Wielki porządek: Różnice pomiędzy wersjami

Przeglądaj historię interaktywnie

[wersja przejrzana]

← poprzednia edycja następna edycja →

Usunięta treść Dodana treść

WizualnieWikikod

Jednokolumnowy

Wersja z 14:02, 22 paź 2019

Wielki porządek także kolosalny porządek – w architekturze to uporządkowanie elewacji poprzez zastosowanie pilastrów, kolumn lub półkolumn obejmujących kilka (minimum dwie) kondygnacji, pozwoliło uzyskać równowagę proporcji gzymsu wieńczącego do skali porządku występującego w układzie ściany.

Wielki porządek wprowadził do architektury w okresie renesansu Leone Battista Alberti w kościele di Sant'Andrea w Mantui z około 1472 roku. Z projektów Rafaela wynika, że zamierzał wznieść w Rzymie pałac, w którym wszystkie pilastry miały kolosalny porządek, rozciągając się na dwóch piętrach do pełnej wysokości piano nobile. Michał Anioł zaprojektował Pałac na Kapitolu w Rzymie (1564-1568), używając kombinacji pilastrów korynckich z małymi jońskimi kolumnami otaczającymi okna na piętrze i otwartą loggią w parterze. Wielki porządek stał się główną cechą włoskiej architektury barokowej i manierystycznej w końcu XVI wieku.

Jego wykorzystanie zostało ugruntowane przez Andreę Palladio w XVII wieku stanowiąc główną cechę późniejszego kierunku palladiańskiego.

Zobacz też

Bibliografia

Klemens Krajewski, Mała encyklopedia architektury i wnętrz, Zakład Narodowy im. Ossolińskich-Wydawnictwo, Wrocław 1974
Krystyna Zwolińska, Zasław Malicki: Mały słownik terminów plastycznych, Wiedza Powszechna, Warszawa 1974
Monika Melters, Kolossalordnung. Zum Palastbau in Italien und Frankreich zwischen 1420 und 1670, Berlin 2008

@@ Linia 1: / Linia 1: @@
+[[Plik:Muzeum Kapitolinskie.JPG|mały|301x301px|Muzeum Kapitolińskie w Rzymie]]
-[[Plik:Bank PKO (north facade), 1922-24-designed by arch. Adolf Szyszko-Bohusz and A. Tichy, 19-21 Wielopole street, Krakow, Poland.jpg|thumb|300px|Wielki porządek - gmach Pocztowej Kasy Oszczędności w Krakowie przy ul. Wielopole 19-21 (fasada północna). Zbudowany w latach 1922-24. Projektował fasadę A. Tichy.]]
+[[Plik:Bank PKO (north facade), 1922-24-designed by arch. Adolf Szyszko-Bohusz and A. Tichy, 19-21 Wielopole street, Krakow, Poland.jpg|thumb|300px|Wielki porządek - gmach PKO w Krakowie  (fasada północna) z lat 1922-24. Projekt A.Tichy.]]
+[[Plik:Palazzo del Capitanio (Vicenza).jpg|thumb|Andrea Palladio - Palazzo del Capitanio ([[Vicenza]])|297x297px]]
 [[Plik:9039 - Milano, Corso Venezia - Giovanni Perego, Palazzo Saporiti (1812) - Foto Giovanni Dall'Orto 22-Apr-2007.jpg|thumb|Mediolan - Palazzo Saporiti (1812) |301x301px]]
-'''Wielki porządek''' także  '''kolosalny porządek''' – w [[architektura|architekturze]] to uporządkowanie [[elewacja|elewacji]] poprzez zastosowanie [[pilaster|pilastrów]], kolumn lub [[półkolumna|półkolumn]] obejmujących kilka (minimum dwie) kondygnacji, pozwoliło uzyskać równowagę proporcji [[gzyms]]u wieńczącego do skali porządku występującego w układzie ściany. Wielki porządek wprowadził do architektury w okresie [[Odrodzenie|renesansu]] [[Leone Battista Alberti]]. Wielki porządek stanowił główną cechę późniejszego kierunku [[palladianizm|palladiańskiego]].
+'''Wielki porządek''' także  '''kolosalny porządek''' – w [[architektura|architekturze]] to uporządkowanie [[elewacja|elewacji]] poprzez zastosowanie [[pilaster|pilastrów]], kolumn lub [[półkolumna|półkolumn]] obejmujących kilka (minimum dwie) kondygnacji, pozwoliło uzyskać równowagę proporcji [[gzyms]]u wieńczącego do skali porządku występującego w układzie ściany.
+Wielki porządek wprowadził do architektury w okresie [[Odrodzenie|renesansu]] [[Leone Battista Alberti]] w kościele di Sant'Andrea w [[Mantua|Mantui]] z około 1472 roku. Z projektów [[Rafael Santi|Rafaela]] wynika, że zamierzał wznieść w Rzymie pałac, w którym wszystkie pilastry miały kolosalny porządek, rozciągając się na dwóch piętrach do pełnej wysokości piano nobile. [[Michał Anioł]] zaprojektował Pałac na Kapitolu w Rzymie (1564-1568), używając kombinacji pilastrów korynckich z małymi jońskimi kolumnami otaczającymi okna na piętrze i otwartą loggią w parterze. Wielki porządek stał się główną cechą włoskiej architektury barokowej i manierystycznej w końcu XVI wieku.
+Jego wykorzystanie zostało ugruntowane przez [[Andrea Palladio|Andreę Palladio]] w XVII wieku stanowiąc główną cechę późniejszego kierunku [[palladianizm|palladiańskiego]].
 <br />
@@ Linia 16: / Linia 22: @@
 ==Bibliografia==
+* Klemens Krajewski, ''Mała encyklopedia architektury i wnętrz,'' Zakład Narodowy im. Ossolińskich-Wydawnictwo, Wrocław 1974
+* Krystyna Zwolińska, Zasław Malicki: ''Mały słownik terminów plastycznych'', Wiedza Powszechna, Warszawa 1974
-*[[Plik:Muzeum Kapitolinskie.JPG|mały|301x301px|Muzeum Kapitolińskie w Rzymie]]Klemens Krajewski: ''Mała encyklopedia architektury i wnętrz'' Zakład Narodowy im. Ossolińskich-Wydawnictwo, Wrocław 1974
+*Monika Melters, ''Kolossalordnung. Zum Palastbau in Italien und Frankreich zwischen 1420 und 1670'', Berlin 2008
-* Krystyna Zwolińska, Zasław Malicki: ''Mały słownik terminów plastycznych'' Wiedza Powszechna, Warszawa 1974
 [[Kategoria:Porządki architektoniczne]]