Przejdź do zawartości

Wincenty Dunin Marcinkiewicz: Różnice pomiędzy wersjami

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
← poprzednia edycjanastępna edycja →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
Konarski (dyskusja | edycje)
11 504 edycje
→‎Upamiętnienie: drobne merytoryczne
Konarski (dyskusja | edycje)
11 504 edycje
→‎Twórczość: drobne merytoryczne
Linia 43: Linia 43:


== Twórczość ==
== Twórczość ==
Poeta w swych utworach często opisywał lud wiejski, jego kulturę, zwyczaje i obrzędy. Wiele wierszy pisał w języku białoruskim, a spod jego pióra wyszły m.in. poematy oraz sztuki teatralne. Pierwszy utwór drukowany, wydany w 1846 r., ''Sielanka'' został wystawiony po raz pierwszy w Mińsku w 1852 r. Początkowo utwory poety mają charakter sielankowy i pisane są po [[język polski|polsku]], np. zbiór ''Dudarz białoruski'' (1857). Późniejszą twórczość zaliczyć można do literatury realistycznej, m.in.: opowieści ''Wieczornice'' i ''Obłąkany'' (1855), poemat ''Hapon'' (1855), a także [[farsa|farsę]] teatralną ''Szlachta pińska'' (1866).
Jest uważany za jednego z pierwszych klasyków białoruskiej literatury. W swoich utworach często opisywał lud wiejski, jego kulturę, zwyczaje i obrzędy. Wiele wierszy pisał w języku białoruskim, a spod jego pióra wyszły m.in. poematy oraz sztuki teatralne. Pierwszy utwór drukowany, wydany w 1846 r., ''Sielanka'' został wystawiony po raz pierwszy w Mińsku w 1852 r. Początkowo utwory poety mają charakter sielankowy i pisane są po [[język polski|polsku]], np. zbiór ''Dudarz białoruski'' (1857). Późniejszą twórczość zaliczyć można do literatury realistycznej, m.in.: opowieści ''Wieczornice'' i ''Obłąkany'' (1855), poemat ''Hapon'' (1855), a także [[farsa|farsę]] teatralną ''Szlachta pińska'' (1866).


Wincenty Dunin-Marcinkiewicz zajmował się również tłumaczeniem utworów polskich poetów. W 1859 r. podjął się przekładu ''[[Pan Tadeusz|Pana Tadeusza]]'' [[Adam Mickiewicz|Mickiewicza]], którego rękopis po wydaniu dwóch ksiąg skonfiskowała carska [[cenzura]]. Przekład ten został wydany dopiero po śmierci tłumacza w 1907 r.
Wincenty Dunin-Marcinkiewicz zajmował się również tłumaczeniem utworów polskich poetów. W 1859 r. podjął się przekładu ''[[Pan Tadeusz|Pana Tadeusza]]'' [[Adam Mickiewicz|Mickiewicza]], którego rękopis po wydaniu dwóch ksiąg skonfiskowała carska [[cenzura]]. Przekład ten został wydany dopiero po śmierci tłumacza w 1907 r.


[[Stanisław Moniuszko]] napisał cztery ze swoich 20 oper do libretta Dunin-Marcinkiewicza, w tym do opery ''Sielanka'', pierwszej opery, w której część libretta napisano po białorusku.
⚫
Julia Rutkowska w swoich niepublikowanych wspomnieniach zapisała: "Wincenty Dunin-Marcinkiewicz, obecnie słynny poeta białoruski, to stryj mojej matki. Najstarszy brat jej, Bolesław, przechowywał rękopisy (a może odpisy) tego poety. Bracia Bolesława często żartowali z jego pietyzmu do tej poezji. Już po śmierci Bolesława córka jego, likwidując rzeczy przed wyjazdem z Odessy do Polski, nieświadomie zniszczyła ten dorobek"<ref>J. Rutkowska, Wspomnienia moich dni, BN rps akc. 9242/1, k. 12</ref>.

⚫
Julia Rutkowska w swoich niepublikowanych wspomnieniach zapisała: ''"Wincenty Dunin-Marcinkiewicz, obecnie słynny poeta białoruski, to stryj mojej matki. Najstarszy brat jej, Bolesław, przechowywał rękopisy (a może odpisy) tego poety. Bracia Bolesława często żartowali z jego pietyzmu do tej poezji. Już po śmierci Bolesława córka jego, likwidując rzeczy przed wyjazdem z Odessy do Polski, nieświadomie zniszczyła ten dorobek''"<ref>J. Rutkowska, Wspomnienia moich dni, BN rps akc. 9242/1, k. 12</ref>.


== Upamiętnienie ==
== Upamiętnienie ==

Wersja z 13:20, 5 wrz 2016

{{{imię i nazwisko}}}
ilustracja
Wincenty Dunin-Marcinkiewicz
ilustracja
Herb
Łabędź
Rodzina

Marcinkiewiczowie

Data i miejsce urodzenia

4 lutego 1808
Paniuszkiewicze

Data i miejsce śmierci

29 grudnia 1884
Mała Lucynka

Ojciec

Jakub Dunin-Marcinkiewicz

Matka

Martyna Niedźwiedzka

Żona

Józefa Baranowska

Dzieci

Kamila, Cezaryna, Mirosław

Wincenty Jakub Dunin-Marcinkiewicz herbu Łabędź (ur. 23 stycznia?/4 lutego 1808 w Paniuszkiewiczach, zm. 29 grudnia 1884 w Małej Lucynce) – białoruski poeta, dramaturg, klasyk literatury polsko-białoruskiej[1] XIX w. Autor romantycznych wierszy, powieści i opowiadań. Popularyzator białoruskiego języka literackiego i kreator nowych gatunków oraz form literackich. Przodek polskiej poetki Barbary Czarnowieskiej.

Życiorys

Wincenty Dunin-Marcinkiewicz pochodził z białoruskiej rodziny drobnej szlachty katolickiej. Jego ojciec Jakub był dzierżawcą niewielkiego majątku. W 1824 r. Wincenty ukończył szkołę powiatową. Następnie rozpoczął studia medyczne na uniwersytecie. W 1840 r. poeta osiedlił się pod Mińskiem w majątku Mała Lucynka. Piastował godność szlacheckiego deputata w Mińsku. W swoim majątku założył teatr autorski, w którym wystawiał także własne sztuki. W 1841 r. założył pierwsze białoruskie kółko teatralne. Zachęcał innych do zakładania szkółek ludowych, sam także założył podobną w Mińsku. Poeta był prześladowany przez władze po napisaniu wierszy agitacyjnych w czasie powstania w 1863 roku.

Twórczość

Jest uważany za jednego z pierwszych klasyków białoruskiej literatury. W swoich utworach często opisywał lud wiejski, jego kulturę, zwyczaje i obrzędy. Wiele wierszy pisał w języku białoruskim, a spod jego pióra wyszły m.in. poematy oraz sztuki teatralne. Pierwszy utwór drukowany, wydany w 1846 r., Sielanka został wystawiony po raz pierwszy w Mińsku w 1852 r. Początkowo utwory poety mają charakter sielankowy i pisane są po polsku, np. zbiór Dudarz białoruski (1857). Późniejszą twórczość zaliczyć można do literatury realistycznej, m.in.: opowieści Wieczornice i Obłąkany (1855), poemat Hapon (1855), a także farsę teatralną Szlachta pińska (1866).

Wincenty Dunin-Marcinkiewicz zajmował się również tłumaczeniem utworów polskich poetów. W 1859 r. podjął się przekładu Pana Tadeusza Mickiewicza, którego rękopis po wydaniu dwóch ksiąg skonfiskowała carska cenzura. Przekład ten został wydany dopiero po śmierci tłumacza w 1907 r.

Stanisław Moniuszko napisał cztery ze swoich 20 oper do libretta Dunin-Marcinkiewicza, w tym do opery Sielanka, pierwszej opery, w której część libretta napisano po białorusku.

Julia Rutkowska w swoich niepublikowanych wspomnieniach zapisała: "Wincenty Dunin-Marcinkiewicz, obecnie słynny poeta białoruski, to stryj mojej matki. Najstarszy brat jej, Bolesław, przechowywał rękopisy (a może odpisy) tego poety. Bracia Bolesława często żartowali z jego pietyzmu do tej poezji. Już po śmierci Bolesława córka jego, likwidując rzeczy przed wyjazdem z Odessy do Polski, nieświadomie zniszczyła ten dorobek"[2].

Upamiętnienie

W dniu 3 września 2016 roku odsłonięto na Placu Wolności w Mińsku wspólny pomnik Dunin-Marcinkiewicza i Stanisława Moniuszki[3].

  1. ↑ Jacek Kolbuszewski, Kresy, Wrocław 2002, s. 80.
  2. ↑ J. Rutkowska, Wspomnienia moich dni, BN rps akc. 9242/1, k. 12
  3. ↑ https://www.youtube.com/watch?v=z2b9dc4c3Gg

Bibliografia

  • Dzieje literatury europejskiej, pod red. Władysława Floryana, PWN, Warszawa 1989.
  • J. Huszcza, Antologia literatury białoruskiej od XIX do XX wieku, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław 1993.

Linki zewnętrzne

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Wincenty_Dunin_Marcinkiewicz&oldid=46734052”