Waniewo (powiat wysokomazowiecki)

Waniewo

{{{rodzaj miejscowości}}}
Państwo	podlaskie
Powiat	wysokomazowiecki
Gmina	Sokoły
Liczba ludności (2006)	200
Strefa numeracyjna	(+48) 86
Kod pocztowy	18-218
Tablice rejestracyjne	BWM
SIMC
Położenie na mapie brak Brak mapy: podlaskie Brak współrzędnych Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}}
Położenie na mapie świata Brak współrzędnych Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}}
Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}|type:landmark}

{{Polska miejscowość infobox}} Sugerowane pola (wstaw w kodzie): | miejscowość podstawowa = | rodzaj miejscowości = | współrzędne = | alt zdjęcia = Nieznane pola: "flaga wsi", "sekundE", "herb wsi", "minutE", "stopniN", "minutN", "sekundN", "stopniE", "mapa wsi", "dopełniacz wsi" oraz "herb artykuł".

Waniewo – wieś w Polsce położona w województwie podlaskim, w powiecie wysokomazowieckim, w gminie Sokoły.

W latach 1975-1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa łomżyńskiego.

Historia

Historia wioski

Wieś założona prawdopodobnie jako graniczny gród mazowiecki strzegący przeprawy na Narwi. W roku 1447 wzmiankowany most na Narwi.

Znani właściciele Waniewa:

• w wieku XV własność książąt litewskich
• 1509 - nadana Mikołajowi Radziwiłłowi, który uzyskał przywilej lokowania miasta i pobierania myta na nowo wybudowanym moście
• 1567 -1572- Hieronim Sieniawski, kasztelan kamieniecki
• Olelkowiczowie, książęta słuccy
• 1590 - oddana w zastaw Pawłowi Szczawińskiemu, kasztelanowi łęczyckiemu
• około 1664 - Szczawińscy
• 1676 - określona jako własność Zofii Rzewuskiej, pisarzowej ziemi łukowskiej
• 1680 - Wilhelm Orsetti
• 1832 - ostatni potomek Orsettich sprzedał wieś na rzecz ojczyma, Stefana Rostworowskiego. Własność Rostworowskich do początku wieku XX.

Miejscowość nigdy nie rozwinęła się w ośrodek miejski, najprawdopodobniej ze względu na utratę znaczenia przeprawy na Narwi.

W roku 1827 jedna część miejscowości liczyła 20 domów i 118 mieszkańców, druga 6 domów i 47 mieszkańców.

Pod koniec XIX w. wieś należała do powiatu mazowieckiego, gmina Kowalewszczyzna. We wsi znajdowała się szkółka początkowa, a przy kościele parafialnym istniał szpital dla starców i kalek. Powierzchnia ziemi włościańskiej wynosiła 1092 mórg.

W pobliżu wsi znajdował się folwark Waniewo Poduchowne. W roku 1887 miał 206 morgów powierzchni, w tym 92 morgi ziemi ornej, 99 łąk, i 2 morgi lasu. W folwarku 4 budynki drewniane.

Historia kościoła

Pierwszy, znany z dokumentów, być może parafialny kościół, najprawdopodobniej pw. św. Anny istniał w wieku XV.

W roku 1511 Mikołaj Radziwiłł jako wojewoda wileński ufundował i uposażył kościół pw. Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny, oraz św. św. Katarzyny, Barbary, Doroty, Mikołaja i Marcina.

Sufragan łucki Stanisław Łoza w roku 1639 konsekrował zapewne kolejny kościół drewniany. Staraniem proboszcza Andrzeja Błockiego, kanonika łuckiego w roku 1671 nastąpiło odnowienie erekcji kościoła spowodowane obrabowaniem go w czasie wojen szwedzkich.

Obecny, neoromański kościół murowany, wzniesiony został w latach 1870-1877. Odbudowany ze zniszczeń wojennych w latach 1946-1950.

Obiekty zabytkowe

• kościół parafialny pw. Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny
• neoromańska dzwonnica, murowana z cegły, z roku 1880
• na cmentarzu grzebalnym murowana kaplica, o charakterze późnoklasycystycznym, z roku ok. 1880
• przydrożna, drewniana kapliczka z rzeźbą Chrystusa Frasobliwego z XX w.
• figura przydrożna, fundowana w roku 1885 przez Artura Orsettiego.
• murowana plebania z II połowy XIX w.

Obiekty archeologiczne

• na kępie między ramionami Narwi znajduje się teren zamczyska, na którym na początku wieku XVI istniał zamek, który kontrolował długi most przez rozlewiska Narwi. W 1513 roku, w czasie walk między Radziwiłłami i Gasztołdami, zamek został spalony przez Olbrachta Gasztołda w odwecie za spalanie zamku w Tykocinie przez zarządcę zamku w Waniewie.

Zobacz też

• Waniewo