ↑ Elizavetino-adm.ru: Статистические данные. [dostęp 2013-02-16]. (ros.).
- ↑ a b Old.city.vbg.ru: Статистические данные. [dostęp 2013-02-16]. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-01-27)]. (ros.).
- ↑ a b Travellers.ruu: Выборг: Население. [dostęp 2013-02-16]. (ros.).
- ↑ Епископ Выборгский и Приозерский Игнатий совершил освящение восстановленного Спасо-Преображенского кафедрального собора г. Выборга