Ciała ketonowe: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja nieprzejrzana] |
Funkcja sugerowania linków: dodane 3 linki. |
m Drobne rozszerzenie ketogenezy Znaczniki: Wycofane VisualEditor |
||
| Linia 21: | Linia 21: | ||
== Ketogeneza == |
== Ketogeneza == |
||
Ciała ketonowe są alternatywnym produktem [[Utlenianie|utleniania]] wolnych [[kwasy tłuszczowe|kwasów tłuszczowych]] w [[wątroba|wątrobie]], a proces ich powstawania określa się terminem ''ketogeneza''. |
Ciała ketonowe są alternatywnym produktem [[Utlenianie|utleniania]] wolnych [[kwasy tłuszczowe|kwasów tłuszczowych]] w [[wątroba|wątrobie]], a proces ich powstawania określa się terminem ''ketogeneza''. Proces ten zachodzi w [[Mitochondrium|mitochondriach]]. Ze względu na brak [[Koenzym A|koenzymu A]] w ich budowie mogą przechodzić przez błony mitochondrialne. <ref>{{Cytuj |autor = Denise R. Ferrier, Dariusz Chlubek, Edward Bańkowski, Anna Barańczyk-Kuźma, Marek Cybulski, Tomasz Francuz, Andrzej Gamian, Aleksandra Kasperczyk, Piotr M. Laidler, Ryszard Tomasz Smoleński, Andrzej Stepulak, Maria Wróbel |tytuł = Biochemia |data = 2018 |data dostępu = 2024-06-23 |isbn = 978-83-66067-02-8 |wydanie = Wydanie polskie |opis = Lippincott Illustrated Reviews |miejsce = Wrocław |wydawca = Edra Urban & Partner |s = 228-229}}</ref> |
||
Stężenie ciał ketonowych w [[Surowica (hematologia)|surowicy]] u zdrowych osób pozostających na typowej diecie nie przekracza 0,2 mmol/l. |
Stężenie ciał ketonowych w [[Surowica (hematologia)|surowicy]] u zdrowych osób pozostających na typowej diecie nie przekracza 0,2 mmol/l. |
||
[[Kresomózgowie|Mózg]], [[serce]], [[Mięsień|mięśnie]] oraz [[Nerka|nerki]] potrafią wykorzystywać je jako materiał energetyczny, ale w typowych warunkach głównym wykorzystywanym materiałem jest [[glukoza]]. |
[[Kresomózgowie|Mózg]], [[serce]], [[Mięsień|mięśnie]] oraz [[Nerka|nerki]] potrafią wykorzystywać je jako materiał energetyczny, ale w typowych warunkach głównym wykorzystywanym materiałem jest [[glukoza]]. |
||
W pewnych warunkach [[Metabolizm|metabolicznych]] dochodzi do zwiększenia produkcji ciał ketonowych. Najczęściej zachodzi to w [[Cukrzyca|cukrzycy]] przy znacznym niedoborze [[Insulina|insuliny]] i może prowadzić do ketonemii i |
W pewnych warunkach [[Metabolizm|metabolicznych]] dochodzi do zwiększenia produkcji ciał ketonowych. Najczęściej zachodzi to w [[Cukrzyca|cukrzycy]] przy znacznym niedoborze [[Insulina|insuliny]] i może prowadzić do ketonemii i |
||
Wersja z 14:49, 23 cze 2024
 |
Ten artykuł od 2007-11 zawiera treści, przy których brakuje odnośników do źródeł. |
aceton
kwas acetylooctowy
kwas β-hydroksymasłowy
Ciała ketonowe – grupa organicznych związków chemicznych będących pośrednimi metabolitami tłuszczów. Należą do nich[1][2]:
- aceton (powstaje w wyniku spontanicznej dekarboksylacji acetooctanu)
- kwas acetylooctowy (w formie anionu – acetylooctan)
- kwas β-hydroksymasłowy (w formie anionu – β-hydroksymaślan)[a]
β-Hydroksymaślan powstaje w odwracalnej reakcji z acetylooctanu. Reakcja ta katalizowana jest przez dehydrogenazę D-(−)-hydroksymaślanową. Acetylooctan może ulec spontanicznej, nieodwracalnej dekarboksylacji do acetonu[2]:
|
|
|
U człowieka głównym miejscem produkcji i wydzielania do krwi ciał ketonowych jest wątroba. Zwykle skład procentowy wynosi:
- 75–80% kwasu β-hydroksymasłowego
- 20–25% kwasu acetylooctowego
- poniżej 2% acetonu
Jednak może on w pewnych warunkach ulegać zmianie.
Ketogeneza
Ciała ketonowe są alternatywnym produktem utleniania wolnych kwasów tłuszczowych w wątrobie, a proces ich powstawania określa się terminem ketogeneza. Proces ten zachodzi w mitochondriach. Ze względu na brak koenzymu A w ich budowie mogą przechodzić przez błony mitochondrialne. [3]
Stężenie ciał ketonowych w surowicy u zdrowych osób pozostających na typowej diecie nie przekracza 0,2 mmol/l.
Mózg, serce, mięśnie oraz nerki potrafią wykorzystywać je jako materiał energetyczny, ale w typowych warunkach głównym wykorzystywanym materiałem jest glukoza.
W pewnych warunkach metabolicznych dochodzi do zwiększenia produkcji ciał ketonowych. Najczęściej zachodzi to w cukrzycy przy znacznym niedoborze insuliny i może prowadzić do ketonemii i kwasicy ketonowej, a w zaawansowanych przypadkach do ketonowej śpiączki cukrzycowej.
Stwierdzono, że nadmierne stężenie ciał ketonowych we krwi jest spowodowane raczej zwiększoną ich produkcją niż zmniejszoną przemianą w tkankach pozawątrobowych.
Inne przypadki kiedy dochodzi do zwiększonego produkowania ciał ketonowych to:
- głodzenie
- dieta niskowęglowodanowa
- nadużywanie alkoholu
- w ciąży przy ograniczeniu spożycia węglowodanów
- w czasie znacznego wysiłku fizycznego u cukrzyków
Uwagi
Przypisy
- ↑ Lori Laffel. Ketone bodies: a review of physiology, pathophysiology and application of monitoring to diabetes. „Diabetes/Metabolism Research and Reviews”. 15 (6), s. 412–426, 1999. DOI: <412::AID-DMRR72>3.0.CO;2-8 10.1002/(SICI)1520-7560(199911/12)15:6<412::AID-DMRR72>3.0.CO;2-8. PMID: 10634967.
- ↑ a b c Robert Kincaid Murray, Daryl K. Granner, Victor W. Rodwell: Biochemia Harpera ilustrowana. Wyd. VI uaktualnione. Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL, 2008, s. 233–234. ISBN 978-83-200-3573-5.
- ↑ Denise R. Ferrier i inni, Biochemia, Wydanie polskie, Lippincott Illustrated Reviews, Wrocław: Edra Urban & Partner, 2018, s. 228-229, ISBN 978-83-66067-02-8 [dostęp 2024-06-23].