Ruszcza (Kraków): Różnice pomiędzy wersjami
[wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
m drobne redakcyjne, WP:SK |
m MalarzBOT: Dwór Popielów w Ruszczy (Kraków) przeniesiono do Dwór Popielów w Ruszczy |
||
Linia 13: | Linia 13: | ||
W Ruszczy znajdują się następujące zabytki: |
W Ruszczy znajdują się następujące zabytki: |
||
* [[Gotyk|gotycki]] [[Kościół św. Grzegorza Wielkiego w Krakowie|kościół pod wezwaniem św. Grzegorza Wielkiego]] o charakterze obronnym, ufundowany na początku [[XV wiek|XV w.]] przez [[Wierzbięta z Branic|Wierzbiętę z Branic]] na miejscu starszej budowli [[Sztuka romańska|romańskiej]]; |
* [[Gotyk|gotycki]] [[Kościół św. Grzegorza Wielkiego w Krakowie|kościół pod wezwaniem św. Grzegorza Wielkiego]] o charakterze obronnym, ufundowany na początku [[XV wiek|XV w.]] przez [[Wierzbięta z Branic|Wierzbiętę z Branic]] na miejscu starszej budowli [[Sztuka romańska|romańskiej]]; |
||
* [[neorenesans]]owy [[Dwór Popielów w Ruszczy |
* [[neorenesans]]owy [[Dwór Popielów w Ruszczy|dwór Popielów]] (bardzo mocno zdewastowany) z drugiej połowy XIX w. oraz resztki dawnego parku. |
||
== Bibliografia == |
== Bibliografia == |
Wersja z 14:15, 29 maj 2015
Nieprawidłowe parametry: {50|05|06|N|20|09|25|E|type:landmark}
Ruszcza – dawna wieś podkrakowska, położona ok. 15 km na północny wschód od jego centrum. Od 1951 w granicach administracyjnych Krakowa, obecnie wchodzi w skład Dzielnicy XVIII Nowa Huta.
Historia
Pierwotną zabudowę wsi ujawniły badania archeologiczne, które ujawniły w jej centrum ślady osady ziemiankowej datowane na wieki do X do XIII. Pierwszy raz wzmiankowana w dokumentach w 1222 (dokument wspomina o kapelanie – Bernardzie z Ruszczy). Wieś stanowiła centrum majątku jednej z gałęzi potężnego średniowiecznego rodu małopolskiego Świebodziców-Gryfitów (pochodził z niego m.in. Klemens z Ruszczy), a następnie do ich potomków – magnackiego rodu Branickich, którzy przejęli nazwisko od sąsiedniej wsi – Branic. W 1312 w Ruszczy została erygowana parafia, prawdopodobnie istniał już wtedy kościół romański, przebudowany w 1420. W 1373 Elżbieta Łokietkówna przeniosła wieś z prawa polskiego na prawo średzkie. Od XV w. w Ruszczy działała szkoła parafialna. W końcu XVIII w. wieś po wymarciu rodu Branickich przeszła w ręce Badenich, a następnie Popielów. W końcu XIX w. wieś liczyła około 240 mieszkańców, około 40 domostw, 2 karczmy, posiadała też szkołę powszechną.
W 1951 włączona w granice Krakowa (gmina Ruszcza istniała jeszcze do 1954). W latach następnych przeprowadzono przez Ruszczę linię kolejową Nowa Huta – Podłęże, zajęto też część terenów pod budowę zaplecza Huty im. Lenina. Zlokalizowano też tutaj zakład karny.
Zabytki
W Ruszczy znajdują się następujące zabytki:
- gotycki kościół pod wezwaniem św. Grzegorza Wielkiego o charakterze obronnym, ufundowany na początku XV w. przez Wierzbiętę z Branic na miejscu starszej budowli romańskiej;
- neorenesansowy dwór Popielów (bardzo mocno zdewastowany) z drugiej połowy XIX w. oraz resztki dawnego parku.
Bibliografia
- Encyklopedia Krakowa. red. prowadzący Antoni Henryk Stachowski ; aut., recenzenci, konsult., współpr. Elżbieta Adamczyk et al.. Warszawa ; Kraków: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2000. ISBN 83-01-13325-2. (pol.).