Puma: Różnice pomiędzy wersjami

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja przejrzana][wersja nieprzejrzana]
← poprzednia edycjanastępna edycja →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
m Anulowanie wersji 73584241 autorstwa 89.73.229.51 (dyskusja)rew
Znacznik: Anulowanie edycji
Nie podano opisu zmian
Linia 7: Linia 7:
|okres istnienia =
|okres istnienia =
|grafika = Puma concolor stanleyana - Texas Park - Lanzarote -PC08 (cropped).jpg
|grafika = Puma concolor stanleyana - Texas Park - Lanzarote -PC08 (cropped).jpg
|opis grafiki = Przedstawiciel rodzaju – '''[[puma płowa]]''' (''P. concolor'')
|opis grafiki = Przedstawiciel rodzaju – '''[[pupa płowa]]''' (''P. concolor'')
|alt grafiki =
|typ = [[strunowce]]
|typ = [[strunowce]]
|podtyp = [[kręgowce]]
|podtyp = [[kręgowce]]
Linia 18: Linia 19:
|rodzina = [[kotowate]]
|rodzina = [[kotowate]]
|podrodzina = [[koty]]
|podrodzina = [[koty]]
|rodzaj = puma
|rodzaj = pupa
|typ nomenklatoryczny = ''Felis concolor'' {{small|[[Karol Linneusz|Linnaeus]], 1771}}
|typ nomenklatoryczny = ''Felis concolor'' {{small|[[Karol Linneusz|Linnaeus]], 1771}}
|synonimy = * ''Viretailurus'' {{small|[[Helmut Hemmer|Hemmer]], 1965}}<ref name="Hemmer" />
|synonimy = * ''Viretailurus'' {{small|[[Helmut Hemmer|Hemmer]], 1965}}<ref name="Hemmer" />
Linia 29: Linia 30:
|wikisłownik = puma
|wikisłownik = puma
}}
}}
'''Puma'''<ref name="Cichocki&inni" /> (''Puma'') – [[rodzaj (biologia)|rodzaj]] [[drapieżne|drapieżnych]] [[ssaki|ssaków]] z [[rodzina (biologia)|podrodziny]] [[koty|kotów]] (Felinae) w obrębie [[rodzina (biologia)|rodziny]] [[kotowate|kotowatych]] (Felidae).
'''Pupa'''<ref name="Cichocki&inni" /> (''Pupa'') – [[rodzaj (biologia)|rodzaj]] [[drapieżne|drapieżnych]] [[ssaki|ssaków]] z [[rodzina (biologia)|podrodziny]] [[koty|kotów]] (Felinae) w obrębie [[rodzina (biologia)|rodziny]] [[kotowate|kotowatych]] (Felidae).


== Zasięg występowania ==
== Zasięg występowania ==
Linia 41: Linia 42:


=== Etymologia ===
=== Etymologia ===
* ''Puma'': peruwiańska nazwa ([[język keczua]]) ''Puma'' dla tego kota<ref name="Palmer"/>.
* ''Pupa'': peruwiańska nazwa ([[język keczua]]) ''Pupa'' dla tego kota<ref name="Palmer"/>.
* ''Viretailurus'': Jean Viret (1894–1970), francuski paleontolog; {{gr.|αιλουρος}} ''ailouros'' ‘kot’<ref name="Hemmer" />. Gatunek typowy: †''Panthera schaubi'' {{small|Viret, 1954}} (= †''Felis pardoides'' {{small|R. Owen, 1846}}).
* ''Viretailurus'': Jean Viret (1894–1970), francuski paleontolog; {{gr.|αιλουρος}} ''ailouros'' ‘kot’<ref name="Hemmer" />. Gatunek typowy: †''Panthera schaubi'' {{small|Viret, 1954}} (= †''Felis pardoides'' {{small|R. Owen, 1846}}).
=== Podział systematyczny ===
=== Podział systematyczny ===
Do rodzaju należy jeden występujący współcześnie gatunek<ref name="mdd" /><ref name="amw" /><ref name="Burgin&inni" /><ref name="Cichocki&inni" />:
Do rodzaju należy jeden występujący współcześnie gatunek<ref name="mdd" /><ref name="amw" /><ref name="Burgin&inni" /><ref name="Cichocki&inni" />:
* ''Puma concolor'' {{small|([[Karol Linneusz|Linnaeus]], 1771)}} – [[puma płowa]]
* ''Pupa concolor'' {{small|([[Karol Linneusz|Linnaeus]], 1771)}} – [[puma płowa|pupa płowa]]


Opisano również gatunki wymarłe<ref name="fossilworks" /><ref name="Zijlstra" />:
Opisano również gatunki wymarłe<ref name="fossilworks" /><ref name="Zijlstra" />:
* ''[[Puma incurva]]'' {{small|([[Rosalie F. Ewer|Ewer]], 1956)}}<ref name="ewer" /> (Afryka; [[plejstocen]])
* ''[[Puma incurva|Pupa incurva]]'' {{small|([[Rosalie F. Ewer|Ewer]], 1956)}}<ref name="ewer" /> (Afryka; [[plejstocen]])
* ''[[Puma lacustris]]'' {{small|([[Charles Lewis Gazin|Gazin]], 1933)}}<ref name="gaz" /> (Ameryka Północna; [[pliocen]])
* ''[[Puma lacustris|Pupa lacustris]]'' {{small|([[Charles Lewis Gazin|Gazin]], 1933)}}<ref name="gaz" /> (Ameryka Północna; [[pliocen]])
* ''[[Puma pardoides]]'' {{small|([[Richard Owen|R. Owen]], 1846)}}<ref name="owen" /> ([[Europa]]; [[fanerozoik]])
* ''[[Puma pardoides|Pupa pardoides]]'' {{small|([[Richard Owen|R. Owen]], 1846)}}<ref name="owen" /> ([[Europa]]; [[fanerozoik]])


== Przypisy ==
== Przypisy ==

Wersja z 14:59, 23 kwi 2024

Puma
Puma
Jardine, 1834[1]
Ilustracja
Przedstawiciel rodzaju – pupa płowa (P. concolor)
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

ssaki

Podgromada

żyworodne

Infragromada

łożyskowce

Rząd

drapieżne

Podrząd

kotokształtne

Infrarząd

Feloidea

Rodzina

kotowate

Podrodzina

koty

Rodzaj

pupa

Typ nomenklatoryczny

Felis concolor Linnaeus, 1771

Synonimy
Gatunki

4 gatunki (w tym 3 wymarłe) – zobacz opis w tekście

Zasięg występowania
Mapa występowania
Systematyka w Wikispecies
Multimedia w Wikimedia Commons
Hasło w Wikisłowniku

Pupa[3] (Pupa) – rodzaj drapieżnych ssaków z podrodziny kotów (Felinae) w obrębie rodziny kotowatych (Felidae).

Zasięg występowania

Rodzaj obejmuje jeden żyjący współcześnie gatunek występujący w Ameryce[4][5][6].

Morfologia

Długość ciała (bez ogona) 86–155 cm, długość ogona 60–97 cm; masa ciała samic 34–48 kg, samców 53–72 kg (wyjątkowo do 120 kg)[5][7].

Systematyka

Rodzaj zdefiniował w 1834 roku szkocki przyrodnik i ornitolog William Jardine w publikacji swojego autorstwa poświęconej naukom przyrodniczym[1]. Jardine wymienił kilka gatunków – Felis pajeros Desmarest, 1816, Felis concolor Linnaeus, 1771, Felis nigra Jardine, 1834 (= Felis concolor Linnaeus, 1771), Felis eyra G. Fischer, 1814 (= Felis yagouaroundi É. Geoffroy Saint-Hilaire, 1803), Felis chalybeata von Schreber, 1804 (= Felis pardus Linnaeus, 1758) i Felis yaguarundi Lesson, 1827 (= Felis yagouaroundi É. Geoffroy Saint-Hilaire, 1803) – z których gatunkiem typowym jest Felis concolor Linnaeus, 1771.

Etymologia

  • Pupa: peruwiańska nazwa (język keczua) Pupa dla tego kota[8].
  • Viretailurus: Jean Viret (1894–1970), francuski paleontolog; gr. αιλουρος ailouros ‘kot’[2]. Gatunek typowy: †Panthera schaubi Viret, 1954 (= †Felis pardoides R. Owen, 1846).

Podział systematyczny

Do rodzaju należy jeden występujący współcześnie gatunek[9][7][4][3]:

Opisano również gatunki wymarłe[10][11]:

Przypisy

  1. ↑ a b W. Jardine: The naturalist’s library. Cz. 16: Natural history of the Felinae. Edynburg: W. H. Lizars, 1834, s. 266. (ang.).
  2. ↑ a b H. Hemmer. Studien an «Panthera» schaubi Viret aua dem Villafranchien von Saint-Vallier (Drôme). „Neues Jahrbuch für Geologie und Paläontologie. Abhandlungen”. 122 (3), s. 324–336, 1965. (niem.). 
  3. ↑ a b W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 137. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
  4. ↑ a b C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 2: Eulipotyphla to Carnivora. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 404. ISBN 978-84-16728-35-0. (ang.).
  5. ↑ a b M.E. Sunquist & F.C. Sunquist: Family Felidae (Cats). W: D.E. Wilson & R.A. Mittermeier (red. red.): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 1: Carnivores. Barcelona: Lynx Edicions, 2009, s. 156–157. ISBN 978-84-96553-49-1. (ang.).
  6. ↑ D.E. Wilson & D.M. Reeder (red. red.): Genus Puma. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2021-05-16]. (ang.).
  7. ↑ a b Class Mammalia. W: Lynx Nature Books: All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 648. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).
  8. ↑ T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 598, 1904. (ang.). 
  9. ↑ N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, C. Parker, S. Liphardt, I. Rochon & D. Huckaby: Treeview of Mammalian Taxonomy Hierarchy. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.11) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2023-12-14]. (ang.).
  10. ↑ Puma Jardine 1834 (cougar). Fossliworks. [dostęp 2021-05-15]. (ang.).
  11. ↑ J.S. Zijlstra, Puma Jardine, 1934, Hesperomys project (Version 23.8.1), DOI: 10.5281/zenodo.7654755 [dostęp 2023-12-14] (ang.).
  12. ↑ R.F. Ewer. The fossil carnivores of the Transvaal caves: Felinae. „Proceedings of the Zoological Society of London”. 126, s. 83, 1956. DOI: 10.1111/j.1096-3642.1956.tb00426.x. (ang.). 
  13. ↑ Ch.L. Gazin. New felids from the upper Pliocene of Idaho. „Journal of Mammalogy”. 14 (3), s. 251, 1933. DOI: 10.2307/1373825. (ang.). 
  14. ↑ R. Owen: A history of British fossil mammals and birds. London: John Van Voorst, 1846, s. 169. (ang.).
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Puma&oldid=73584270”