Cerkiew Świętego Michała Archanioła w Synkowiczach: Różnice pomiędzy wersjami

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
← poprzednia edycjanastępna edycja →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
→‎Historia: drobne redakcyjne
Konarski (dyskusja | edycje)
11 504 edycje
Nie podano opisu zmian
Znacznik: Z urządzenia mobilnego
Linia 77: Linia 77:


== Architektura ==
== Architektura ==
Cerkiew wzniesiona została w stylu [[gotyk|gotyckim]] z trzema absydami przykrytymi jednym półstożkowym dachem, co umożliwiają założone między absydami trompy. Rozwiązanie takie, nietypowe dla budowli bizantyjskich, było powszechne w wielobocznych obejściach hanzeatyckich hal od Lubeki do Rygi<ref>Robert M. Kunkel, Późnogotyckie Cerkwie NA Zachodnich Rubieżach Wielkiego Księstwa Litewskiego, [w:] Sztuka ziem wschodnich Rzeczpospolitej XVI-XVIII w., Źródła i Monografie 189, KUL, Lublin 2000, s.43</ref>. Jest zbudowana na planie czworoboku z trzema [[Apsyda (architektura)|absydami]]. Wnętrze świątyni jest halowe, kryte [[Sklepienie krzyżowe|sklepieniem krzyżowym]]. W czterech narożach budynku wzniesiono wieże obronne – dwie cylindryczne i dwie ośmioboczne. Cztery narożne wieże wskazują na analogie do cerkwi św. Trójcy w Wilnie i cerkwi w [[Cerkiew Narodzenia Matki Bożej w Murowance|Murowance]] (Małomożejkowie), ale także do położonych na Mazowszu XVI wiecznych kościołów w Pawłowie, [[Zakroczym]]iu, [[Serock]]u, [[Cegłów|Cegłowie]], Węgrowie i [[Brochów|Brochowie]]<ref>Robert M. Kunkel, Późnogotyckie Cerkwie na zachodnich rubieżach Wielkiego Księstwa Litewskiego, [w:] Sztuka ziem wschodnich Rzeczpospolitej XVI-XVIII w., Źródła i Monografie 189, KUL, Lublin 2000, s.42</ref>. Ściany cerkwi mają półtora metra grubości. Elewację zwieńczono trójkątnym szczytem<ref name="tyszka"/>. Dzięki zachowanym oryginalnym sklepieniom stwierdzono, że świątynia nie posiadała kopuły nad środkowym przęsłem<ref>Robert M. Kunkel, Późnogotyckie cerkwie na zachodnich rubieżach Wielkiego Księstwa Litewskiego, [w:] Sztuka ziem wschodnich Rzeczpospolitej XVI-XVIII w., Źródła i Monografie 189, KUL, Lublin 2000, s.40</ref>.
Cerkiew wzniesiona została w stylu [[gotyk|gotyckim]] z trzema absydami przykrytymi jednym półstożkowym dachem, co umożliwiają założone między absydami trompy. Rozwiązanie takie, nietypowe dla budowli bizantyjskich, było powszechne w wielobocznych obejściach hanzeatyckich hal od Lubeki do Rygi<ref>Robert M. Kunkel, Późnogotyckie Cerkwie NA Zachodnich Rubieżach Wielkiego Księstwa Litewskiego, [w:] Sztuka ziem wschodnich Rzeczpospolitej XVI-XVIII w., Źródła i Monografie 189, KUL, Lublin 2000, s.43</ref>. Jest zbudowana na planie czworoboku z trzema [[Apsyda (architektura)|absydami]]. Wnętrze świątyni jest halowe, kryte [[Sklepienie krzyżowe|sklepieniem krzyżowym]]. W czterech narożach budynku wzniesiono wieże obronne – dwie cylindryczne i dwie ośmioboczne. Cztery narożne wieże wskazują na analogie do cerkwi św. Trójcy w Wilnie i cerkwi w [[Cerkiew Narodzenia Matki Bożej w Murowance|Murowance]] (Małomożejkowie), ale także do położonych na Mazowszu XVI wiecznych kościołów w [[Pawłowo (powiat mławski)|Pawłowie]], [[Zakroczym]]iu, [[Serock]]u, [[Cegłów (powiat miński)|Cegłowie]], Węgrowie i [[Brochów|Brochowie]]<ref>Robert M. Kunkel, Późnogotyckie Cerkwie na zachodnich rubieżach Wielkiego Księstwa Litewskiego, [w:] Sztuka ziem wschodnich Rzeczpospolitej XVI-XVIII w., Źródła i Monografie 189, KUL, Lublin 2000, s.42</ref>. Ściany cerkwi mają półtora metra grubości. Elewację zwieńczono trójkątnym szczytem<ref name="tyszka"/>. Dzięki zachowanym oryginalnym sklepieniom stwierdzono, że świątynia nie posiadała kopuły nad środkowym przęsłem<ref>Robert M. Kunkel, Późnogotyckie cerkwie na zachodnich rubieżach Wielkiego Księstwa Litewskiego, [w:] Sztuka ziem wschodnich Rzeczpospolitej XVI-XVIII w., Źródła i Monografie 189, KUL, Lublin 2000, s.40</ref>.


Historycy architektury wskazują na podobieństwa między cerkwią w Synkowiczach, a podobnymi budowlami obronnymi w [[sobór Przeczystej Bogurodzicy w Wilnie|Wilnie]], w [[Monaster Zwiastowania Najświętszej Maryi Panny w Supraślu|monasterze w Supraślu]]<ref name="tyszka"/> oraz w [[Cerkiew Narodzenia Matki Bożej w Murowance|Murowance]] (Małomożejkowie)<ref>Mironowicz A.: ''Podlaskie ośrodki i organizacje prawosławne w XVI i XVII wieku''. Dział Wydawnictw Filii Uniwersytetu Warszawskiego w Białymstoku, 1991, s. 89-94.</ref>.
Historycy architektury wskazują na podobieństwa między cerkwią w Synkowiczach, a podobnymi budowlami obronnymi w [[sobór Przeczystej Bogurodzicy w Wilnie|Wilnie]], w [[Monaster Zwiastowania Najświętszej Maryi Panny w Supraślu|monasterze w Supraślu]]<ref name="tyszka"/> oraz w [[Cerkiew Narodzenia Matki Bożej w Murowance|Murowance]] (Małomożejkowie)<ref>Mironowicz A.: ''Podlaskie ośrodki i organizacje prawosławne w XVI i XVII wieku''. Dział Wydawnictw Filii Uniwersytetu Warszawskiego w Białymstoku, 1991, s. 89-94.</ref>.

Wersja z 21:14, 11 kwi 2014

Cerkiew św. Michała Archanioła
cerkiew pariafialna
Ilustracja
Widok ogólny
Państwo

 Białoruś

Miejscowość

Synkowicze

Adres

{{{adres}}}

Wyznanie

prawosławie

Kościół

Rosyjski Kościół Prawosławny

eparchia

grodzieńska i wołkowyska

Położenie na mapie Białorusi
Mapa konturowa Białorusi
Brak współrzędnych
Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}}
Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}|type:building}
Multimedia w Wikimedia Commons

Cerkiew św. Michała Archanioła w Synkowiczach – prawosławna cerkiew obronna w Synkowiczach, najstarsza tego typu budowla na Białorusi.

Historia

Świątynia powstała w pierwszej połowie XVI wieku[1] prawdopodobnie z fundacji Konstantego Wasyla Ostrogskiego. Zachodni przedsionek, niezbędny w liturgii prawosławnej, dostawiony został później[2]. W momencie budowy była to świątynia prawosławna. Po zawarciu unii brzeskiej miejscowa parafia przystąpiła do Kościoła unickiego[3]. W latach 1880-1881 cerkiew, będąca ponownie w rękach prawosławnych, została gruntownie przebudowana. Rozebrano wówczas wtórnie dodaną kopułę, wzniesiono kruchtę, absydę zwieńczono kopułą, zaś w 1891 przed budynkiem ustawiono dzwonnicę[3].

W II Rzeczypospolitej cerkiew została zrewindykowana na rzecz Kościoła katolickiego. Po zainicjowaniu kampanii neounijnej w budynku powstała parafia tego wyznania, prowadzona przez jezuitów. Następnie przekształcono ją w parafię łacińską. W 1945, po włączeniu ziem białoruskich do ZSRR, cerkiew zarekwirowano Kościołowi i zaadaptowano na magazyn. W 1990 zwrócono ją parafii prawosławnej[3]. Od 2007 prowadzony jest remont obiektu[3].

Architektura

Cerkiew wzniesiona została w stylu gotyckim z trzema absydami przykrytymi jednym półstożkowym dachem, co umożliwiają założone między absydami trompy. Rozwiązanie takie, nietypowe dla budowli bizantyjskich, było powszechne w wielobocznych obejściach hanzeatyckich hal od Lubeki do Rygi[4]. Jest zbudowana na planie czworoboku z trzema absydami. Wnętrze świątyni jest halowe, kryte sklepieniem krzyżowym. W czterech narożach budynku wzniesiono wieże obronne – dwie cylindryczne i dwie ośmioboczne. Cztery narożne wieże wskazują na analogie do cerkwi św. Trójcy w Wilnie i cerkwi w Murowance (Małomożejkowie), ale także do położonych na Mazowszu XVI wiecznych kościołów w Pawłowie, Zakroczymiu, Serocku, Cegłowie, Węgrowie i Brochowie[5]. Ściany cerkwi mają półtora metra grubości. Elewację zwieńczono trójkątnym szczytem[3]. Dzięki zachowanym oryginalnym sklepieniom stwierdzono, że świątynia nie posiadała kopuły nad środkowym przęsłem[6].

Historycy architektury wskazują na podobieństwa między cerkwią w Synkowiczach, a podobnymi budowlami obronnymi w Wilnie, w monasterze w Supraślu[3] oraz w Murowance (Małomożejkowie)[7].

Legendy

Na temat dziejów cerkwi istnieją legendy, jakoby powstała już w końcu XIV w. po przebudowie pruskiego zamku, lub też że została ufundowana przez wielkiego księcia Witolda[3]. Przekazy te nie mają jednak naukowych podstaw, a historycy sztuki nie mają wątpliwości, że budowla pochodzi z wieku XVI.

  1. ↑ Robert M. Kunkel, Późnogotyckie Cerkwie na Zachodnich Rubieżach Wielkiego Księstwa Litewskiego, [w:] Sztuka ziem wschodnich Rzeczpospolitej XVI-XVIII w., Źródła i Monografie 189, KUL, Lublin 2000, s.37
  2. ↑ A.M. Kusznierewicz, Kultovoje dojlidstwa Bielarusi, Minsk 1993, s.67
  3. ↑ a b c d e f g S. Tyszka, Cerkiew obronna w Synkowiczach, "Inżynier Budownictwa", 11 II 2011
  4. ↑ Robert M. Kunkel, Późnogotyckie Cerkwie NA Zachodnich Rubieżach Wielkiego Księstwa Litewskiego, [w:] Sztuka ziem wschodnich Rzeczpospolitej XVI-XVIII w., Źródła i Monografie 189, KUL, Lublin 2000, s.43
  5. ↑ Robert M. Kunkel, Późnogotyckie Cerkwie na zachodnich rubieżach Wielkiego Księstwa Litewskiego, [w:] Sztuka ziem wschodnich Rzeczpospolitej XVI-XVIII w., Źródła i Monografie 189, KUL, Lublin 2000, s.42
  6. ↑ Robert M. Kunkel, Późnogotyckie cerkwie na zachodnich rubieżach Wielkiego Księstwa Litewskiego, [w:] Sztuka ziem wschodnich Rzeczpospolitej XVI-XVIII w., Źródła i Monografie 189, KUL, Lublin 2000, s.40
  7. ↑ Mironowicz A.: Podlaskie ośrodki i organizacje prawosławne w XVI i XVII wieku. Dział Wydawnictw Filii Uniwersytetu Warszawskiego w Białymstoku, 1991, s. 89-94.
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Cerkiew_Świętego_Michała_Archanioła_w_Synkowiczach&oldid=39240473”