Michaił Lermontow

{{{imię i nazwisko}}}

{{Artysta infobox}} Sugerowane pola (wstaw w kodzie): | imię i nazwisko = Nieznane pola: "Grafika", "source", "Podpis", "Narodowość", "Data i miejsce śmierci", "Dziedzina sztuki", "Data i miejsce urodzenia", "Pełne imię i nazwisko", "quote", "link_do_zdjęcia", "Imię i nazwisko", "Muzeum artysty", "Styl", "Ważne dzieła" oraz "e-teatr_id".

Michaił Jurjewicz Lermontow (ros.) Михаил Юрьевич Лермонтов (ur. 15 października 1814 w Moskwie, zm. 27 lipca 1841 w Piatigorsku) – rosyjski pisarz, jeden z najwybitniejszych twórców XIX w. w Rosji. Poeta, prozaik, dramaturg.

Życie

Pochodził z zamożnej rodziny szlacheckiej; syn kapitana Jurija Lermontowa i Marii Arseniewej. Jego rodzina wywodziła swe pochodzenie ze Szkocji (Learmonth), ale badania naukowe nie potwierdzają tego . Po śmierci matki (1817) wychowywany był przez babkę Jelizawietę Aleksiejewną Arseniew, bez większego kontaktu z ojcem. Chłopiec uczył się w domu, w dzieciństwie władał już językiem francuskim, którego uczył go nauczyciel Francuz oraz niemieckim. Uczył się też od najmłodszych lat rysunku i malarstwa, jego nauczycielem P.E. Zabołocki, który też namalował kilka portretów poety. Lermontow kilkakrotnie odbył wraz babką wycieczki na Kaukaz (1818, 1820, 1825), które wywarły duży wpływ na jego wczesną twórczość.

W 1828 rozpoczął studia na Uniwersytecie Moskiewskim. W 1832 wyjechał na dwa lata do Sankt Petersburga, gdzie uczęszczał do szkoły podchorążych gwardii w Sankt Petersburgu. Sympatyzował z dekabrystami. Poznaje też dobrze angielski, czyta Byrona, którego później tłumaczy na rosyjski i Shelleya.

Debiutem był poemat Chadży Abrek z 1828, który ukazał się drukiem w 1835. W 1837 napisał wiersz Śmierć poety, w którym oskarżał koła polityczne Rosji o śmierć Puszkina; został za to zesłany na Kaukaz, gdzie Rosja toczyła wojnę z buntującą się lokalną ludnością. Śmierć poety podobnie jak teksty prozą (m.in. powieść Bohater naszych czasów), utwory dramatyczne oraz rosnąca popularność innych jego wierszy, zrobiła z niego najważniejszego poetę rosyjskiego w latach bezpośrednio po śmierci Puszkina, z trwającym przez stulecia wpływem na całą rosyjską literaturę. Charakter jego utworów jest wyraźnie buntowniczy, bezpośrednio godzący w system carski, uznany za szczególnie niebezpieczny przez swoją do dziś uderzającą nowoczesnością estetykę i narastającą popularność.

Po kilku miesiącach zesłania Lermontow powrócił do Rosji, ale w 1840 za pojedynek z synem francuskiego ambasadora został przez sąd wojenny powtórnie skazany na zsyłkę na Kaukaz. Tam zginął w pojedynku zaaranżowanym przez carską policję.

Twórczość

Lermontow tworzył pod wpływem europejskich romantyków, takich jak Byron, Schiller. Dla początków jego twórczości charakterystyczne są melancholia, pesymizm i bunt przeciw ograniczaniu wolności w Rosji. Później pojawiły się także wątki refleksyjno-filozoficzne. W odróżnieniu jednak od innych poetów romantyzmu, poezja jego zaskakująco oszczędna formalnie, nowoczesna. Lermontow wywarł swoimi utworami do dziś trwający wpływ na rosyjską literaturę. Buntowniczy charakter jego utworów jest obok ich estetyki jednym z głównych powodów tej aktualności.

Najważniejsze dzieła

• Liryki (wiersze:)
  • Chadży Abrek (Хаджи Абрек, trans. Hadži Abrek) (1828 druk 1835) – poemat
  • Skargi Turka (Żałoby Turka) (1829)
  • Napoleon (1829)
  • Nowogród (Nowgorod) (1830)
  • Pieśń barda (1830)
  • Uczta Asmodeusza (Pir Asmodieja) (1830)
  • Mój dom (1831)
  • Przepowiednia (Priedskazanije) (1831)
  • 11 czerwca 1831 (1831 ijunia 11 dnia) – wiersz autobiograficzny
  • Anioł (Angieł) (1831)
  • Mój demon (Moj diemon) (1831)
  • Ziemia i niebo (Ziemla i niebo) (1831)
  • Żagiel (Parus) (1832)
  • Pragnienie (Żełanije) (1832)
  • Nie, jam nie Byron (Niet, ja nie Bajron) (1832)
  • Chcę żyć! chcę smutku! (Ja żyt choczu! choczu pieczali!) (1832)
  • Nie pragnę, by nieczuły świat... (Ja nie choczu, cztob swiet uznal...) (1837)
  • Śmierć poety (Smiert poeta) (1837)- oda
  • Borodino (1837) – ballada
  • Patrzę w dni przyszłe, pełne trwogi... (Glażu na buduszcznost's bojaznju...) (1838)
  • Rozmyślanie (Duma) (1838) – elegia
  • Poeta (Poet) (1838)
  • Nie ufaj sobie (Nie wier' sebie) (1839)
  • I smutek i nuda (I skuczno i grustno) (1840)
  • Rycerz w niewoli (Plennyj rycar) (1840)
  • Dziennikarz, czytelnik i pisarz (Żurnalist, czitatiel i pisatiel) (1840)
  • Żegnaj mi, Rosjo nieumyta... (Proszczaj, niemyta Rossija) (1841)
  • Ojczyzna (Rodina) (1841)
  • Ostatnia droga (Poslednieje nowosielje) (1841)
  • Prorok (1841)
  • Nie kocham żarem namiętności... (Niet, nie tiebia tak pyłko ja lublu) (1841)
• Oleg (1829) – poemat
• Hiszpanie (Ispancy) (1830) – tragedia
• Ludzie i namiętności (Menschen und Leidenschaften – tytuł niem.) (1830) – dramat
• Wadim (1834) – powieść historyczna (nie ukończona)
• Księżna Ligowska (Kniaginia Ligowskaja) (1836) – powieść
• Maskarada (Maskarad) (1837) – dramat
• Pieśń o carze Iwanie Wasylewiczu, o młodym opryczniku i o udałym kupcu Kałasznikowie (Piesnia pro caria Iwana Wasiljewicza, mołodogo opricznika i udałogo kupca Kałasznikowa) (1837) – poemat
• Skarbnikowa z Tambowa (Tambowskaja kaznaczejsza) (1838) – poemat
• Mcyri (1839) – poemat
• Bohater naszych czasów (Gieroj naszego wriemieni) (1840) – powieść
• Demon (Diemon) (1841) – poemat

Linki zewnętrzne

• Poezja.org – kilka wierszy Lermontowa
• Litera.ru – katalog wierszy Lermontowa w oryginale
• Lermontov.niv.ru – rosyjska strona, poświęcona poecie
• "Poeta umiera w deszczu", Włodzimierz Kalicki, Gazeta Wyborcza