Zamek w Pilicy: Różnice pomiędzy wersjami
[wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
drobne redakcyjne, źródła/przypisy |
ilustracja |
||
Linia 3: | Linia 3: | ||
|zabytek = 1603/95 (101/7/61) z 22.05.1961 |
|zabytek = 1603/95 (101/7/61) z 22.05.1961 |
||
|zdjęcie = Pałac w Pilicy4.jpg |
|zdjęcie = Pałac w Pilicy4.jpg |
||
|opis zdjęcia = |
|opis zdjęcia = Pałac na terenie twierdzy w Pilicy |
||
|państwo = Polska |
|państwo = Polska |
||
|miejscowość = [[Pilica (województwo śląskie)|Pilica]] |
|miejscowość = [[Pilica (województwo śląskie)|Pilica]] |
||
Linia 30: | Linia 30: | ||
|www = |
|www = |
||
}} |
}} |
||
[[Plik:Pilica (js)1.jpg|thumb|Bastionowe mury twierdzy zbudowanej przez Warszyckiego w 1651 roku]] |
|||
'''Zamek w Pilicy''' (zwany również pałacem) - zabytkowy [[zamek]] znajdujący się w mieście [[Pilica (województwo śląskie)|Pilica]], w [[województwo śląskie|województwie śląskim]]. Otoczony fortyfikacjami bastionowymi zamek składa się z 4 skrzydeł otaczających wewnętrzny [[dziedziniec]]. |
'''Zamek w Pilicy''' (zwany również pałacem) - zabytkowy [[zamek]] znajdujący się w mieście [[Pilica (województwo śląskie)|Pilica]], w [[województwo śląskie|województwie śląskim]]. Otoczony fortyfikacjami bastionowymi zamek składa się z 4 skrzydeł otaczających wewnętrzny [[dziedziniec]]. |
||
Linia 36: | Linia 38: | ||
Pierwotnie w miejscu pałacu znajdowała się obronna siedziba rodu Toporczyków, którzy od nazwy miejscowości zaczęli się nazywać Pileckimi. Od nich Pilicę kupili w 1569 roku Padniewscy herbu Nowina. Około 1610 roku kasztelan oświęcimski Wojciech Padniewski wzniósł w miejscu rezydencji Pileckich nową późno[[renesans]]ową rezydencję w stylu włoskim i przeniósł się do niej z nieodległego [[Zamek w Smoleniu|Zamku w Smoleniu]]. Po wygaśnięciu rodu Padniewskich kolejnym właścicielem był [[Jerzy Zbaraski]], który dokończył budowę. |
Pierwotnie w miejscu pałacu znajdowała się obronna siedziba rodu Toporczyków, którzy od nazwy miejscowości zaczęli się nazywać Pileckimi. Od nich Pilicę kupili w 1569 roku Padniewscy herbu Nowina. Około 1610 roku kasztelan oświęcimski Wojciech Padniewski wzniósł w miejscu rezydencji Pileckich nową późno[[renesans]]ową rezydencję w stylu włoskim i przeniósł się do niej z nieodległego [[Zamek w Smoleniu|Zamku w Smoleniu]]. Po wygaśnięciu rodu Padniewskich kolejnym właścicielem był [[Jerzy Zbaraski]], który dokończył budowę. |
||
Następnym właścicielem zamku został [[Konstanty Wiśniowiecki]], którego córka Helena wniosła zamek w [[posag]]u w 1636 roku [[Stanisław Warszycki|Stanisławowi Warszyckiemu]] z [[Danków|Dankowa]]. On to rozbudował pałac, a w 1651 roku |
Następnym właścicielem zamku został [[Konstanty Wiśniowiecki]], którego córka Helena wniosła zamek w [[posag]]u w 1636 roku [[Stanisław Warszycki|Stanisławowi Warszyckiemu]] z [[Danków|Dankowa]]. On to rozbudował pałac, a w 1651 roku wzniósł potężne fortyfikacje otaczające zamek, w tym sześć murowanych bastionów z kazamatami połączonych murami kurtynowymi otoczonymi fosą o szerokości 20 metrów, dzięki czemu zamek stał się nowoczesną jak na ówczesne czasy twierdzą. Pomimo tego w 1655 roku podczas Potopu zespół zamkowy został na krótko zajęty przez wojska szwedzkie pod dowództwem Lindorna, lecz wkrótce został odzyskany przez Warszyckiego, a szkody usunięte<br /> W 1705 roku wojska szwedzkie ponownie zajęły zamek. W 1731 roku ostatnia z rodu Warszyckich Emerencjanna Pociejowa sprzedała zamek [[Maria Józefa Wessel|Marii z Wesslów Sobieskiej]] (wdowie po królewiczu [[Konstanty Władysław Sobieski|Konstantym Sobieskim]]), która następnie przebudowała pałac w stylu [[barok]]owym. W roku 1753 przekazała Pilicę bratankowi [[Teodor Wessel|Teodorowi Wesslowi]] i wstąpiła do klasztoru Sakramentek w Warszawie. W 1852 roku pałac kupił Krystyn August Moes, który rozpoczyna remont, po którym jednak pałac spłonął w pożarze. W 1874 roku ruinę kupił słynny przemysłowiec Leon Epstein, który wyremontował pałac i nadał mu styl [[neorenesans]]owy, a fortyfikacje ozdobił w stylu romantycznym. W 1880 roku Epsteinowie opuścili Pilicę i przenieśli się do Krakowa, a do 1887 roku majątkiem kierowali zarządcy, po czym zapadła decyzja o sprzedaży zespołu zamkowego. |
||
W 1908 roku od Pelagii z Dziewulskich (wdowy po Zdzisławie Puchale) pałac i okoliczne majątki kupił inżynier Kazimierz Arkuszewski, którego potomkowie byli właścicielami zamku do 1945 roku.<br /> Od końca 1942 do wiosny 1944 r. na zamku stacjonował pluton zmotoryzowanej żandarmerii - Gandarmerie Mot-Zug 63 pod dowództwem lejtnanta von Kreske. Pluton ten pod murami zamku rozstrzelał ok. 80 Polaków i ok. 70 Żydów. W 1945 roku odebrano majątek Arkuszewskim, a pałac przeznaczono na [[dom dziecka|dom dziecka]] dla dziewcząt, a w latach 80. XX w. zakładu poprawczego dla młodzieży. W latach 1960-1962 konserwowano częściowo pałacowe wnętrza. |
W 1908 roku od Pelagii z Dziewulskich (wdowy po Zdzisławie Puchale) pałac i okoliczne majątki kupił inżynier Kazimierz Arkuszewski, którego potomkowie byli właścicielami zamku do 1945 roku.<br /> Od końca 1942 do wiosny 1944 r. na zamku stacjonował pluton zmotoryzowanej żandarmerii - Gandarmerie Mot-Zug 63 pod dowództwem lejtnanta von Kreske. Pluton ten pod murami zamku rozstrzelał ok. 80 Polaków i ok. 70 Żydów. W 1945 roku odebrano majątek Arkuszewskim, a pałac przeznaczono na [[dom dziecka|dom dziecka]] dla dziewcząt, a w latach 80. XX w. zakładu poprawczego dla młodzieży. W latach 1960-1962 konserwowano częściowo pałacowe wnętrza. |
Wersja z 11:51, 10 kwi 2013
![]() | |
![]() Pałac na terenie twierdzy w Pilicy | |
Państwo | |
---|---|
Miejscowość | |
Ukończenie budowy |
XVII-XIX wiek |
Położenie na mapie Polski ![]() Brak współrzędnych Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}} | |
Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}|type:building} |
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f5/Pilica_%28js%291.jpg/220px-Pilica_%28js%291.jpg)
Zamek w Pilicy (zwany również pałacem) - zabytkowy zamek znajdujący się w mieście Pilica, w województwie śląskim. Otoczony fortyfikacjami bastionowymi zamek składa się z 4 skrzydeł otaczających wewnętrzny dziedziniec.
Historia
Pierwotnie w miejscu pałacu znajdowała się obronna siedziba rodu Toporczyków, którzy od nazwy miejscowości zaczęli się nazywać Pileckimi. Od nich Pilicę kupili w 1569 roku Padniewscy herbu Nowina. Około 1610 roku kasztelan oświęcimski Wojciech Padniewski wzniósł w miejscu rezydencji Pileckich nową późnorenesansową rezydencję w stylu włoskim i przeniósł się do niej z nieodległego Zamku w Smoleniu. Po wygaśnięciu rodu Padniewskich kolejnym właścicielem był Jerzy Zbaraski, który dokończył budowę.
Następnym właścicielem zamku został Konstanty Wiśniowiecki, którego córka Helena wniosła zamek w posagu w 1636 roku Stanisławowi Warszyckiemu z Dankowa. On to rozbudował pałac, a w 1651 roku wzniósł potężne fortyfikacje otaczające zamek, w tym sześć murowanych bastionów z kazamatami połączonych murami kurtynowymi otoczonymi fosą o szerokości 20 metrów, dzięki czemu zamek stał się nowoczesną jak na ówczesne czasy twierdzą. Pomimo tego w 1655 roku podczas Potopu zespół zamkowy został na krótko zajęty przez wojska szwedzkie pod dowództwem Lindorna, lecz wkrótce został odzyskany przez Warszyckiego, a szkody usunięte
W 1705 roku wojska szwedzkie ponownie zajęły zamek. W 1731 roku ostatnia z rodu Warszyckich Emerencjanna Pociejowa sprzedała zamek Marii z Wesslów Sobieskiej (wdowie po królewiczu Konstantym Sobieskim), która następnie przebudowała pałac w stylu barokowym. W roku 1753 przekazała Pilicę bratankowi Teodorowi Wesslowi i wstąpiła do klasztoru Sakramentek w Warszawie. W 1852 roku pałac kupił Krystyn August Moes, który rozpoczyna remont, po którym jednak pałac spłonął w pożarze. W 1874 roku ruinę kupił słynny przemysłowiec Leon Epstein, który wyremontował pałac i nadał mu styl neorenesansowy, a fortyfikacje ozdobił w stylu romantycznym. W 1880 roku Epsteinowie opuścili Pilicę i przenieśli się do Krakowa, a do 1887 roku majątkiem kierowali zarządcy, po czym zapadła decyzja o sprzedaży zespołu zamkowego.
W 1908 roku od Pelagii z Dziewulskich (wdowy po Zdzisławie Puchale) pałac i okoliczne majątki kupił inżynier Kazimierz Arkuszewski, którego potomkowie byli właścicielami zamku do 1945 roku.
Od końca 1942 do wiosny 1944 r. na zamku stacjonował pluton zmotoryzowanej żandarmerii - Gandarmerie Mot-Zug 63 pod dowództwem lejtnanta von Kreske. Pluton ten pod murami zamku rozstrzelał ok. 80 Polaków i ok. 70 Żydów. W 1945 roku odebrano majątek Arkuszewskim, a pałac przeznaczono na dom dziecka dla dziewcząt, a w latach 80. XX w. zakładu poprawczego dla młodzieży. W latach 1960-1962 konserwowano częściowo pałacowe wnętrza.
W maju 1989 zespół pałacowy od Skarbu Państwa kupiła Barbara Piasecka Johnson, która planowała przeznaczyć go na swoją rezydencję z udostępnioną zwiedzającym galerią malarstwa, jednak po rocznym remoncie prac zaprzestano, ponieważ roszczenia do zamku zgłosili potomkowie Kazimierza Arkuszewskiego. W 1994 r. Sąd Okręgowy w Katowicach uznał, że akt notarialny sprzedaży jest nieważny, ponieważ na sprzedaż nie wyraził zgody Minister Kultury. Postępowanie odwoławcze w tej sprawie nie zakończyło się aż do śmierci Paseckiej-Johnson w kwietniu 2013 roku[1].
Park
Wokół pałacu znajduje się park o powierzchni 10 hektarów o bogatej roślinności, uznany za pomnik przyrody jako dzieło sztuki ogrodowej. W parku znajduje się klasycystyczna studnia.
Wykopaliska archeologiczne
- 1985 rok
Bibliografia
- Jerzy Kwiatek. Polska. Urokliwy świat małych miasteczek. Sport i turystyka - Muza SA, Warszawa 2002, ISBN 83-7200-965-1