Wielki porządek: Różnice pomiędzy wersjami
[wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
→Bibliografia: drobne redakcyjne, ilustracja, drobne merytoryczne |
drobne redakcyjne |
||
Linia 1: | Linia 1: | ||
⚫ | |||
⚫ | |||
⚫ | |||
⚫ | |||
'''Wielki porządek''' także '''kolosalny porządek''' – w [[architektura|architekturze]] to uporządkowanie [[elewacja|elewacji]] poprzez zastosowanie [[pilaster|pilastrów]], kolumn lub [[półkolumna|półkolumn]] obejmujących kilka (minimum dwie) kondygnacji, pozwoliło uzyskać równowagę proporcji [[gzyms]]u wieńczącego do skali porządku występującego w układzie ściany. |
'''Wielki porządek''' także '''kolosalny porządek''' – w [[architektura|architekturze]] to uporządkowanie [[elewacja|elewacji]] poprzez zastosowanie [[pilaster|pilastrów]], kolumn lub [[półkolumna|półkolumn]] obejmujących kilka (minimum dwie) kondygnacji, pozwoliło uzyskać równowagę proporcji [[gzyms]]u wieńczącego do skali porządku występującego w układzie ściany. |
||
Linia 10: | Linia 5: | ||
Jego wykorzystanie zostało ugruntowane przez [[Andrea Palladio|Andreę Palladio]] w XVII wieku stanowiąc główną cechę późniejszego kierunku [[palladianizm|palladiańskiego]]. |
Jego wykorzystanie zostało ugruntowane przez [[Andrea Palladio|Andreę Palladio]] w XVII wieku stanowiąc główną cechę późniejszego kierunku [[palladianizm|palladiańskiego]]. |
||
<br /><gallery widths="200" heights="200"> |
|||
<br /> |
|||
Plik:MantovaBasilicaSantAndrea cutnpaste over intrusions.jpg|Mantua - Bazylika Sant Andrea |
|||
⚫ | |||
⚫ | |||
⚫ | |||
⚫ | |||
</gallery><br /> |
|||
== Zobacz też == |
== Zobacz też == |
Wersja z 14:13, 22 paź 2019
Wielki porządek także kolosalny porządek – w architekturze to uporządkowanie elewacji poprzez zastosowanie pilastrów, kolumn lub półkolumn obejmujących kilka (minimum dwie) kondygnacji, pozwoliło uzyskać równowagę proporcji gzymsu wieńczącego do skali porządku występującego w układzie ściany.
Wielki porządek wprowadził do architektury w okresie renesansu Leone Battista Alberti w kościele di Sant'Andrea w Mantui z około 1472 roku. Z projektów Rafaela wynika, że zamierzał wznieść w Rzymie pałac, w którym wszystkie pilastry miały kolosalny porządek, rozciągając się na dwóch piętrach do pełnej wysokości piano nobile. Michał Anioł zaprojektował Pałac na Kapitolu w Rzymie (1564-1568), używając kombinacji pilastrów korynckich z małymi jońskimi kolumnami otaczającymi okna na piętrze i otwartą loggią w parterze. Wielki porządek stał się główną cechą włoskiej architektury barokowej i manierystycznej w końcu XVI wieku.
Jego wykorzystanie zostało ugruntowane przez Andreę Palladio w XVII wieku stanowiąc główną cechę późniejszego kierunku palladiańskiego.
-
Mantua - Bazylika Sant Andrea
-
Rzym - Muzeum Kapitolińskie (Palazzo dei Conservatori)
-
Vicenza - Palazzo del Capitanio proj. Andrea Palladio
-
Kraków - Bank PKO z 1922 r.
-
Mediolan - Palazzo Saporiti z 1812 r.
Zobacz też
- porządek dorycki
- porządek joński
- porządek koryncki
- porządek toskański
- porządek kompozytowy
- porządek spiętrzony
- style architektoniczne
Bibliografia
- Klemens Krajewski, Mała encyklopedia architektury i wnętrz, Zakład Narodowy im. Ossolińskich-Wydawnictwo, Wrocław 1974
- Krystyna Zwolińska, Zasław Malicki: Mały słownik terminów plastycznych, Wiedza Powszechna, Warszawa 1974
- Monika Melters, Kolossalordnung. Zum Palastbau in Italien und Frankreich zwischen 1420 und 1670, Berlin 2008