Spichlerz: Różnice pomiędzy wersjami

Przeglądaj historię interaktywnie

[wersja przejrzana]

← poprzednia edycja następna edycja →

Usunięta treść Dodana treść

WizualnieWikikod

Jednokolumnowy

Wersja z 12:54, 17 wrz 2010

Spichrz i obora w ramach budynku gospodarczego starego typu, w małym gospodarstwie wiejskim.

Spichlerz (czasem: śpichlerz, spichrz, elewator zbożowy) - budynek przeznaczony do przechowywania materiałów sypkich, głównie ziarna zbóż. W miastach przeważnie murowany, wielokondygnacyjny magazyn z windą do transportu zboża oraz kranami i rynnami spustowymi. Zachowane spichlerze często posiadają ciekawie rozwiązaną elewację ozdobioną charakterystycznymi dla danej epoki detalami architektonicznymi np. blendami, fryzami, gzymsami. Zabytkowe spichlerze znajdują się m.in. w:

Bydgoszczy - spichrze szachulcowe z końca XVIII i z XIX w.
Gdańsku - Wyspa Spichrzów (zniszczona w czasie II wojny światowej)
Grudziądzu - duży zespół 26 spichrzy wznoszących się na krawędzi skarpy nadwiślańskiej, w obecnym stanie pochodzących z okresu od XVI do XVII w., niektóre z pozostałościami gotyckimi z XIV w.; spichrze te stanowią dominujący element w panoramie miasta od strony Wisły
Kazimierzu Dolnym - spichrze renesansowe o bogatej architekturze. W XVI wieku w mieście było około 60 spichlerzy.
Płock - dwa XIX-wieczne spichlerze
Sandomierzu - spichrz z XVII w.
Stargardzie Szczecińskim - spichlerz z 1685 roku
Szczecinie - elewator zbożowy "Ewa" mający 64 metry wysokości i 18 pięter z lat 30. XX w.; zespół barokowych spichrzów na Łasztowni (zniszczony w czasie II wojny światowej)
Toruniu - kilkadziesiąt spichrzy i domów z górnymi kondygnacjami pełniącymi funkcje spichrzowe z XIV-XVIII wieku, np. Franciszkańska 1, Rabiańska 19/21, Piekary 4.
Otrębusy - spichrz przyfolwarczny z XVIII wieku

W miastach portowych takich jak Gdańsk i Elbląg spichlerze wznoszono na wyspach. Wyspa spichrzów w Elblągu posiadała w XIV w. 250 spichlerzy. Dawniej spichlerze znajdowały się także w Warszawie na Powiślu i na zamku w Malborku.

Spichlerze wiejskie były najczęściej wykonywane z drewna jako dwukondygnacyjne, otoczone galerią na poziomie jednej lub obu kondygnacji. Kryte dachem cztero- lub dwuspadowym. Najczęściej posiadał jedno duże wejście i kilka mniejszych okien. Jako element zabudowań dworskich najczęściej murowany ze zdobieniami na fasadzie, czasem o rozbudowanym planie przez zastosowanie ryzalitu, portyku itp.

Obecnie rolę dawniej pełnioną przez spichrze przejęły silosy.

Zobacz też

przegląd zagadnień z zakresu architektury.

@@ Linia 3: / Linia 3: @@
 '''Spichlerz''' (czasem: śpichlerz, spichrz, elewator zbożowy) - budynek przeznaczony do przechowywania materiałów sypkich, głównie ziarna [[zboża|zbóż]].
-W miastach przeważnie murowany, wielokondygnacyjny magazyn z [[winda|windą]] do transportu zboża. Zachowane spichlerze często posiadają ciekawie rozwiązaną elewację ozdobioną charakterystycznymi dla danej epoki detalami architektonicznymi. Znane zabytkowe spichlerze znajdują się m.in. w:
+W miastach przeważnie murowany, wielokondygnacyjny magazyn z [[winda|windą]] do transportu zboża oraz kranami i rynnami spustowymi. Zachowane spichlerze często posiadają ciekawie rozwiązaną elewację ozdobioną charakterystycznymi dla danej epoki detalami architektonicznymi np. blendami, fryzami, gzymsami. Zabytkowe spichlerze znajdują się m.in. w:
-* [[Bydgoszcz]]y - [[Spichrze w Bydgoszczy|spichrze]] z muru pruskiego z końca [[XVIII wiek|XVIII]] i z [[XIX wiek|XIX]] w.
+* [[Bydgoszcz]]y - [[Spichrze w Bydgoszczy|spichrze]] [[szachulec|szachulcowe]] z końca [[XVIII wiek|XVIII]] i z [[XIX wiek|XIX]] w.
 * [[Gdańsk]]u - [[Wyspa Spichrzów]] (zniszczona w czasie [[II wojna światowa|II wojny światowej]])
 * [[Grudziądz]]u - duży zespół 26 spichrzy wznoszących się na krawędzi skarpy nadwiślańskiej, w obecnym stanie pochodzących z okresu od [[XVI wiek|XVI]] do [[XVII wiek|XVII]] w., niektóre z pozostałościami gotyckimi z [[XIV wiek|XIV]] w.; spichrze te stanowią dominujący element w panoramie miasta od strony Wisły
-* [[Kazimierz Dolny|Kazimierzu Dolnym]] - spichrze renesansowe o bogatej architekturze
+* [[Kazimierz Dolny|Kazimierzu Dolnym]] - spichrze renesansowe o bogatej architekturze. W XVI wieku w mieście było około 60 spichlerzy.
 * [[Płock]] - dwa [[XIX wiek|XIX]]-wieczne spichlerze
 * [[Sandomierz]]u - spichrz z [[XVII wiek|XVII]] w.
 * [[Stargard Szczeciński|Stargardzie Szczecińskim]] - spichlerz z [[1685]] roku
 * [[Szczecin]]ie - [[Elewator Ewa|elewator zbożowy "Ewa"]] mający 64 metry wysokości i 18 pięter z lat 30. [[XX wiek|XX]] w.; zespół barokowych spichrzów na [[Łasztownia|Łasztowni]] (zniszczony w czasie [[II wojna światowa|II wojny światowej]])
-* [[Toruń|Toruniu]] - kilkadziesiąt spichrzy i domów z górnymi kondygnacjami pełniącymi funkcje spichrzowe z [[XIV wiek|XIV]]-[[XVIII wiek]]u
+* [[Toruń|Toruniu]] - kilkadziesiąt spichrzy i domów z górnymi kondygnacjami pełniącymi funkcje spichrzowe z [[XIV wiek|XIV]]-[[XVIII wiek]]u, np. Franciszkańska 1, Rabiańska 19/21, Piekary 4.
 * [[Otrębusy]] - spichrz przyfolwarczny z [[XVIII wiek]]u
+W miastach portowych takich jak Gdańsk i Elbląg spichlerze wznoszono na wyspach. Wyspa spichrzów w Elblągu posiadała w XIV w. 250 spichlerzy. Dawniej spichlerze znajdowały się także w Warszawie na Powiślu i na zamku w Malborku.
 Spichlerze wiejskie były najczęściej wykonywane z [[drewno (technika)|drewna]] jako dwukondygnacyjne, otoczone [[Galeria (budownictwo)|galerią]] na poziomie jednej lub obu kondygnacji. Kryte [[dach]]em [[dach czterospadowy|cztero-]] lub [[dach dwuspadowy|dwuspadowym]]. Najczęściej posiadał jedno duże wejście i kilka mniejszych [[okno|okien]]. Jako element zabudowań dworskich najczęściej murowany ze zdobieniami na [[fasada|fasadzie]], czasem o rozbudowanym planie przez zastosowanie [[ryzalit]]u, [[portyk]]u itp.