Żołudek: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
m lit. |
→Zabytki: drobne merytoryczne |
||
| Linia 48: | Linia 48: | ||
== Zabytki == |
== Zabytki == |
||
* Kościół pod wezwaniem Wniebowzięcia Matki Bożej z [[1854]] r., fundacji [[Hermancja Uruska|Hermancji Uruskiej]] |
* Kościół pod wezwaniem Wniebowzięcia Matki Bożej z [[1854]] r., fundacji [[Hermancja Uruska|Hermancji Uruskiej]] |
||
* |
* Pałac neobarokowy z [[1908]] roku zbudowany przez [[Włodzimierz Czetwertyński-Światopełk|Włodzimierza Czetwertyńskiego]] według projektu architekta [[Władysław Marconi|Władysława Marconiego]]. Pałac stanowi monumentalną dwukondygnacyjna budowlę nakrytą wysokim dachem mansardowym z lukarnami. Obecnie pałac, jak i zabudowania wokół niego pozostają opuszczone i nie zagospodarowane, chyląc się stopniowo do ruiny. Zespół pałacowy położony jest na zachód od miejscowości. |
||
{{Przypisy}} |
{{Przypisy}} |
||
Wersja z 16:14, 4 paź 2016
 Kościół Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny | |||||
| |||||
| Państwo | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Obwód | |||||
| Rejon | |||||
| Populacja (2010) • liczba ludności |
| ||||
| Nr kierunkowy |
+375151433XXX | ||||
| Kod pocztowy |
231506 | ||||
| Tablice rejestracyjne |
4 | ||||
Położenie na mapie Białorusi  Brak współrzędnych Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}} | |||||
| Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}|type:airport} | |||||
Żołudek (biał. Жалудок) – osiedle typu miejskiego na Białorusi, w obwodzie grodzieńskim, w rejonie szczuczyńskim, centrum administracyjne żołudzkiego sowietu osiedlowego; 1,3 tys. mieszkańców (2010).
Historia
Pierwsze wzmianki o wsi pochodzą z 2. połowy XV wieku. Była ona wówczas własnością wielkiego księcia litewskiego. W 1486 roku miejscowość była już miasteczkiem. W 1490 roku Kazimierz IV Jagiellończyk założył w nim kościół. Do 1567 roku stanowił centrum administracyjne powiatu w województwa wileńskiego Wielkiego Księstwa Litewskiego. Stanowił własność Łackich, Sapiehów, Frankiewiczów. W 1682 roku (według innych źródeł[jakich?] – w 1686) Frankiewiczowie-Radzimińscy założyli w Żołudku klasztor karmelitów starych. W 1690 roku istniał klucz żołudecki – wielki majątek ziemski na obu brzegach Niemna z pańskim dworem, miasteczkiem, wsiami, ziemiami ornymi i lasami. Liczył on 226 domów i był jednym z największych majątków szlacheckich na Poniemniu. W lutym 1706 roku znajdowała się w nim kwatera główna króla szwedzkiego Karola XII. W XVIII wieku należał do Tyzenhauzów. W 1795 roku, w wyniku III rozbioru Rzeczypospolitej wszedł w skład Imperium Rosyjskiego. Stanowił centrum administracyjne włości powiatu lidzkiego guberni wileńskiej. Od 1835 roku w posiadaniu Uruskich. Ostatnimi właścicielami Żołudka byli książęta Czetwertyńscy, dla których w 1908 roku wzniósł Władysław Marconi pałac.
Po wojnie polsko-bolszewickiej w 1921 roku miasteczko i folwark Żołudek znalazły się w granicach II Rzeczypospolitej, w województwie nowogródzkim, w powiecie lidzkim, stając się siedzibą wiejskiej gminy Żołudek. Miasteczko liczyło wówczas 274 domy mieszkalne, zaś folwark – 14[2]. Ostatnimi polskimi właścicielami byli Czetwertyńscy, w ich rękach dobra te pozostawały do 1939. W wyniku sowieckiej napaści na Polskę, 19 września 1939 roku, Żołudek został zajęty przez Armię Czerwoną. Od 2 listopada 1939 roku w składzie Białoruskiej SRR. W 1940 roku otrzymał status osiedla typu miejskiego i stał się centrum administracyjnym rejonu. W czerwcu 1941 roku zajęty przez wojska niemieckie, 22 lipca włączony do dystryktu Lida w Komisariacie Generalnym Białoruś Komisariatu Rzeszy Wschód. W 1944 roku ponownie zajęty przez wojska sowieckie i włączony do Białoruskiej SRR. Od 1962 roku w rejonie szczuczyńskim, centrum administracyjne sowietu osiedlowego. Od 1991 roku w granicach państwa Białoruś.
.jpg)
W Żołudku w 1786 urodził się Konstanty Tyzenhauz - polski hrabia, ornitolog, ziemianin, malarz, natomiast w 1836 Walery Antoni Wróblewski - polski działacz rewolucyjno-demokratyczny, dowódca w powstaniu styczniowym, generał Komuny Paryskiej.
Tu także znajduje się grób zmarłego w 1785 Antoniego Tyzenhauza - polskiego działacza społecznego i gospodarczego WKL.
Demografia
- 1861 – 581 os.
- 2. połowa ХІХ wieku — 674 os.
- 1897 – 1860 os[3].
- 1909 – 1969 os.
- Według spisu powszechnego z 1921 roku, miasteczko Żołudek zamieszkane było przez 1552 osoby, w tym 994 (64%) Polaków, 538 (35%) Żydów i 19 (1%) Białorusinów. Judaizm wyznawało 1053 mieszkańców miasteczka, katolicyzm – 467, prawosławie – 31. Jeden mieszkaniec był ewangelikiem. Z kolei folwark Żołudek zamieszkany był przez 242 osoby, w tym 238 Polaków i 4 Białorusinów. Katolicyzm wyznawało 204 jego mieszkańców, prawosławie – 21, a judaizm − 17[2].
- 2006 – 1,5 tys. os.
- 2007 – 1,4 tys. os.
- 2008 – 1,4 tys. os.
Zabytki
- Kościół pod wezwaniem Wniebowzięcia Matki Bożej z 1854 r., fundacji Hermancji Uruskiej
- Pałac neobarokowy z 1908 roku zbudowany przez Włodzimierza Czetwertyńskiego według projektu architekta Władysława Marconiego. Pałac stanowi monumentalną dwukondygnacyjna budowlę nakrytą wysokim dachem mansardowym z lukarnami. Obecnie pałac, jak i zabudowania wokół niego pozostają opuszczone i nie zagospodarowane, chyląc się stopniowo do ruiny. Zespół pałacowy położony jest na zachód od miejscowości.
- ↑ Численность населения по Республике Беларусь, областям и г. Минску (тысяч человек) на 1 января 2010 года (ros.)
- ↑ a b Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej: opracowany na podstawie wyników pierwszego powszechnego spisu ludności z dn. 30 września 1921 r. i innych źródeł urzędowych.. T. 7 cz. 1: Województwo nowogródzkie. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 1923, s. 35. [dostęp 2010-06-18].
- ↑ Napoleon Rouba: Przewodnik po Litwie i Białejrusi. Wilno, 1909 – Gdańsk, 1995. [dostęp 2010-06-18].
Linki zewnętrzne
- Żołudek, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XIV: Worowo – Żyżyn, Warszawa 1895, s. 827.
- Historia Żołudka
- Żołudek w globus.tut.by
- Żołudek w radzima.org
- Żołudek w jewishgen.org (ang.)