Ukraina Lewobrzeżna

Ukazanie lewego brzegu Dniepru na mapie dzisiejszej Ukrainy

Lewobrzeżna Ukraina (Lewobrzeże) (ukr. Лівобережна Україна) – nazwa krainy historyczno-geograficznej, leżącej na lewym brzegu Dniepru na terenie współczesnej Ukrainy, czasem nazywana Hetmańszczyzną.

Od ugody perejasławskiej w 1654 roku praktycznie była autonomiczna (pod protektoratem Rosji), a od rozejmu andruszowskiego wchodziła w skład carstwa rosyjskiego.

Do Lewobrzeża należały terytoria obwodu czernihowskiego, połtawskiego, leżące na lewym brzegu Dniepru części obwodu kijowskiego i czerkaskiego, Kijów wraz okolicznymi miejscowościami (leżący na prawym brzegu Dniepru), a także północna część obwodu dniepropietrowskiego.

Na Lewobrzeżu od 1654 istniała autonomiczna władza. Rządził hetman, formalnie wybierany na generalnej radzie wojskowej. Administracyjnie Lewobrzeże dzieliło się na pułki (10 - czernihowski, hadziacki, kijowski, łubieński, mirhorodzki, niżyński, perejasławski, połtawski, pryłucki, starodubski) i sotnie, na czele których stali pułkownicy i sotnicy. Formalnie te posady były również obieralne, jednak w rzeczywistości obsadzali je członkowie starszyzny kozackiej.

Hetmańska autonomia i uprawnienia zostały tymczasowo zawieszone w latach 1722-1734, a ostatecznie zlikwidowane w 1764, a jej funkcje przejęło Kolegium Małorosyjskie. Nominalnie autonomia trwała jeszcze do 1781, kiedy to Lewobrzeże zostało rozdzielone na trzy namiestnictwa z siedzibami w Czernihowie, Nowogrodzie Siewierskim i Kijowie. W 1783 kozackie pułki zostały zmienione w regularne pułki armii rosyjskiej.

W 1796 Lewobrzeże stało się gubernią małorosyjską, podzieloną w 1802 na gubernię czernihowską i połtawską.

Zobacz też

• Lista hetmanów w okresie Hetmańszczyzny
• Ukraina Prawobrzeżna
• [Zaporoże (kraina)]]