Tomasz Wiśniewski (działacz polityczny): Różnice pomiędzy wersjami
[wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
→Odznaczenia: drobne merytoryczne |
Aight 2009 (dyskusja | edycje) drobne merytoryczne |
||
Linia 66: | Linia 66: | ||
|quote = |
|quote = |
||
}} |
}} |
||
'''Tomasz Wiśniewski''' pseud. ''Szczęsny'', ''Adam'' (ur. [[11 grudnia]] [[1897]] w [[Siedliska (powiat rzeszowski)|Siedliskach]], zm. [[19 czerwca]] [[1980]] w [[Rzeszów|Rzeszowie]]) – działacz [[socjalizm|socjalistyczny]] i [[komunizm|komunistyczny]], uczestnik [[I wojna światowa|I wojny światowej]], [[Powstania śląskie|powstań śląskich]] i [[Hiszpańska wojna domowa|wojny domowej w Hiszpanii]], oficer aparatu bezpieczeństwa PRL<ref>{{Cytuj | url=https://katalog.bip.ipn.gov.pl/informacje/22102 | tytuł=Biuletyn Informacji Publicznej Instytutu Pamięci Narodowej<!-- Tytuł wygenerowany przez bota --> | opublikowany=katalog.bip.ipn.gov.pl | język=en | data dostępu=2019-04-25}}</ref>. |
'''Tomasz Feliks Wiśniewski''' pseud. ''Szczęsny'', ''Adam'' (ur. [[11 grudnia]] [[1897]] w [[Siedliska (powiat rzeszowski)|Siedliskach]], zm. [[19 czerwca]] [[1980]] w [[Rzeszów|Rzeszowie]]) – działacz [[socjalizm|socjalistyczny]] i [[komunizm|komunistyczny]], uczestnik [[I wojna światowa|I wojny światowej]], [[Powstania śląskie|powstań śląskich]] i [[Hiszpańska wojna domowa|wojny domowej w Hiszpanii]], oficer aparatu bezpieczeństwa PRL<ref>{{Cytuj | url=https://katalog.bip.ipn.gov.pl/informacje/22102 | tytuł=Biuletyn Informacji Publicznej Instytutu Pamięci Narodowej<!-- Tytuł wygenerowany przez bota --> | opublikowany=katalog.bip.ipn.gov.pl | język=en | data dostępu=2019-04-25}}</ref>. [[Order Budowniczych Polski Ludowej|Budowniczy Polski Ludowej]]. |
||
== Życiorys == |
== Życiorys == |
||
Syn Franciszka, pochodził z rodziny chłopskiej, był robotnikiem rolnym z zawodu. Po ukończeniu szkoły wyjechał na Śląsk i podjął pracę w kopalni. Podczas [[I wojna światowa|I wojny światowej]] służył w armii [[Austro-Węgry|austro-węgierskiej]] jako kapral, następnie był sierżantem [[Wojsko Polskie (II RP)|Wojska Polskiego]]. Brał udział w [[Powstania śląskie|powstaniach śląskich]]. |
|||
W pracy zaangażował się w ruch robotniczy, uczestniczył w strajkach, za co został zwolniony z pracy i aresztowany. W latach 1923-1926 należał do [[Polska Partia Socjalistyczna|PPS]]. W 1927 powrócił w rodzinne strony. Od 1928 należał do [[Komunistyczna Partia Polski|KPP]]. Pod koniec 1928 z ramienia partii został skierowany do [[Zjednoczenie Lewicy Chłopskiej Samopomoc|Zjednoczenia Lewicy Chłopskiej „Samopomoc”]], gdzie został sekretarzem zarządu komitetu powiatowego w Rzeszowie zastępując [[Ferdynand Tkaczow|Ferdynanda Tkaczowa]]<ref>{{Cytuj książkę | autor = Tomasz Wiśniewski | tytuł = Z działalności rewolucyjnej Partii Chłopskiej na Rzeszowszczyźnie (lata 1924-1931) | wydawca = Wydawnictwo Komitetu Wojewódzkiego PZPR w Rzeszowie | miejsce = Rzeszów | data = 1963 | strony = 22}}</ref>. W 1929 wybrany sekretarzem dzielnicy Wiejskiej KPP Rzeszów. W 1930 uczestniczył w kongresie chłopskim w Berlinie, gdzie został aresztowany, po czym odesłany do Polski. Był członkiem Egzekutywy Podokręgu KPP Rzeszów, sekretarzem Podokręgu KPP Rzeszów, sekretarzem Podokręgu KPP Tarnów. Za wspieranie strajkujących grup chłopskich był więziony. |
W pracy zaangażował się w ruch robotniczy, uczestniczył w strajkach, za co został zwolniony z pracy i aresztowany. W latach 1923-1926 należał do [[Polska Partia Socjalistyczna|PPS]]. W 1927 powrócił w rodzinne strony. Od 1928 należał do [[Komunistyczna Partia Polski|KPP]]. Pod koniec 1928 z ramienia partii został skierowany do [[Zjednoczenie Lewicy Chłopskiej Samopomoc|Zjednoczenia Lewicy Chłopskiej „Samopomoc”]], gdzie został sekretarzem zarządu komitetu powiatowego w Rzeszowie zastępując [[Ferdynand Tkaczow|Ferdynanda Tkaczowa]]<ref>{{Cytuj książkę | autor = Tomasz Wiśniewski | tytuł = Z działalności rewolucyjnej Partii Chłopskiej na Rzeszowszczyźnie (lata 1924-1931) | wydawca = Wydawnictwo Komitetu Wojewódzkiego PZPR w Rzeszowie | miejsce = Rzeszów | data = 1963 | strony = 22}}</ref>. W 1929 wybrany sekretarzem dzielnicy Wiejskiej KPP Rzeszów. W 1930 uczestniczył w kongresie chłopskim w Berlinie, gdzie został aresztowany, po czym odesłany do Polski. Był członkiem Egzekutywy Podokręgu KPP Rzeszów, sekretarzem Podokręgu KPP Rzeszów, sekretarzem Podokręgu KPP Tarnów. Za wspieranie strajkujących grup chłopskich był więziony. |
||
Linia 84: | Linia 84: | ||
== Odznaczenia == |
== Odznaczenia == |
||
* [[Order Budowniczych Polski Ludowej]] (1974)<ref>[http://mbc.malopolska.pl/dlibra/plain-content?id=56619 ''Wręczenie odznaczeń w Belwederze''], „Dziennik Polski”, 1974, nr 172, s. 3.</ref> |
|||
* [[Order Budowniczych Polski Ludowej]] |
|||
* [[Order Sztandaru Pracy]] I klasy |
* [[Order Sztandaru Pracy]] I klasy |
||
* [[Order Odrodzenia Polski| |
* Krzyż Komandorski [[Order Odrodzenia Polski|Orderu Odrodzenia Polski]] |
||
* |
* Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (uchwałą Prezydium [[Krajowa Rada Narodowa|KRN]] z 17 września 1946<ref>{{Monitor Polski|1947|29|247}}.</ref>, udekorowany przez gen. [[Jan Rotkiewicz|Rotkiewicza]] 11 października 1946 w Rzeszowie<ref>{{Cytuj pismo | tytuł = Odznaczenie zasłużonych pracowników Woj. Urzędu Bezpieczeństwa | czasopismo = [[Dziennik Rzeszowski]] | wolumin = 234 | strony = 3 | data = 13 października 1946}}</ref>) |
||
* [[Order Krzyża Grunwaldu]] III klasy |
* [[Order Krzyża Grunwaldu]] III klasy |
||
* [[Księga zasłużonych dla województwa rzeszowskiego|Wpis do „Księgi zasłużonych dla województwa rzeszowskiego”]] (1974)<ref>{{Cytuj pismo | tytuł = Spotkanie Egzekutywy KW PZPR w wpisanymi do „Księgi ludzi zasłużonych dla województwa” | czasopismo = [[Nowiny (dziennik rzeszowski)|Nowiny]] | wolumin = Nr 199 | strony = 5 | data = 23 lipca 1974 | url = https://www.pbc.rzeszow.pl/publication/5854}}</ref> |
* [[Księga zasłużonych dla województwa rzeszowskiego|Wpis do „Księgi zasłużonych dla województwa rzeszowskiego”]] (1974)<ref>{{Cytuj pismo | tytuł = Spotkanie Egzekutywy KW PZPR w wpisanymi do „Księgi ludzi zasłużonych dla województwa” | czasopismo = [[Nowiny (dziennik rzeszowski)|Nowiny]] | wolumin = Nr 199 | strony = 5 | data = 23 lipca 1974 | url = https://www.pbc.rzeszow.pl/publication/5854}}</ref> |
Wersja z 00:40, 28 paź 2020
Tomasz Wiśniewski w okresie walk w Hiszpanii (1937-1939) | |
Kapitan | |
Data i miejsce urodzenia | |
---|---|
Data śmierci | |
Przebieg służby | |
Siły zbrojne |
Armia Austro-Węgier |
Jednostki |
Brygada im. Jarosława Dąbrowskiego |
Stanowiska |
Komisarz wojenny |
Główne wojny i bitwy |
Tomasz Feliks Wiśniewski pseud. Szczęsny, Adam (ur. 11 grudnia 1897 w Siedliskach, zm. 19 czerwca 1980 w Rzeszowie) – działacz socjalistyczny i komunistyczny, uczestnik I wojny światowej, powstań śląskich i wojny domowej w Hiszpanii, oficer aparatu bezpieczeństwa PRL[1]. Budowniczy Polski Ludowej.
Życiorys
Syn Franciszka, pochodził z rodziny chłopskiej, był robotnikiem rolnym z zawodu. Po ukończeniu szkoły wyjechał na Śląsk i podjął pracę w kopalni. Podczas I wojny światowej służył w armii austro-węgierskiej jako kapral, następnie był sierżantem Wojska Polskiego. Brał udział w powstaniach śląskich.
W pracy zaangażował się w ruch robotniczy, uczestniczył w strajkach, za co został zwolniony z pracy i aresztowany. W latach 1923-1926 należał do PPS. W 1927 powrócił w rodzinne strony. Od 1928 należał do KPP. Pod koniec 1928 z ramienia partii został skierowany do Zjednoczenia Lewicy Chłopskiej „Samopomoc”, gdzie został sekretarzem zarządu komitetu powiatowego w Rzeszowie zastępując Ferdynanda Tkaczowa[2]. W 1929 wybrany sekretarzem dzielnicy Wiejskiej KPP Rzeszów. W 1930 uczestniczył w kongresie chłopskim w Berlinie, gdzie został aresztowany, po czym odesłany do Polski. Był członkiem Egzekutywy Podokręgu KPP Rzeszów, sekretarzem Podokręgu KPP Rzeszów, sekretarzem Podokręgu KPP Tarnów. Za wspieranie strajkujących grup chłopskich był więziony.
W latach 1937-1939 brał udział w wojnie domowej w Hiszpanii jako żołnierz i komisarz wojenny Brygadzie Międzynarodowej im. Jarosława Dąbrowskiego. Podczas walk został ranny. Po zakończeniu wojny w Hiszpanii udał się do ZSRR, gdzie przebywał do końca 1944. Był m.in. słuchaczem 7-miesięcznego kursu Kominternu. Działał w Związku Patriotów Polskich.
Po powrocie do Polski został działaczem PPR, później PZPR. Był organizatorem władzy ludowej na obszarze Rzeszowszczyzny. Był współorganizatorem Wojewódzkiego Zarządu Związku Samopomocy Chłopskiej w Rzeszowie. Był radnym Miejskiej Rady Narodowej (MRN) w Rzeszowie i członkiem Wojewódzkiej Rady Narodowej (WRN). Od 10 kwietnia 1945 kierował sekcją 5 Wydziału I WUBP w Rzeszowie, a 31 lipca 1945 został p.o. zastępcą kierownika tego urzędu. Od 5 stycznia 1946 zastępca szefa i p.o. szefa WUBP w Rzeszowie. 20 września 1946 przekazany do dyspozycji MBP, a 15 listopada 1945 zwolniony. W 1956 przeszedł na emeryturę. W późniejszych latach działał społecznie. Pełnił funkcję członka KW PZPR w Rzeszowie, WKKP. Był członkiem Rady Naczelnej, Zarządu Okręgowego i Wojewódzkiego ZBoWiD w Rzeszowie.
Zmarł 19 czerwca 1980 i został pochowany na Cmentarzu Wilkowyja w Rzeszowie[3].
Publikacje
- Z działalności rewolucyjnej Partii Chłopskiej na Rzeszowszczyźnie (lata 1924-1931) (Rzeszów, Komitet Wojewódzki PZPR, 1963)
- Ich życie to walka (współautorka: Aniela Czech; Rzeszów, Komitet Wojewódzki PZPR, 1963)
Odznaczenia
- Order Budowniczych Polski Ludowej (1974)[4]
- Order Sztandaru Pracy I klasy
- Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski
- Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (uchwałą Prezydium KRN z 17 września 1946[5], udekorowany przez gen. Rotkiewicza 11 października 1946 w Rzeszowie[6])
- Order Krzyża Grunwaldu III klasy
- Wpis do „Księgi zasłużonych dla województwa rzeszowskiego” (1974)[7]
- Odznaka „Zasłużony dla województwa rzeszowskiego”
- odznaczenia państwowe, resortowe, związkowe, regionalne
- zagraniczne medale bojowe i pamiątkowe (radzieckie, czechosłowackie, bułgarskie)
Przypisy
- ↑ Biuletyn Informacji Publicznej Instytutu Pamięci Narodowej [online], katalog.bip.ipn.gov.pl [dostęp 2019-04-25] (ang.).
- ↑ Tomasz Wiśniewski: Z działalności rewolucyjnej Partii Chłopskiej na Rzeszowszczyźnie (lata 1924-1931). Rzeszów: Wydawnictwo Komitetu Wojewódzkiego PZPR w Rzeszowie, 1963, s. 22.
- ↑ Tomasz Wiśniewski. grobonet.erzeszow.pl. [dostęp 2017-12-14].
- ↑ Wręczenie odznaczeń w Belwederze, „Dziennik Polski”, 1974, nr 172, s. 3.
- ↑ M.P. z 1947 r. nr 29, poz. 247.
- ↑ Odznaczenie zasłużonych pracowników Woj. Urzędu Bezpieczeństwa. „Dziennik Rzeszowski”. 234, s. 3, 13 października 1946.
- ↑ Spotkanie Egzekutywy KW PZPR w wpisanymi do „Księgi ludzi zasłużonych dla województwa”. „Nowiny”. Nr 199, s. 5, 23 lipca 1974.
Bibliografia
- Pamięci Tomasza Wiśniewskiego – Budowniczego Polski Ludowej / Nekrologi. „Nowiny”. Nr 138, s. 2, 23 czerwca 1980.
- Twarze bezpieki w Polsce południowo-wschodniej. Informator personalny, Instytut Pamięci Narodowej, Rzeszów 2007.
- Członkowie Komitetu Wojewódzkiego PZPR w Rzeszowie
- Członkowie ZBoWiD
- Członkowie Związku Patriotów Polskich
- Działacze Komunistycznej Partii Polski
- Odznaczeni Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (1944–1989)
- Odznaczeni Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski (1944–1989)
- Odznaczeni Orderem Budowniczych Polski Ludowej
- Odznaczeni Orderem Krzyża Grunwaldu III klasy
- Odznaczeni Orderem Sztandaru Pracy I klasy
- Pochowani na Cmentarzu Wilkowyja w Rzeszowie
- Podoficerowie II Rzeczypospolitej
- Polacy – żołnierze Cesarskiej i Królewskiej Armii w I wojnie światowej
- Polacy odznaczeni bułgarskimi orderami i odznaczeniami
- Polacy odznaczeni czechosłowackimi orderami i odznaczeniami
- Polacy odznaczeni sowieckimi orderami i odznaczeniami
- Politycy Polskiej Partii Socjalistycznej (1919–1939)
- Politycy PPR
- Politycy Zjednoczenia Lewicy Chłopskiej „Samopomoc”
- Polscy robotnicy
- Polscy żołnierze Brygad Międzynarodowych
- Powstańcy śląscy
- Radni Wojewódzkich Rad Narodowych
- Szefowie Wojewódzkich Urzędów Bezpieczeństwa Publicznego
- Uczestnicy strajków w II Rzeczypospolitej
- Urodzeni w 1897
- Więźniowie polityczni w II Rzeczypospolitej
- Zmarli w 1980