Unia lubelska (obraz Jana Matejki): Różnice pomiędzy wersjami
[wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
RoodyAlien (dyskusja | edycje) m Wycofano edycje użytkownika 91.246.66.48 (dyskusja). Autor przywróconej wersji to Swietowit. |
Gungir1983 (dyskusja | edycje) int., linki zewnętrzne, poprawa linków, źródła/przypisy, infobox, drobne merytoryczne |
||
Linia 1: | Linia 1: | ||
{{Obraz infobox |
{{Obraz infobox |
||
| |
|obrazek = Lublin Union 1569.PNG |
||
| |
|rozmiar = 300px |
||
| |
|tytuł = Unia lubelska |
||
| |
|malarz = [[Jan Matejko]] |
||
| |
|rok = [[1869 w sztukach plastycznych|1869]] |
||
| |
|technika = [[Malarstwo olejne|Olej na płótnie]] |
||
| |
|wysokość = 298 |
||
| |
|szerokość = 512 |
||
| |
|muzeum = Muzeum Lubelskie w Lublinie |
||
|miejscowość = {{flaga|POL}} [[Lublin]] |
|||
|commons = |
|||
}} |
}} |
||
'''Unia |
'''Unia lubelska''' – [[obraz]] [[Malarstwo olejne|olejny]] namalowany przez [[Jan Matejko|Jana Matejkę]] w [[1869 w sztukach plastycznych|1869]]. |
||
Obraz jest jednym z dzieł malarskich |
Obraz jest jednym z dzieł malarskich Matejki tworzących cykl poświęcony historii Polski. Namalowany został dla upamiętnienia 300. rocznicy [[unia lubelska|unii Polski i Litwy]] zawartej na [[Sejm walny I Rzeczypospolitej|sejmie walnym]] w [[Lublin]]ie w 1569. W 1874 we [[Lwów|Lwowie]] postanowiono zakupić ''Unię lubelską'' ze składek do gmachu [[Sejm Krajowy (Galicja)|Sejmu Krajowego]]. |
||
⚫ | Kompozycja skupia się na ceremonii zaprzysiężenia unii w renesansowym wnętrzu [[Zamek w Lublinie| |
||
⚫ | Kompozycja skupia się na ceremonii zaprzysiężenia unii w renesansowym wnętrzu [[Zamek w Lublinie|zamku]] w Lublinie. ''Unia Lubelska'' uchodzi za jedno z najlepszych dzieł Jana Matejki, w uznaniu wartości obrazu malarz odznaczony został w 1870 [[Francja|francuskim]] orderem [[Legia Honorowa|Legii Honorowej]]. Po [[II wojna światowa|II wojnie światowej]], zrabowany przez [[Niemcy (naród)|Niemców]] obraz odnaleziono we wsi [[Przesieka (województwo dolnośląskie)|Przesieka]] w [[Karkonosze|Karkonoszach]], wraz z dwoma innymi dziełami Matejki. Na pamiątkę tego wydarzenia, wieś przez krótki czas nazywała się Matejkowice. |
||
Obraz jest własnością Muzeum Narodowego w Warszawie, a znajduje się w depozycie w [[Muzeum Lubelskie w Lublinie|Muzeum Lubelskim]] na [[Zamek w Lublinie|zamku w Lublinie]]. |
|||
Obraz jest własnością [[Muzeum Narodowe w Warszawie|Muzeum Narodowego]] w [[Warszawa|Warszawie]]<ref>[[Muzeum Narodowe w Warszawie]]: [http://cyfrowe.mnw.art.pl/dmuseion/docmetadata?id=5263&show_nav=true Unia lubelska]</ref>, a znajduje się w depozycie w [[Muzeum Lubelskie w Lublinie|Muzeum Lubelskim]]<ref>[[Muzeum Lubelskie w Lublinie]]: [http://www.muzeumlubelskie.pl/QR/Jan_Matejko_Unia_lubelska-1-749-148.html Jan Matejko, Unia lubelska]</ref> na zamku w Lublinie. |
|||
== Postacie historyczne uwiecznione na obrazie == |
== Postacie historyczne uwiecznione na obrazie == |
||
* Z krzyżem będąc centralną postacią obrazu stoi król Polski [[Zygmunt II |
* Z krzyżem będąc centralną postacią obrazu stoi król Polski i wielki książę litewski [[Zygmunt II August]]. |
||
* W racjonale uwieczniony został [[Jakub Uchański]] |
* W racjonale uwieczniony został prymas Polski [[Jakub Uchański]]. |
||
* Klęczy na klęczniku z ręką na Ewangelii, w drugiej trzyma dokument z tekstem aktu unii [[Marcin Zborowski]] |
* Klęczy na klęczniku z ręką na Ewangelii, w drugiej trzyma dokument z tekstem aktu unii kasztelan krakowski [[Marcin Zborowski]]. W rzeczywistości nie żył od 4 lat, ale był gorącym orędownikiem ujednolicenia podstaw ustrojowych [[Korona Królestwa Polskiego|Polski]] i [[Wielkie Księstwo Litewskie|Litwy]] i stąd jego obecność na obrazie. |
||
* Treść przysięgi odczytuje [[Filip Padniewski]] |
* Treść przysięgi odczytuje biskup krakowski [[Filip Padniewski]] stojący za prymasem. |
||
* Z mieczem w ręce klęczy [[Mikołaj Radziwiłł Rudy|Mikołaj Radziwiłł]] zwany Rudym, jako jedyny litewski senator nie złożył podpisu pod dokumentem unii, a wyciągnięty miecz ma symbolizować wobec króla i unii wrogą postawę. |
* Z mieczem w ręce klęczy [[Mikołaj Radziwiłł Rudy|Mikołaj Radziwiłł]] zwany Rudym, jako jedyny litewski senator nie złożył podpisu pod dokumentem unii, a wyciągnięty miecz ma symbolizować wobec króla i unii wrogą postawę. |
||
* Klęczy także [[Mikołaj Mielecki]] w zbroi z buławą hetmańską w prawej ręce. W rzeczywistości godność hetmana wielkiego koronnego otrzymał dopiero w 1578. |
* Klęczy także [[Mikołaj Mielecki]] w zbroi z buławą hetmańską w prawej ręce. W rzeczywistości godność hetmana wielkiego koronnego otrzymał dopiero w 1578. |
||
* Na lewo od króla na pierwszym planie zsuwa się z fotela [[Walerian Protasewicz]] |
* Na lewo od króla na pierwszym planie zsuwa się z fotela biskup wileński [[Walerian Protasewicz]]. Ze względu na stan zdrowia i podeszły wiek nie był obecny w Lublinie. Podtrzymujący go [[Jan Łaski (młodszy)|Jan Łaski]] też nie był w Lublinie, bo zmarł w 1560. |
||
* W czerwonych kardynalskich szatach na fotelu siedzi [[Stanisław Hozjusz]], oparty o jego fotel stoi [[Łukasz III |
* W czerwonych kardynalskich szatach na fotelu siedzi [[Stanisław Hozjusz]], oparty o jego fotel stoi wojewoda poznański [[Łukasz III Górka]]; nie było go w Lublinie, ale Matejko umieścił go, aby symbolizował kolebkę państwa polskiego – [[Wielkopolska|Wielkopolskę]]. |
||
* Z laską marszałkowską sportretowany został [[Jan Firlej (marszałek wielki koronny)|Jan Firlej]] |
* Z laską marszałkowską sportretowany został marszałek wielki koronny [[Jan Firlej (marszałek wielki koronny)|Jan Firlej]]. |
||
* W głębi z ręką zgłaszającą się do odpowiedzi widać księcia pruskiego [[Albrecht Fryderyk Hohenzollern|Albrechta Fryderyka Hohenzollerna]]. |
* W głębi z ręką zgłaszającą się do odpowiedzi widać księcia pruskiego [[Albrecht Fryderyk Hohenzollern|Albrechta Fryderyka Hohenzollerna]]. |
||
* Po prawej stronie obrazu stoi siostra króla [[Anna Jagiellonka ( |
* Po prawej stronie obrazu stoi siostra króla [[Anna Jagiellonka (1523–1596)|Anna Jagiellonka]], nie było jej w Lublinie, ale umieszczenie jej postaci w koronie na głowie symbolizuje kontynuację dynastycznej polityki [[Jagiellonowie|Jagiellonów]]. Malując Annę, Matejko wzorował się na zachowanym portrecie królowej w stroju koronacyjnym przechowywanym w [[Bazylika archikatedralna św. Stanisława i św. Wacława w Krakowie|Katedrze Wawelskiej]]. |
||
* Ubrana na czarno brodata postać to [[Andrzej Frycz Modrzewski]], autor dzieła ''[[Commentariorum de Republica emendanda libri quinque|O naprawie Rzeczypospolitej]]''. Modrzewski na obrazie obejmuje postać chłopa, co symbolizuje głoszoną przezeń ideę zrównania w prawach chłopstwa z mieszczaństwem i szlachtą. |
* Ubrana na czarno brodata postać to [[Andrzej Frycz Modrzewski]], autor dzieła ''[[Commentariorum de Republica emendanda libri quinque|O naprawie Rzeczypospolitej]]''. Modrzewski na obrazie obejmuje postać chłopa, co symbolizuje głoszoną przezeń ideę zrównania w prawach chłopstwa z mieszczaństwem i szlachtą. |
||
* Chorągiew z Archaniołem Michałem, godłem Rusi, trzyma w dłoni późniejszy kasztelan bracławski książę [[Michał Wiśniowiecki (zm. 1616)|Michał Wiśniowiecki]] (zm. 1616). Symbolizuje ona ziemie, które w tym czasie przyłączył do Korony król |
* Chorągiew z Archaniołem Michałem, godłem Rusi, trzyma w dłoni późniejszy kasztelan bracławski książę [[Michał Wiśniowiecki (zm. 1616)|Michał Wiśniowiecki]] (zm. 1616). Symbolizuje ona ziemie, które w tym czasie przyłączył do Korony król Zygmunt II August. Książę dał początek wielkiej fortunie i potędze rodu [[Wiśniowieccy herbu Korybut|Wiśniowieckich]] na wschodzie. |
||
* Obok księcia stoi wojewoda bracławski ( |
* Obok księcia stoi wojewoda bracławski (1566–1571), hetman polny litewski (1567–1571), książę [[Roman Sanguszko]]. Matejko chcąc nawiązać do późniejszych, siedemnastowiecznych sukcesów wojsk [[Rzeczpospolita Obojga Narodów|Rzeczypospolitej]], których symbolem była [[husaria]], odział Sanguszkę w zbroję i skrzydła husarskie. |
||
{{Przypisy}} |
|||
== Linki zewnętrzne == |
== Linki zewnętrzne == |
||
* [[Ośrodek „Brama Grodzka – Teatr NN”]]: [http://teatrnn.pl/leksykon/node/555/%E2%80%9Eunia_lubelska%E2%80%9D_jana_matejki_1869 „Unia lubelska” Jana Matejki (1869)] |
|||
* [http://www.lublin.eu/unia_lubelska/prezentacja.html ''Unia Lubelska Jana Matejki'' - www.lublin.eu] |
|||
* [http://www.wizyt.net/index.php?option=com_content&view=article&id=4111:historia-pdzlem-i-piorem-malowana-unia-lubelska-1569&catid=115:warto-wiedzie&Itemid=222 |
* [[Słowo Polskie]]: [http://www.wizyt.net/index.php?option=com_content&view=article&id=4111:historia-pdzlem-i-piorem-malowana-unia-lubelska-1569&catid=115:warto-wiedzie&Itemid=222 Historia pędzlem i piórem malowana. Unia Lubelska (1569 r.)] |
||
* [http://www.ipsb.nina.gov.pl/index.php/a/jan-alojzy-matejko ''Jan Alojzy Matejko. Biogram''] |
|||
[[Kategoria:Obrazy Jana Matejki]] |
[[Kategoria:Obrazy Jana Matejki]] |
Wersja z 19:10, 11 lut 2017
Szablon:Obraz infobox Unia lubelska – obraz olejny namalowany przez Jana Matejkę w 1869.
Obraz jest jednym z dzieł malarskich Matejki tworzących cykl poświęcony historii Polski. Namalowany został dla upamiętnienia 300. rocznicy unii Polski i Litwy zawartej na sejmie walnym w Lublinie w 1569. W 1874 we Lwowie postanowiono zakupić Unię lubelską ze składek do gmachu Sejmu Krajowego.
Kompozycja skupia się na ceremonii zaprzysiężenia unii w renesansowym wnętrzu zamku w Lublinie. Unia Lubelska uchodzi za jedno z najlepszych dzieł Jana Matejki, w uznaniu wartości obrazu malarz odznaczony został w 1870 francuskim orderem Legii Honorowej. Po II wojnie światowej, zrabowany przez Niemców obraz odnaleziono we wsi Przesieka w Karkonoszach, wraz z dwoma innymi dziełami Matejki. Na pamiątkę tego wydarzenia, wieś przez krótki czas nazywała się Matejkowice.
Obraz jest własnością Muzeum Narodowego w Warszawie[1], a znajduje się w depozycie w Muzeum Lubelskim[2] na zamku w Lublinie.
Postacie historyczne uwiecznione na obrazie
- Z krzyżem będąc centralną postacią obrazu stoi król Polski i wielki książę litewski Zygmunt II August.
- W racjonale uwieczniony został prymas Polski Jakub Uchański.
- Klęczy na klęczniku z ręką na Ewangelii, w drugiej trzyma dokument z tekstem aktu unii kasztelan krakowski Marcin Zborowski. W rzeczywistości nie żył od 4 lat, ale był gorącym orędownikiem ujednolicenia podstaw ustrojowych Polski i Litwy i stąd jego obecność na obrazie.
- Treść przysięgi odczytuje biskup krakowski Filip Padniewski stojący za prymasem.
- Z mieczem w ręce klęczy Mikołaj Radziwiłł zwany Rudym, jako jedyny litewski senator nie złożył podpisu pod dokumentem unii, a wyciągnięty miecz ma symbolizować wobec króla i unii wrogą postawę.
- Klęczy także Mikołaj Mielecki w zbroi z buławą hetmańską w prawej ręce. W rzeczywistości godność hetmana wielkiego koronnego otrzymał dopiero w 1578.
- Na lewo od króla na pierwszym planie zsuwa się z fotela biskup wileński Walerian Protasewicz. Ze względu na stan zdrowia i podeszły wiek nie był obecny w Lublinie. Podtrzymujący go Jan Łaski też nie był w Lublinie, bo zmarł w 1560.
- W czerwonych kardynalskich szatach na fotelu siedzi Stanisław Hozjusz, oparty o jego fotel stoi wojewoda poznański Łukasz III Górka; nie było go w Lublinie, ale Matejko umieścił go, aby symbolizował kolebkę państwa polskiego – Wielkopolskę.
- Z laską marszałkowską sportretowany został marszałek wielki koronny Jan Firlej.
- W głębi z ręką zgłaszającą się do odpowiedzi widać księcia pruskiego Albrechta Fryderyka Hohenzollerna.
- Po prawej stronie obrazu stoi siostra króla Anna Jagiellonka, nie było jej w Lublinie, ale umieszczenie jej postaci w koronie na głowie symbolizuje kontynuację dynastycznej polityki Jagiellonów. Malując Annę, Matejko wzorował się na zachowanym portrecie królowej w stroju koronacyjnym przechowywanym w Katedrze Wawelskiej.
- Ubrana na czarno brodata postać to Andrzej Frycz Modrzewski, autor dzieła O naprawie Rzeczypospolitej. Modrzewski na obrazie obejmuje postać chłopa, co symbolizuje głoszoną przezeń ideę zrównania w prawach chłopstwa z mieszczaństwem i szlachtą.
- Chorągiew z Archaniołem Michałem, godłem Rusi, trzyma w dłoni późniejszy kasztelan bracławski książę Michał Wiśniowiecki (zm. 1616). Symbolizuje ona ziemie, które w tym czasie przyłączył do Korony król Zygmunt II August. Książę dał początek wielkiej fortunie i potędze rodu Wiśniowieckich na wschodzie.
- Obok księcia stoi wojewoda bracławski (1566–1571), hetman polny litewski (1567–1571), książę Roman Sanguszko. Matejko chcąc nawiązać do późniejszych, siedemnastowiecznych sukcesów wojsk Rzeczypospolitej, których symbolem była husaria, odział Sanguszkę w zbroję i skrzydła husarskie.