Encyklopedia Britannica: Różnice pomiędzy wersjami

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
Wipur (dyskusja | edycje)
różne poprawki
WP:SK+ToS+mSI+Bn, drobne redakcyjne, drobne techniczne
Linia 8: Linia 8:
|tematyka = ogólna
|tematyka = ogólna
|typ utworu = [[encyklopedia]]
|typ utworu = [[encyklopedia]]
|data powstania =
|data powstania =
|pol: data wydania = 1997–2005
|pol: data wydania = 1997–2005
|pol: wydawca = Wydawnictwo Kurpisz
|pol: wydawca = Wydawnictwo Kurpisz
|pol: przekład =
|pol: przekład =
|miejsce wydania =
|miejsce wydania =
|język = [[Język angielski|angielski]]
|język = [[Język angielski|angielski]]
|data wydania = 1768–1771
|data wydania = 1768–1771
|wydawca = Colin Macfarquhar i [[William Smellie]]
|wydawca = Colin Macfarquhar i [[William Smellie]]
|poprzednia =
|poprzednia =
|następna =
|następna =
|commons = Category:Encyclopædia Britannica
|commons = Category:Encyclopædia Britannica
|wikiźródła =
|wikiźródła =
|wikicytaty =
|wikicytaty =
}}
}}
'''Encyclopædia Britannica''' – [[język angielski|angielskojęzyczna]] [[encyklopedia]] powszechna wydana po raz pierwszy w latach 1768–1771 w [[Edynburg]]u przez Colina Macfarquhara i [[William Smellie|Williama Smellie'a]], a od 1901 wydawana w Stanach Zjednoczonych. Od 2012 wydawana tylko w wersji [[online]].
'''Encyclopædia Britannica''' – [[język angielski|anglojęzyczna]] [[encyklopedia]] powszechna wydana po raz pierwszy w latach 1768–1771 w [[Edynburg]]u przez Colina Macfarquhara i [[William Smellie|Williama Smellie’a]], a od 1901 wydawana w Stanach Zjednoczonych. Od 2012 wydawana tylko w wersji [[online]].


== Historia encyklopedii ==
== Historia encyklopedii ==
[[Plik:EncycBrit1913.jpg|thumb|left|Reklama encyklopedii z 1913]]
[[Plik:EncycBrit1913.jpg|thumb|Reklama encyklopedii z 1913]]
Wydawana od XVIII wieku w [[Edynburg]]u, w przeciwieństwie do francuskiej ''[[Encyclopédie]]'' (1751–1766), na której się wzorowała, ''Encyclopædia Britannica'' była bardzo zachowawcza; późniejsze wydania były zwykle dedykowane monarchom. W 1870 wydawnictwo zostało przeniesione do Londynu. 11. edycja encyklopedii, wydana w 1911 wspólnie z [[Uniwersytet w Cambridge|Uniwersytetem w Cambridge]], uważana jest za klasyczne wydanie Encyklopedii Britanniki, reprezentujące sumę wiedzy dostępnej u progu XX wieku (znajduje się ona w [[Domena publiczna|domenie publicznej]] i jest rozwijana w ramach [[Projekt Gutenberg|projektu Gutenberg]] jako ''Project Gutenberg Encyclopedia''). Składa się na nią 29 tomów i 44 miliony wyrazów.
Wydawana od XVIII wieku w [[Edynburg]]u, w przeciwieństwie do francuskiej ''[[Encyclopédie]]'' (1751–1766), na której się wzorowała, ''Encyclopædia Britannica'' była bardzo zachowawcza; późniejsze wydania były zwykle dedykowane monarchom. W 1870 wydawnictwo zostało przeniesione do Londynu. 11. edycja encyklopedii, wydana w 1911 wspólnie z [[Uniwersytet w Cambridge|Uniwersytetem w Cambridge]], uważana jest za klasyczne wydanie Encyklopedii Britanniki, reprezentujące sumę wiedzy dostępnej u progu XX wieku (znajduje się ona w [[Domena publiczna|domenie publicznej]] i jest rozwijana w ramach [[Projekt Gutenberg|projektu Gutenberg]] jako ''Project Gutenberg Encyclopedia''). Składa się na nią 29 tomów i 44 miliony wyrazów.


Po wydaniu 11. edycji [[Znak towarowy|znak handlowy]] i prawa do publikacji encyklopedii zostały sprzedane wydawnictwu Sears Roebuck z Chicago, które następnie w 1941 odstąpiło je [[Uniwersytet Chicagowski|Uniwersytetowi Chicagowskiemu]]. W styczniu 1996 wydawnictwo Encyclopædia Britannica Inc. zostało kupione przez szwajcarskiego milionera [[Jacqui Safra|Jacquiego Safrę]].
Po wydaniu 11. edycji [[Znak towarowy|znak handlowy]] i prawa do publikacji encyklopedii zostały sprzedane wydawnictwu Sears Roebuck z Chicago, które następnie w 1941 odstąpiło je [[Uniwersytet Chicagowski|Uniwersytetowi Chicagowskiemu]]. W styczniu 1996 wydawnictwo Encyclopædia Britannica Inc. zostało kupione przez szwajcarskiego milionera [[Jacqui Safra|Jacquiego Safrę]].


=== Obecnie ===
=== Obecnie ===
Linia 37: Linia 37:
== Historia wydań ==
== Historia wydań ==
{| class="wikitable"
{| class="wikitable"
|-----
|-
! Wydanie
! Wydanie
! Data publikacji
! Data publikacji
! Objętość
! Objętość
! Redaktorzy
! Redaktorzy
|-----
|-
| align="right" | 1. || 1768–1771
| align="right"| 1. || 1768–1771
| 3 tomy
| 3 tomy
| William Smellie
| William Smellie
|-----
|-
| align="right" | 2. || 1777–1784
| align="right"| 2. || 1777–1784
| 10 tomów
| 10 tomów
| James Tytler
| James Tytler
|-----
|-
| align="right" | 3. || 1788–1797, sup. 1801
| align="right"| 3. || 1788–1797, sup. 1801
| 18 tomów i 2 suplementy
| 18 tomów i 2 suplementy
| Colin Macfarquhar i George Gleig
| Colin Macfarquhar i George Gleig
|-----
|-
| align="right" | 4. || 1801–1809
| align="right"| 4. || 1801–1809
| 20 tomów
| 20 tomów
| James Millar
| James Millar
|-----
|-
| align="right" | 5. || 1815 || 20 tomów
| align="right"| 5. || 1815 || 20 tomów
| James Millar i Thomas Bonar
| James Millar i Thomas Bonar
|-----
|-
| align="right" | 6.
| align="right"| 6.
| 1820–1823, sup. 1815–1824
| 1820–1823, sup. 1815–1824
| 20 tomów i 6 suplementów<ref group="uwaga">Suplementy do wydań czwartego, piątego i szóstego Encyclopaedia Britannica. Zawierają wstępne rozważania na temat historii nauki.</ref>
| 20 tomów i 6 suplementów<ref group="uwaga">Suplementy do wydań czwartego, piątego i szóstego Encyclopaedia Britannica. Zawierają wstępne rozważania na temat historii nauki.</ref>
| Charles Maclaren i Macvey Napier
| Charles Maclaren i Macvey Napier
|-----
|-
| align="right" | 7. || 1830–1842
| align="right"| 7. || 1830–1842
| 21 tomów
| 21 tomów
| Macvey Napier
| Macvey Napier
|-----
|-
| align="right" | 8. || 1853–1860
| align="right"| 8. || 1853–1860
| 22 tomy<ref group="uwaga">Wydania ósme i czternaste zawierały osobne indeksy.</ref>
| 22 tomy<ref group="uwaga">Wydania ósme i czternaste zawierały osobne indeksy.</ref>
| Thomas Stewart Traill
| Thomas Stewart Traill
|-----
|-
| align="right" | 9. || 1875–1889
| align="right"| 9. || 1875–1889
| 25 tomów<ref group="uwaga">Wydanie 9. zawierało artykuły autorstwa wybitnych osobistości tamtych czasów, na przykład artykuł [[James Clerk Maxwell|Jamesa Maxwella]] na temat elektryczności i magnetyzmu oraz [[William Thomson|Williama Thomsona]] (lorda Kelvina) na temat ciepła.</ref>
| 25 tomów<ref group="uwaga">Wydanie 9. zawierało artykuły autorstwa wybitnych osobistości tamtych czasów, na przykład artykuł [[James Clerk Maxwell|Jamesa Maxwella]] na temat elektryczności i magnetyzmu oraz [[William Thomson|Williama Thomsona]] (lorda Kelvina) na temat ciepła.</ref>
| Thomas Spencer Baynes (do 1880, później W. Robertson Smith)
| Thomas Spencer Baynes (do 1880, później W. Robertson Smith)
|-----
|-
| align="right" | 10. || 1902–1903
| align="right"| 10. || 1902–1903
| wydanie 9. + 11 suplementów<ref group="uwaga">Wydanie 10. zawierało tom map i zbiorczy indeks tomów wydań 9. i 10.</ref>
| wydanie 9. + 11 suplementów<ref group="uwaga">Wydanie 10. zawierało tom map i zbiorczy indeks tomów wydań 9. i 10.</ref>
| Sir Donald Mackenzie Wallace, Hugh Chisholm i Arthur T. Hadley z pomocą Franklina H. Hoopera
| Sir Donald Mackenzie Wallace, Hugh Chisholm i Arthur T. Hadley z pomocą Franklina H. Hoopera
|-----
|-
| align="right" | 11.
| align="right"| 11.
| 1910–1911 || 29 tomów
| 1910–1911 || 29 tomów
| Hugh Chisholm
| Hugh Chisholm
|-----
|-
| align="right" | 12. || 1921–1922
| align="right"| 12. || 1921–1922
| wydanie 11. + 3 suplementy<ref group="uwaga">Tomy 30–32 ''Nowe tomy stanowią, w połączeniu z dwudziestoma dziewięcioma tomami wydania jedenastego, wydanie dwunaste.''</ref>
| wydanie 11. + 3 suplementy<ref group="uwaga">Tomy 30–32 ''Nowe tomy stanowią, w połączeniu z dwudziestoma dziewięcioma tomami wydania jedenastego, wydanie dwunaste.''</ref>
| Hugh Chisholm
| Hugh Chisholm
|-----
|-
| align="right" | 13. || 1926 || wydanie 11. + 3 suplementy<ref group="uwaga">Suplement ten zastąpił poprzedni suplement: ''Trzy nowe tomy suplementu stanowią, wraz z tomami najnowszego wydania, wydanie trzynaste.''</ref>
| align="right"| 13. || 1926 || wydanie 11. + 3 suplementy<ref group="uwaga">Suplement ten zastąpił poprzedni suplement: ''Trzy nowe tomy suplementu stanowią, wraz z tomami najnowszego wydania, wydanie trzynaste.''</ref>
| James Louis Garvin
| James Louis Garvin
|-----
|-
| align="right" | 14. || 1929–1973
| align="right"| 14. || 1929–1973
| 24 tomy<ref group="uwaga">Wydanie to było pierwszym, które było uaktualniane (zazwyczaj corocznie).</ref>
| 24 tomy<ref group="uwaga">Wydanie to było pierwszym, które było uaktualniane (zazwyczaj corocznie).</ref>
| James Louis Garvin z pomocą Franklina H. Hoopera
| James Louis Garvin z pomocą Franklina H. Hoopera
|-----
|-
| align="right" rowspan=2 | 15. || 1974–1984
| align="right" rowspan=2| 15. || 1974–1984
| 30 tomów<ref group="uwaga">Wydanie 15. (nazwane „Britannica 3”) zostało wydane jako wiele zbiorów: 10-tomowa ''Micropædia'' (zawierająca krótkie artykuły i służąca za indeks), 19-tomowa ''Macropædia'' oraz ''Propædia''.</ref>
| 30 tomów<ref group="uwaga">Wydanie 15. (nazwane „Britannica 3”) zostało wydane jako wiele zbiorów: 10-tomowa ''Micropædia'' (zawierająca krótkie artykuły i służąca za indeks), 19-tomowa ''Macropædia'' oraz ''Propædia''.</ref>
| Mortimer J. Adler, William Benton i Charles E. Swanson
| Mortimer J. Adler, William Benton i Charles E. Swanson
|-----
|-
| | 1985–2010 || 32 tomy<ref group="uwaga">W roku 1985 system wydań został zmodyfikowany – ''Micropædia'' przestała służyć za indeks. Zamiast tego zostały dodane dwa osobne tomy indeksu. Artykuły zbioru ''Macropædia'' zostały skonsolidowane w mniejszej liczbie bardziej rozbudowanych (na przykład osobne artykuły o 50 stanach Stanów Zjednoczonych zostały włączone do artykułu „Stany Zjednoczone Ameryki”), przy czym niektóre artykuły średniej wielkości zostały przeniesione do ''Micropædii''.</ref>
| 1985–2010 || 32 tomy<ref group="uwaga">W roku 1985 system wydań został zmodyfikowany – ''Micropædia'' przestała służyć za indeks. Zamiast tego zostały dodane dwa osobne tomy indeksu. Artykuły zbioru ''Macropædia'' zostały skonsolidowane w mniejszej liczbie bardziej rozbudowanych (na przykład osobne artykuły o 50 stanach Stanów Zjednoczonych zostały włączone do artykułu „Stany Zjednoczone Ameryki”), przy czym niektóre artykuły średniej wielkości zostały przeniesione do ''Micropædii''.</ref>
|
|
|}
|}
Linia 111: Linia 111:


== Edycja polska ==
== Edycja polska ==
Encyklopedia Britannica w wersji polskiej była wydawana przez Wydawnictwo Kurpisz w latach 1997–2005 pod tytułem „Britannica – edycja polska” i – wraz z suplementami – obejmowała 49 tomów<ref>Britannica – edycja polska, t. 1–49 (wraz z suplementem), Kurpisz Poznań 1997–2005</ref>.
Encyklopedia Britannica w wersji polskiej była wydawana przez Wydawnictwo Kurpisz w latach 1997–2005 pod tytułem „Britannica – edycja polska” i – wraz z suplementami – obejmowała 49 tomów<ref>Britannica – edycja polska, t. 1–49 (wraz z suplementem), Kurpisz Poznań 1997–2005.</ref>.


== Uwagi ==
== Uwagi ==
{{Uwagi}}
{{Uwagi}}

== Przypisy ==
== Przypisy ==
{{Przypisy}}
{{Przypisy}}
Linia 127: Linia 128:
[[Kategoria:Utwory literackie z 1768]]
[[Kategoria:Utwory literackie z 1768]]
[[Kategoria:Kultura Wielkiej Brytanii]]
[[Kategoria:Kultura Wielkiej Brytanii]]
[[Kategoria:Literatura anglojęzyczna]]

Wersja z 13:23, 13 lip 2019

Encyklopedia Britannica
Ilustracja
Drugie wydanie encyklopedii (1777–1784)
Tematyka

ogólna

Typ utworu

encyklopedia

Wydanie oryginalne
Język

angielski

Data wydania

1768–1771

Wydawca

Colin Macfarquhar i William Smellie

Pierwsze wydanie polskie
Data wydania polskiego

1997–2005

Wydawca

Wydawnictwo Kurpisz

Encyclopædia Britannicaanglojęzyczna encyklopedia powszechna wydana po raz pierwszy w latach 1768–1771 w Edynburgu przez Colina Macfarquhara i Williama Smellie’a, a od 1901 wydawana w Stanach Zjednoczonych. Od 2012 wydawana tylko w wersji online.

Historia encyklopedii

Reklama encyklopedii z 1913

Wydawana od XVIII wieku w Edynburgu, w przeciwieństwie do francuskiej Encyclopédie (1751–1766), na której się wzorowała, Encyclopædia Britannica była bardzo zachowawcza; późniejsze wydania były zwykle dedykowane monarchom. W 1870 wydawnictwo zostało przeniesione do Londynu. 11. edycja encyklopedii, wydana w 1911 wspólnie z Uniwersytetem w Cambridge, uważana jest za klasyczne wydanie Encyklopedii Britanniki, reprezentujące sumę wiedzy dostępnej u progu XX wieku (znajduje się ona w domenie publicznej i jest rozwijana w ramach projektu Gutenberg jako Project Gutenberg Encyclopedia). Składa się na nią 29 tomów i 44 miliony wyrazów.

Po wydaniu 11. edycji znak handlowy i prawa do publikacji encyklopedii zostały sprzedane wydawnictwu Sears Roebuck z Chicago, które następnie w 1941 odstąpiło je Uniwersytetowi Chicagowskiemu. W styczniu 1996 wydawnictwo Encyclopædia Britannica Inc. zostało kupione przez szwajcarskiego milionera Jacquiego Safrę.

Obecnie

Wersja Encyklopedii Britannica wydana w 2004 zawiera około 120 tysięcy artykułów, liczących razem około 44 milionów słów. Wydana została w formie książkowej, dostępna on-line, na płytach CD-ROM oraz DVD-ROM. Artykuły do tego wydania powstały staraniem ponad czterech tysięcy współpracowników, a 35% jej zawartości zostało przepisanych lub napisanych od nowa od 2002 do 2004.

Od 2008 redakcja EB współpracuje przy edycji TIME Almanac.

Historia wydań

Wydanie Data publikacji Objętość Redaktorzy
1. 1768–1771 3 tomy William Smellie
2. 1777–1784 10 tomów James Tytler
3. 1788–1797, sup. 1801 18 tomów i 2 suplementy Colin Macfarquhar i George Gleig
4. 1801–1809 20 tomów James Millar
5. 1815 20 tomów James Millar i Thomas Bonar
6. 1820–1823, sup. 1815–1824 20 tomów i 6 suplementów[a] Charles Maclaren i Macvey Napier
7. 1830–1842 21 tomów Macvey Napier
8. 1853–1860 22 tomy[b] Thomas Stewart Traill
9. 1875–1889 25 tomów[c] Thomas Spencer Baynes (do 1880, później W. Robertson Smith)
10. 1902–1903 wydanie 9. + 11 suplementów[d] Sir Donald Mackenzie Wallace, Hugh Chisholm i Arthur T. Hadley z pomocą Franklina H. Hoopera
11. 1910–1911 29 tomów Hugh Chisholm
12. 1921–1922 wydanie 11. + 3 suplementy[e] Hugh Chisholm
13. 1926 wydanie 11. + 3 suplementy[f] James Louis Garvin
14. 1929–1973 24 tomy[g] James Louis Garvin z pomocą Franklina H. Hoopera
15. 1974–1984 30 tomów[h] Mortimer J. Adler, William Benton i Charles E. Swanson
1985–2010 32 tomy[i]

Pierwsze wydanie CD-ROM zostało przygotowane w 1994. W tym czasie została także udostępniona płatna możliwość korzystania z encyklopedii on-line. W 1999 dostęp ten był bezpłatny. Nie wydawano także uaktualnianych wersji drukowanych. Eksperyment ten zakończył się w 2001, a nowa wersja drukowana została wydana w 2002.

W 2012 redakcja ogłosiła, że wersja z 2010 będzie ostatnią wersją drukowaną. Encyklopedia dostępna będzie jedynie w wersji elektronicznej[1].

Edycja polska

Encyklopedia Britannica w wersji polskiej była wydawana przez Wydawnictwo Kurpisz w latach 1997–2005 pod tytułem „Britannica – edycja polska” i – wraz z suplementami – obejmowała 49 tomów[2].

Uwagi

  1. Suplementy do wydań czwartego, piątego i szóstego Encyclopaedia Britannica. Zawierają wstępne rozważania na temat historii nauki.
  2. Wydania ósme i czternaste zawierały osobne indeksy.
  3. Wydanie 9. zawierało artykuły autorstwa wybitnych osobistości tamtych czasów, na przykład artykuł Jamesa Maxwella na temat elektryczności i magnetyzmu oraz Williama Thomsona (lorda Kelvina) na temat ciepła.
  4. Wydanie 10. zawierało tom map i zbiorczy indeks tomów wydań 9. i 10.
  5. Tomy 30–32 Nowe tomy stanowią, w połączeniu z dwudziestoma dziewięcioma tomami wydania jedenastego, wydanie dwunaste.
  6. Suplement ten zastąpił poprzedni suplement: Trzy nowe tomy suplementu stanowią, wraz z tomami najnowszego wydania, wydanie trzynaste.
  7. Wydanie to było pierwszym, które było uaktualniane (zazwyczaj corocznie).
  8. Wydanie 15. (nazwane „Britannica 3”) zostało wydane jako wiele zbiorów: 10-tomowa Micropædia (zawierająca krótkie artykuły i służąca za indeks), 19-tomowa Macropædia oraz Propædia.
  9. W roku 1985 system wydań został zmodyfikowany – Micropædia przestała służyć za indeks. Zamiast tego zostały dodane dwa osobne tomy indeksu. Artykuły zbioru Macropædia zostały skonsolidowane w mniejszej liczbie bardziej rozbudowanych (na przykład osobne artykuły o 50 stanach Stanów Zjednoczonych zostały włączone do artykułu „Stany Zjednoczone Ameryki”), przy czym niektóre artykuły średniej wielkości zostały przeniesione do Micropædii.

Przypisy

  1. Po 244 latach koniec z drukowaniem Encyklopedii Britannica.
  2. Britannica – edycja polska, t. 1–49 (wraz z suplementem), Kurpisz Poznań 1997–2005.

Linki zewnętrzne

  • Free Online Encyclopedia, hasła z Encyklopedii Britannica na podstawie wydania 11 z roku 1911. [Strony zarchiwizowane przez WayBack Machine]