Włodycy: Różnice pomiędzy wersjami
[wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
WP:SK, brak źródeł ⇒ brak przypisów; artykuł jest częściowo uźródłowiony |
drobne merytoryczne, źródła/przypisy |
||
Linia 1: | Linia 1: | ||
{{dopracować|więcej przypisów=2009-04}} |
{{dopracować|więcej przypisów=2009-04}} |
||
'''Włodycy''' – warstwa drobnego [[rycerstwo|rycerstwa]] w Polsce osiadła na własnej ziemi nie należąca do stanu szlacheckiego. Zanikła XV wieku bowiem włodycy zasilili szeregi szlachty, mieszczaństwa lub chłopstwa<ref>[[Tadeusz Łepkowski]], ''Słownik historii Polski'', Warszawa 1973, s. 537.</ref>. |
|||
⚫ | |||
⚫ | Istota i pochodzenie włodyków stanowią przedmiot naukowych sporów. Zapewne mianem tym określano w Polsce wszystkich rycerzy (dostojników oraz drobne rycerstwo). W okresie formowania się [[szlachta|stanu szlacheckiego]] (od połowy [[XIII wiek|XIII w.]]) słabsze ekonomicznie jednostki spośród stanu rycerskiego (być może też tzw. rycerstwo służebne)<ref>[[Michał Sczaniecki]] ''Powszechna historia państwa i prawa'' (kilka wydań) paragraf 124 "Ministeriałowie" - nazywa włodyków odpowiednikiem [[ministeriał]]ów, niższej szlachty w Rzeszy, pochodzącej od ludności niewolnej, przypisanej do ziemi i zobowiązanej do służby wojskowej.</ref> utworzyły grupę społeczną usytuowaną poniżej szlachty, dobrze widoczną w [[Małopolska|Małopolsce]], mało wyraźnie na [[Mazowsze|Mazowszu]], nieobecną w [[Wielkopolska|Wielkopolsce]]. [[Główszczyzna]] za zabicie włodyki była dwukrotnie niższa niż za rycerza, a dwa razy wyższa niż za woja ''kreowanego z sołtysa lub kmiecia'' (''militi autem creato de sculteto vel de kmethone'') zwanego [[panosza|panoszą]]<ref>[[Romuald Hube]]: [http://archive.org/details/ustawodawstwoka00polagoog ''Ustawodawstwo Kazimierza Wielkiego''], Warszawa 1881, s. 109n i 134.<br />[[Oswald Balzer]]: [http://archive.org/details/skartabelatwustr00balzuoft ''Skartabelat w ustroju szlachetstwa polskiego''], Kraków 1911, s. 1-5 i 21.<br />[[Stanisław Kutrzeba]]: ''Mężobójstwo w prawie polskiem XIV i XV wieku'', Kraków 1907, s. 131n.</ref>. Niższa od rycerskiej a wyższa od panoszej była też [[nawiązka]]. Wraz z rozwojem przywilejów stanowych w [[XV wiek]]u nastąpił zanik włodyków, którzy bądź przeszli do stanu szlacheckiego (zwłaszcza przenosząc się na Ruś), bądź znaleźli się w stanie [[mieszczaństwo|mieszczańskim]] lub [[chłopi|chłopskim]]. |
||
⚫ | |||
== Zobacz też == |
== Zobacz też == |
||
* [[ministeriał]] |
* [[ministeriał]] |
||
* [[skartabellat]] |
* [[skartabellat]] |
||
⚫ | |||
[[Kategoria:Historia społeczna średniowiecza]] |
[[Kategoria:Historia społeczna średniowiecza]] |
Wersja z 11:03, 12 paź 2017
|
Ten artykuł od 2009-04 zawiera treści, przy których brakuje odnośników do źródeł. |
Włodycy – warstwa drobnego rycerstwa w Polsce osiadła na własnej ziemi nie należąca do stanu szlacheckiego. Zanikła XV wieku bowiem włodycy zasilili szeregi szlachty, mieszczaństwa lub chłopstwa[1].
Istota i pochodzenie włodyków stanowią przedmiot naukowych sporów. Zapewne mianem tym określano w Polsce wszystkich rycerzy (dostojników oraz drobne rycerstwo). W okresie formowania się stanu szlacheckiego (od połowy XIII w.) słabsze ekonomicznie jednostki spośród stanu rycerskiego (być może też tzw. rycerstwo służebne)[2] utworzyły grupę społeczną usytuowaną poniżej szlachty, dobrze widoczną w Małopolsce, mało wyraźnie na Mazowszu, nieobecną w Wielkopolsce. Główszczyzna za zabicie włodyki była dwukrotnie niższa niż za rycerza, a dwa razy wyższa niż za woja kreowanego z sołtysa lub kmiecia (militi autem creato de sculteto vel de kmethone) zwanego panoszą[3]. Niższa od rycerskiej a wyższa od panoszej była też nawiązka. Wraz z rozwojem przywilejów stanowych w XV wieku nastąpił zanik włodyków, którzy bądź przeszli do stanu szlacheckiego (zwłaszcza przenosząc się na Ruś), bądź znaleźli się w stanie mieszczańskim lub chłopskim.
- ↑ Tadeusz Łepkowski, Słownik historii Polski, Warszawa 1973, s. 537.
- ↑ Michał Sczaniecki Powszechna historia państwa i prawa (kilka wydań) paragraf 124 "Ministeriałowie" - nazywa włodyków odpowiednikiem ministeriałów, niższej szlachty w Rzeszy, pochodzącej od ludności niewolnej, przypisanej do ziemi i zobowiązanej do służby wojskowej.
- ↑ Romuald Hube: Ustawodawstwo Kazimierza Wielkiego, Warszawa 1881, s. 109n i 134.
Oswald Balzer: Skartabelat w ustroju szlachetstwa polskiego, Kraków 1911, s. 1-5 i 21.
Stanisław Kutrzeba: Mężobójstwo w prawie polskiem XIV i XV wieku, Kraków 1907, s. 131n.