Poczta

Budynek Poczty w Bratysławie (Słowacja)

Skrzynka pocztowa

Zabytkowy gmach Poczty Głównej w Bydgoszczy

Poczta – ogólnie dostępna instytucja, przeważnie państwowa, zajmująca się obrotem przesyłek, a także wykonywaniem niektórych usług na rzecz telekomunikacji oraz usług pieniężno-bankowych. Od połowy XIX wieku usługi w zakresie łączności dzielono na pocztowe i telekomunikacyjne, a od połowy XX wieku zaczęto pocztę nazywać łącznością pocztową.

Usługi telekomunikacyjne pod koniec XX wieku stały się na tyle szeroką dziedziną gospodarki, że w wielu krajach oddzieliły się od tradycyjnej poczty. W Polsce na przykład przedsiębiorstwo państwowe "Polska Poczta, Telegraf i Telefon", założone w roku 1928 podzielone zostało w 1991 na Telekomunikację Polską i państwowe przedsiębiorstwo użyteczności publicznej Pocztę Polską.

Terminu poczta używa się również na określenie sposobu transportu przesyłek (np. poczta konna, poczta lotnicza, przesyłki konduktorskie) lub ich charakteru (np. poczta dyplomatyczna, poczta uniwersytecka, poczta wojskowa).

Szczególnym rodzajem poczty jest poczta polowa — instytucja wojskowa, zapewniająca w czasie wojny jednostkom wojskowym i żołnierzom wymianę korespondencji z ludnością cywilną i między żołnierzami.

Terminem "poczta" określa się też przesyłki pocztowe (zwłaszcza korespondencję), budynek, w którym mieści się poczta, a dawniej także pojazdy pocztowe.

Termin "poczta" wywodzi sie od łacińskiej nazwy stacji wymiany koni (stworzonej w czasie Cesarstwa Rzymskiego) – mutatio postia . W wieku XVI zostaje zapożyczony do języka polskiego wyraz posta, który po polonizacji występuje w postaci poszta. Pierwsza w Polsce linia pocztowa utworzona w roku 1558 biegła do Włoch (z Krakowa przez Wiedeń). Organizację poczty w Polsce powierzono flolerenckiej rodzinie Monte Lupi de Mari. W 1569 roku przejęli oni administrację nad pocztą polską, która pozostała w rękach Montelupich (Wilczogórscy) do 1662 roku.

Przegląd zagadnień związanych z pocztą

adres pocztowy - adresat - ambulans pocztowy - awizo - filatelistyka - gołąb pocztowy - kartka pocztowa (widokówka, pocztówka) - koperta - lak - list - listonosz ("doręczyciel pocztowy") - nadawca - okienko pocztowe - paczka - paczkomat - przesyłka pobraniowa - poczciarz - poczmistrz - pocztylion - porto - poste restante - przekaz pocztowy oraz telegraficzny - skrytka pocztowa - skrzynka pocztowa - sortownia - stempel - telegraf - telegram - trąbka pocztowa - urząd pocztowy - znaczek pocztowy

Firmy lub spółki pocztowe działające na terenie Rzeczypospolitej Polski

• Poczta Polska
  • Pocztex
• InPost
• DPD Polska
• DHL
• UPS
• Speedmail

Bibliografia

Giera J., Żak A.: Państwowe przedsiębiorstwo Polska Poczta, Telegraf i Telefon 1928-1991, Monografia. Warszawa, wyd. Państwowe Przedsiębiorstwo Użyteczności Publicznej "Poczta Polska" Centrum Badawczo-Szkoleniowe w Warszawie Ośrodek Informacji Naukowej, Technicznej i Normalizacyjnej, 1993

Zobacz też

• dyliżans
• poczta elektroniczna
• Poczta Kwiatowa
• poczta pneumatyczna
• poczta pantoflowa
• Ministerstwo Poczt i Telegrafów
• Generalna Dyrekcja Poczt i Telegrafów
• poczta kapitańska
• 〠 - Japoński znak poczty

Linki zewnętrzne

• Oficjalna strona Poczty Polskiej
• Historia Poczty w Polsce