Michał Sczaniecki

Michał Sczaniecki

Data i miejsce urodzenia	26 marca 1910 Łaszczyn
Data i miejsce śmierci	29 maja 1977 Warszawa
profesor nauk prawnych
Specjalność: historia państwa i prawa
Alma Mater	Uniwersytet Jagielloński
Doktorat	1937 – prawo Uniwersytet Jagielloński
Habilitacja	1954 – prawo Uniwersytet Poznański
Profesura	1959
Doktor honoris causa Uniwersytet w Grenoble – 1958
Dyrektor
instytut	Instytut Zachodni
Okres spraw.	1961–1964
Poprzednik	Gerard Labuda
Następca	Zdzisław Kaczmarczyk
Odznaczenia

Grób Michała Sczanieckiego na cmentarzu Powązkowskim

Michał Sczaniecki (ur. 26 marca 1910 w Łaszczynie koło Rawicza, zm. 29 maja 1977 w Warszawie) – polski historyk państwa i prawa, szczególnie Polski i Francji. Profesor Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu od 1951 do 1965. Dyrektor Instytutu Zachodniego w Poznaniu od 1961 do 1964. Później profesor Uniwersytetu Warszawskiego.

Życiorys

Pochodził z wielkopolskiej rodziny szlachecko-ziemiańskiej pieczętującej się herbem Ossoria. Był synem ziemianina i działacza społeczno-gospodarczego Władysława Sczanieckiego (1869–1942) oraz Jadwigi z Plucińskich (zm. 1965).

W 1927 ukończył Gimnazjum Marii Magdaleny w Poznaniu. W tym samym roku rozpoczął studia prawnicze na Uniwersytecie Poznańskim. Został przyjęty do korporacji akademickiej Coronia. Od 1930 kontynuował studia na Uniwersytecie Jagiellońskim. Był uczniem Zygmunta Wojciechowskiego. Pod jego kierunkiem w 1937 napisał i obronił rozprawę doktorską Nadania ziemi na rzecz rycerzy w Polsce do końca XIII wieku. W tym samym roku wyjechał do Francji, gdzie kontynuował studia pod kierunkiem jednego z czołowych autorytetów nauk historycznoprawnych, prof. Uniwersytetu Paryskiego, François Olivier-Martina.

W sierpniu 1932 zgłosił się do jednorocznej ochotniczej służby wojskowej. Przez pierwszych dziesięć miesięcy uczył się w Szkole Podchorążych Rezerwy Artylerii we Włodzimierzu Wołyńskim, a następnie odbył dwumiesięczną praktykę w 11 Dywizjonie Artylerii Konnej w Bydgoszczy. Na stopień podporucznika został mianowany ze starszeństwem z 1 stycznia 1935 i 112. lokatą w korpusie oficerów rezerwy artylerii.

Zmobilizowany do Wojska Polskiego we Francji wziął udział w kampanii francuskiej jako oficer obserwacyjny II dywizjonu 1 (101) Wileńskiego Pułku Artylerii Lekkiej. Odznaczony Krzyżem Walecznych i francuskim Croix de Guerre. Organizował polskie oddziały ochotnicze w Bretanii. Ranny na polu bitwy, dostał się do niewoli niemieckiej i do zakończenia wojny przebywał w oflagu niemieckim w Edelbach. Współorganizator konspiracyjnego Studium Prawa dla polskich oficerów afiliowanego przy Université de Captivité.

W 1946 powrócił do Poznania. Uzyskuje na Uniwersytecie Poznańskim habilitację, następnie w 1954 stanowisko profesora nadzwyczajnego, a w 1959 tytuł profesora zwyczajnego. W 1955 objął funkcję kierownika Katedry Powszechnej Historii Państwa i Prawa Uniwersytetu Poznańskiego. W 1965 przeniósł się na Uniwersytet Warszawski. Autor cenionego podręcznika dla studentów z zakresu powszechnej historii państwa i prawa. Współzałożyciel periodyku naukowego „Czasopismo Prawno-Historyczne”, którym kierował od 1953 do 1977. Doktor honoris causa Uniwersytetu w Grenoble.

Spoczywa na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie (kwatera X, rząd 6, grób 20).

Jego starszym bratem był Józef Sczaniecki, oficer kawalerii. Jego żoną była Maria z Ponikiewskich, z którą miał dwie córki: Teresę i Monikę.

Twórczość (wybór)

• Nadania ziemi na rzecz rycerzy w Polsce do końca XIII wieku, Poznań 1938
• Zamek w Łagowie (wspólnie z Gwido Chmarzyńskim), Warszawa 1948
• Z dziejów polskości na Ziemi Lubuskiej, Poznań 1948
• Dzieje Ziemi Lubuskiej w wypisach (wspólnie z Władysławem Korczem), Warszawa 1960
• Powszechna historia państwa i prawa, Warszawa 1973 (kolejne wydania: 1975, 1979, 1980, 1985, 1987, 1994, 2001, 2002, 2003, 2022)
• Powszechna historia państwa i prawa (nowe wyd. w oprac. Katarzyny Sójki-Zielińskiej), Warszawa 1995 (kolejne wydania: 1997, 1998, 2000, 2007, 2008, 2009, 2016)

Bibliografia

• Dariusz Dolański, Michał Sczaniecki (1910–1977), [w:] 50 lat Polskiego Towarzystwa Historycznego w Zielonej Górze (redaktor naukowy Dariusz Dolański), Uniwersytet Zielonogórski, Zielona Góra 2005, s. 63-65 (z fotografią).
• Zygmunt Kosior: Bitwa pod Lagarde. Studium. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1965.
• Henryk Olszewski, Michał Sczaniecki, [w:] Wielkopolski słownik biograficzny (przewodniczący Komitetu Redakcyjnego Antoni Gąsiorowski, Jerzy Topolski), Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa-Poznań 1983, s. 652.
• Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Awanse oficerskie w Wojsku Polskim 1935–1939. Kraków: Fundacja Centrum Dokumentacji Czynu Niepodległościowego, 2004. ISBN 978-83-7188-691-1.
• Rocznik Szkoły Podchorążych Rezerwy Artylerji Rok 1932–1933. Stanisław Szancer (red. nacz.) Stanisław Gostkowski (red.) Andrzej Malewski (red.) Juliusz Ostromęcki (red.) Ignacy Prądzyński (red.) Michał Sczaniecki (red.) Eugeniusz Wierzbicki (ilustr.). 1933.
• Katarzyna Sójka-Zielińska, Wspomnienie o profesorze Michale Sczanieckim w dwudziestą piątą rocznicę śmierci, „Studia Iuridica”, nr 42, Poznań 2003.
• Jerzy Walachowicz, Michał Sczaniecki. Historyk państwa i prawa, Poznań 2007.
• Jerzy Walachowicz, Michał Sczaniecki 1910–1977, [w:] Wybitni historycy wielkopolscy (pod redakcją Jerzego Strzelczyka), Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Adama Mickiewicza, Poznań 1989, s. 347-358 (z fotografią).