Soplówka jeżowata: Różnice pomiędzy wersjami
[wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
m →top: zmiany zgodnie z dyskusją w Wikiprojekcie Mykologia |
m Bot poprawia formatowanie szablonów {{Dziennik Ustaw}} i {{Monitor Polski}}; zmiany kosmetyczne |
||
Linia 16: | Linia 16: | ||
|commons = category:Hericium erinaceus |
|commons = category:Hericium erinaceus |
||
}} |
}} |
||
[[Plik:Hericium erinaceum on an old tree in Shave Wood, New Forest - geograph.org.uk - 254892.jpg| |
[[Plik:Hericium erinaceum on an old tree in Shave Wood, New Forest - geograph.org.uk - 254892.jpg|mały|240px|Młody okaz soplówki jeżowatej]] |
||
__NOTOC__ |
__NOTOC__ |
||
'''Soplówka jeżowata''' (''Hericium erinaceus'' (Bull.) Pers.) – [[gatunek (biologia)|gatunek]] grzybów należący do rodziny [[Soplówkowate|soplówkowatych]] (''Hericiaceae'')<ref name=if>{{Cytuj stronę |url= http://www.indexfungorum.org/names/NamesRecord.asp?RecordID=356812|tytuł= Index Fungorum|data dostępu = 2013-03-05|język=en}}</ref>. |
'''Soplówka jeżowata''' (''Hericium erinaceus'' (Bull.) Pers.) – [[gatunek (biologia)|gatunek]] grzybów należący do rodziny [[Soplówkowate|soplówkowatych]] (''Hericiaceae'')<ref name=if>{{Cytuj stronę |url= http://www.indexfungorum.org/names/NamesRecord.asp?RecordID=356812|tytuł= Index Fungorum|data dostępu = 2013-03-05|język=en}}</ref>. |
||
Linia 54: | Linia 54: | ||
}} |
}} |
||
Nazwę polską podali [[Barbara Gumińska]] i [[Władysław Wojewoda]] w 1983 r<ref name=checklist>{{Cytuj książkę |nazwisko= Wojewoda |imię= Władysław |autor link=Władysław Wojewoda |tytuł= Checklist of Polish Larger Basidiomycetes. Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski |wydawca=W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences |miejsce=Kraków |rok=2003 |isbn= 83-89648-09-1}}</ref>. |
Nazwę polską podali [[Barbara Gumińska]] i [[Władysław Wojewoda]] w 1983 r<ref name=checklist>{{Cytuj książkę |nazwisko= Wojewoda |imię= Władysław |autor link=Władysław Wojewoda |tytuł= Checklist of Polish Larger Basidiomycetes. Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski |wydawca=W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences |miejsce=Kraków |rok=2003 |isbn= 83-89648-09-1}}</ref>. |
||
== Morfologia == |
== Morfologia == |
||
; [[Owocnik]]: |
; [[Owocnik]]: |
||
Kulisty lub poduchowaty, czasami strzechowaty, wielkości od 8-20 cm, ale dorastający nawet do 30 cm. W młodości jest biały, potem później białokremowy, żółtosiny, w końcu ochrowobrązowawy. Przyrasta do drzewa bokiem lub bulwiastą częścią, która w starszych okazach drewnieje. Jest gęsto pokryty kolcami o długości 2-6 cm i o grubości (przy podstawie) 1,5-2 mm. Kolce za młodu są białawożółte, później śmietankowe, na starość mają kolor od żółtopomarańczowego do siwobrązowawego<ref name=wet>{{Cytuj książkę|imię=Pavol|nazwisko=Škubla |tytuł=Wielki atlas grzybów |miejsce=Poznań |data=2007 |wydawca=Elipsa|isbn= 978-83-245-9550-1}}</ref>. |
Kulisty lub poduchowaty, czasami strzechowaty, wielkości od 8-20 cm, ale dorastający nawet do 30 cm. W młodości jest biały, potem później białokremowy, żółtosiny, w końcu ochrowobrązowawy. Przyrasta do drzewa bokiem lub bulwiastą częścią, która w starszych okazach drewnieje. Jest gęsto pokryty kolcami o długości 2-6 cm i o grubości (przy podstawie) 1,5-2 mm. Kolce za młodu są białawożółte, później śmietankowe, na starość mają kolor od żółtopomarańczowego do siwobrązowawego<ref name=wet>{{Cytuj książkę|imię=Pavol|nazwisko=Škubla |tytuł=Wielki atlas grzybów |miejsce=Poznań |data=2007 |wydawca=Elipsa|isbn= 978-83-245-9550-1}}</ref>. |
||
; [[Miąższ grzyba|Miąższ]]: |
; [[Miąższ grzyba|Miąższ]]: |
||
Mięsisty, elastyczny, sprężysty i trochę włóknisty. Ma biały kolor jest zwarty i dziurkowany. Smak słodkawy, zapach grzybowy<ref name=wet/>. |
Mięsisty, elastyczny, sprężysty i trochę włóknisty. Ma biały kolor jest zwarty i dziurkowany. Smak słodkawy, zapach grzybowy<ref name=wet/>. |
||
; [[Wysyp zarodników]]: |
; [[Wysyp zarodników]]: |
||
Biały, [[amyloidalny]]. [[Zarodnik]]i bardzo drobno kropkowane, o rozmiarach 5-6 x 4-5 µm<ref name="A">Andreas Gminder, Tanja Böhning, ''Soplówka jeżowata'', '''w:''', tenże, ''Jaki to grzyb? / Welcher Pilz ist das?'', Warszawa, Wyd. Świat Książki, ss. 256, [[2009]], {{ISBN|978-83-247-1016-4}}</ref><ref name=B>{{cytuj książkę |nazwisko=Gerhardt |imię=Ewald |tytuł=Grzyby – wielki ilustrowany przewodnik |rok= |wydawca=KDC |miejsce= |isbn =83-7404-513-2 |strony =572}}</ref>. |
Biały, [[amyloidalny]]. [[Zarodnik]]i bardzo drobno kropkowane, o rozmiarach 5-6 x 4-5 µm<ref name="A">Andreas Gminder, Tanja Böhning, ''Soplówka jeżowata'', '''w:''', tenże, ''Jaki to grzyb? / Welcher Pilz ist das?'', Warszawa, Wyd. Świat Książki, ss. 256, [[2009]], {{ISBN|978-83-247-1016-4}}</ref><ref name=B>{{cytuj książkę |nazwisko=Gerhardt |imię=Ewald |tytuł=Grzyby – wielki ilustrowany przewodnik |rok= |wydawca=KDC |miejsce= |isbn =83-7404-513-2 |strony =572}}</ref>. |
||
Linia 70: | Linia 70: | ||
== Znaczenie == |
== Znaczenie == |
||
[[Saprotrof]]<ref name=checklist/>. Za młodu [[Grzyby jadalne|grzyb jadalny]]; w [[Japonia|Japonii]] i [[Chiny|Chinach]] jest ulubionym i uprawianym grzybem spożywczym<ref name=A/><ref name=B/>. W Polsce podlega [[Ochrona ścisła|ścisłej ochronie gatunkowej]]<ref name=rozp2014>{{Dziennik Ustaw|2014 |
[[Saprotrof]]<ref name=checklist/>. Za młodu [[Grzyby jadalne|grzyb jadalny]]; w [[Japonia|Japonii]] i [[Chiny|Chinach]] jest ulubionym i uprawianym grzybem spożywczym<ref name=A/><ref name=B/>. W Polsce podlega [[Ochrona ścisła|ścisłej ochronie gatunkowej]]<ref name=rozp2014>{{Dziennik Ustaw|2014|1409}} – Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 października 2014 r. w sprawie ochrony gatunkowej grzybów</ref>. |
||
== Gatunki podobne == |
== Gatunki podobne == |
||
W Polsce występuje jeszcze [[soplówka bukowa]] (''Hericium coralloides'') i [[soplówka jodłowa]] (''Hericium alpestre''), jednak różnią się one dość znacznie kształtem owocnika i kolcami<ref name=wet/>. |
W Polsce występuje jeszcze [[soplówka bukowa]] (''Hericium coralloides'') i [[soplówka jodłowa]] (''Hericium alpestre''), jednak różnią się one dość znacznie kształtem owocnika i kolcami<ref name=wet/>. |
||
{{Przypisy}} |
{{Przypisy}} |
Wersja z 23:08, 31 gru 2017
Systematyka | |
Domena | |
---|---|
Królestwo | |
Typ | |
Klasa | |
Rząd | |
Rodzina | |
Rodzaj | |
Gatunek |
soplówka jeżowata |
Nazwa systematyczna | |
{{{nazwa łacińska}}} (Bull.) Pers. Comm. fung. clav. (Lipsiae): 27 (1797) |
Soplówka jeżowata (Hericium erinaceus (Bull.) Pers.) – gatunek grzybów należący do rodziny soplówkowatych (Hericiaceae)[1].
Systematyka i nazewnictwo
Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Hericium, Hericiaceae, Russulales, Incertae sedis, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].
Po raz pierwszy takson ten zdiagnozował w 1781 r. Bulliard nadając mu nazwę Hydnum erinaceus. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadał mu w 1797 r. Persoon, przenosząc go do rodzaju Hericium[1]. Synonimy naukowe:[2].
- Clavaria conferta Paulet
- Clavaria erinaceus (Bull.) Paulet
- Dryodon caput-medusae (Bull.) Quél.
- Dryodon erinaceus (Bull.) P. Karst.
- Dryodon juranus Quél.
- Hericium caput-medusae (Bull.) Pers.
- Hericium echinus (Scop.) Pers.
- Hericium erinaceus (Bull.) Pers.
- Hericium grande Raf.
- Hericium hystrix Pers.
- Hericium unguiculatum (Pers.) Legon & A. Henrici
- Hydnum caput-medusae Bull.
- Hydnum echinus (Scop.) Fr.
- Hydnum erinaceus Bull.
- Hydnum grande (Raf.) Steud.
- Hydnum hystricinum Batsch
- Hydnum hystrix (Pers.) Fr.
- Hydnum juranum (Quél.) Sacc. & D. Sacc.
- Hydnum omasum Panizzi
- Hydnum unguiculatum (Pers.) Streinz
- Manina cordiformis Scop.
- Martella echinus Scop.
- Martella hystricinum (Batsch) Kuntze
- Martella hystrix (Pers.) Lloyd
- Merisma caput-medusae (Bull.) Spreng.
- Merisma hystrix (Pers.) Spreng.
- Steccherinum quercinum Gray
Nazwę polską podali Barbara Gumińska i Władysław Wojewoda w 1983 r[3].
Morfologia
Kulisty lub poduchowaty, czasami strzechowaty, wielkości od 8-20 cm, ale dorastający nawet do 30 cm. W młodości jest biały, potem później białokremowy, żółtosiny, w końcu ochrowobrązowawy. Przyrasta do drzewa bokiem lub bulwiastą częścią, która w starszych okazach drewnieje. Jest gęsto pokryty kolcami o długości 2-6 cm i o grubości (przy podstawie) 1,5-2 mm. Kolce za młodu są białawożółte, później śmietankowe, na starość mają kolor od żółtopomarańczowego do siwobrązowawego[4].
Mięsisty, elastyczny, sprężysty i trochę włóknisty. Ma biały kolor jest zwarty i dziurkowany. Smak słodkawy, zapach grzybowy[4].
Biały, amyloidalny. Zarodniki bardzo drobno kropkowane, o rozmiarach 5-6 x 4-5 µm[5][6].
Występowanie i siedlisko
Rośnie w lasach liściastych ze starym drzewostanem, głównie na pniach starszych drzew w ich dolnej części, do wysokości kilku metrów. Występuje głównie na pniach buków i dębów, lecz także jabłoni lub orzechów włoskich[4].
W Polsce jest bardzo rzadka. Występuje np. na buku zwyczajnym – pomniku przyrody nr 1066 w Trójmiejskim Parku Krajobrazowym w Gdańsku[7]. Znajduje się na Czerwonej liście roślin i grzybów Polski. Ma status E – wymierający[8]. Znajduje się na listach gatunków zagrożonych także w Austrii, Belgii, Czechach, Szwajcarii, Niemczech, Danii, Anglii, Holandii, Szwecji, Słowacji[3].
Znaczenie
Saprotrof[3]. Za młodu grzyb jadalny; w Japonii i Chinach jest ulubionym i uprawianym grzybem spożywczym[5][6]. W Polsce podlega ścisłej ochronie gatunkowej[9].
Gatunki podobne
W Polsce występuje jeszcze soplówka bukowa (Hericium coralloides) i soplówka jodłowa (Hericium alpestre), jednak różnią się one dość znacznie kształtem owocnika i kolcami[4].
- ↑ a b c Index Fungorum. [dostęp 2013-03-05]. (ang.).
- ↑ Species Fungorum. [dostęp 2013-04-15]. (ang.).
- ↑ a b c Władysław Wojewoda: Checklist of Polish Larger Basidiomycetes. Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski. Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003. ISBN 83-89648-09-1.
- ↑ a b c d Pavol Škubla: Wielki atlas grzybów. Poznań: Elipsa, 2007. ISBN 978-83-245-9550-1.
- ↑ a b Andreas Gminder, Tanja Böhning, Soplówka jeżowata, w:, tenże, Jaki to grzyb? / Welcher Pilz ist das?, Warszawa, Wyd. Świat Książki, ss. 256, 2009, ISBN 978-83-247-1016-4
- ↑ a b Ewald Gerhardt: Grzyby – wielki ilustrowany przewodnik. KDC, s. 572. ISBN 83-7404-513-2.
- ↑ Formy ochrony przyrody na terenie Nadleśnictwa Gdańsk. [dostęp 2016-09-09].
- ↑ Zbigniew Mirek: Red list of plants and fungi in Poland = Czerwona lista roślin i grzybów Polski. Kraków: W. Szafer Institute of Botany. Polish Academy of Sciences, 2006. ISBN 83-89648-38-5.
- ↑ Dz.U. z 2014 r. poz. 1409 – Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 października 2014 r. w sprawie ochrony gatunkowej grzybów