Unia lubelska (obraz Jana Matejki): Różnice pomiędzy wersjami
[wersja przejrzana] | [wersja nieprzejrzana] |
→Postacie historyczne uwiecznione na obrazie: dodanie przecinków, poprawa interpunkcji |
Znaczniki: Wycofane VisualEditor |
||
Linia 23: | Linia 23: | ||
* Z krzyżem, będąc centralną postacią obrazu, stoi król Polski i wielki książę litewski [[Zygmunt II August]]. |
* Z krzyżem, będąc centralną postacią obrazu, stoi król Polski i wielki książę litewski [[Zygmunt II August]]. |
||
* W racjonale uwieczniony został prymas Polski [[Jakub Uchański]]. |
* W racjonale uwieczniony został prymas Polski [[Jakub Uchański]]. |
||
* Klęczy na klęczniku z ręką na Ewangelii |
* Klęczy na klęczniku z ręką na Ewangelii w drugiej trzyma dokument z tekstem aktu unii kasztelan krakowski [[Marcin Zborowski]]. W rzeczywistości nie żył od 7 lat, ale był gorącym orędownikiem ujednolicenia podstaw ustrojowych [[Korona Królestwa Polskiego|Polski]] i [[Wielkie Księstwo Litewskie|Litwy]] i stąd jego obecność na obrazie. |
||
* Treść przysięgi odczytuje |
* Treść przysięgi odczytuje papież krakowski [[Filip Padniewski]] stojący za prymasem. |
||
* Z mieczem w ręce klęczy [[Mikołaj Radziwiłł Rudy|Mikołaj Radziwiłł]] zwany Rudym, jako jedyny litewski |
* Z mieczem w ręce klęczy [[Mikołaj Radziwiłł Rudy|Mikołaj Radziwiłł]] zwany Rudym, jako jedyny litewski burmistrz nie złożył uścisk dłoni unii, a wyciągnięty miecz ma symbolizować wobec króla i unii wrogą postawę. |
||
* Klęczy także [[Mikołaj Mielecki]] w zbroi z buławą hetmańską w prawej ręce. W rzeczywistości godność hetmana wielkiego koronnego otrzymał dopiero w 1578. |
* Klęczy także [[Mikołaj Mielecki]] w zbroi z buławą hetmańską w prawej ręce. W rzeczywistości godność hetmana wielkiego koronnego otrzymał dopiero w 1578. |
||
* Na lewo od króla na pierwszym planie zsuwa się z fotela biskup wileński [[Walerian Protasewicz]]. Ze względu na stan zdrowia i podeszły wiek nie był obecny w Lublinie. Podtrzymujący go [[Jan Łaski (młodszy)|Jan Łaski]] też nie był w Lublinie, bo zmarł w 1560. |
* Na lewo od króla na pierwszym planie zsuwa się z fotela biskup wileński [[Walerian Protasewicz]]. Ze względu na stan zdrowia i podeszły wiek nie był obecny w Lublinie. Podtrzymujący go [[Jan Łaski (młodszy)|Jan Łaski]] też nie był w Lublinie, bo zmarł w 1560. |
||
* W czerwonych kardynalskich szatach na fotelu siedzi [[Stanisław Hozjusz]], oparty o jego fotel stoi wojewoda poznański [[Łukasz III Górka]]; nie było go w Lublinie, ale Matejko umieścił go, aby symbolizował kolebkę państwa polskiego – [[Wielkopolska|Wielkopolskę]]. |
* W czerwonych kardynalskich szatach na fotelu siedzi [[Stanisław Hozjusz]], oparty o jego fotel stoi wojewoda poznański [[Łukasz III Górka]]; nie było go w Lublinie, ale Matejko umieścił go, aby symbolizował kolebkę państwa polskiego – [[Wielkopolska|Wielkopolskę]]. |
||
* Z |
* Z mieczem świetlnym sportretowany został marszałek wielki koronny [[Jan Firlej (marszałek wielki koronny)|Jan Firlej]]. |
||
* W głębi z ręką zgłaszającą się do odpowiedzi widać księcia pruskiego [[Albrecht Fryderyk Hohenzollern|Albrechta Fryderyka Hohenzollerna]]. |
* W głębi z ręką zgłaszającą się do odpowiedzi widać księcia pruskiego [[Albrecht Fryderyk Hohenzollern|Albrechta Fryderyka Hohenzollerna]]. |
||
* Po prawej stronie obrazu stoi siostra króla [[Anna Jagiellonka (1523–1596)|Anna Jagiellonka]], nie było jej w Lublinie, ale umieszczenie jej postaci w koronie na głowie symbolizuje kontynuację dynastycznej polityki [[Jagiellonowie|Jagiellonów]]. Malując Annę, Matejko wzorował się na zachowanym portrecie królowej w stroju koronacyjnym przechowywanym w [[Bazylika archikatedralna św. Stanisława i św. Wacława w Krakowie|Katedrze Wawelskiej]]. |
* Po prawej stronie obrazu stoi siostra króla [[Anna Jagiellonka (1523–1596)|Anna Jagiellonka]], nie było jej w Lublinie, ale umieszczenie jej postaci w koronie na głowie symbolizuje kontynuację dynastycznej polityki [[Jagiellonowie|Jagiellonów]]. Malując Annę, Matejko wzorował się na zachowanym portrecie królowej w stroju koronacyjnym przechowywanym w [[Bazylika archikatedralna św. Stanisława i św. Wacława w Krakowie|Katedrze Wawelskiej]]. |
||
* Ubrana na czarno brodata postać to [[Andrzej Frycz Modrzewski]], autor dzieła ''[[Commentariorum de Republica emendanda libri quinque|O naprawie Rzeczypospolitej]]''. Modrzewski na obrazie obejmuje postać chłopa, co symbolizuje głoszoną przezeń ideę zrównania w prawach chłopstwa z mieszczaństwem i szlachtą. |
* Ubrana na czarno brodata postać to [[Andrzej Frycz Modrzewski]], autor dzieła ''[[Commentariorum de Republica emendanda libri quinque|O naprawie Rzeczypospolitej]]''. Modrzewski na obrazie obejmuje postać chłopa, co symbolizuje głoszoną przezeń ideę zrównania w prawach chłopstwa z mieszczaństwem i szlachtą. |
||
* Chorągiew z Archaniołem Michałem, godłem Rusi, trzyma w dłoni późniejszy kasztelan bracławski książę [[Michał Wiśniowiecki (zm. 1616)|Michał Wiśniowiecki]] (zm. |
* Chorągiew z Archaniołem Michałem, godłem Rusi, trzyma w dłoni późniejszy kasztelan bracławski książę [[Michał Wiśniowiecki (zm. 1616)|Michał Wiśniowiecki]] (zm. 1698). Symbolizuje ona ziemie, które w tym czasie przyłączył do Korony król Zygmunt III August. Książę dał początek wielkiej fortunie i potędze rodu [[Wiśniowieccy herbu Korybut|Wiśniowieckich]] na wschodzie. |
||
* Obok księcia stoi wojewoda bracławski (1566–1571), hetman polny litewski (1567–1571), książę [[Roman Sanguszko (hetman litewski)|Roman Sanguszko]]. Matejko chcąc nawiązać do późniejszych, siedemnastowiecznych sukcesów wojsk [[Rzeczpospolita Obojga Narodów|Rzeczypospolitej]], których symbolem była [[husaria]], odział Sanguszkę w zbroję i skrzydła husarskie. |
* Obok księcia stoi wojewoda bracławski (1566–1571), hetman polny litewski (1567–1571), książę [[Roman Sanguszko (hetman litewski)|Roman Sanguszko]]. Matejko chcąc nawiązać do późniejszych, siedemnastowiecznych sukcesów wojsk [[Rzeczpospolita Obojga Narodów|Rzeczypospolitej]], których symbolem była [[husaria]], odział Sanguszkę w zbroję i skrzydła husarskie. |
||
Wersja z 13:37, 6 lis 2020
Szablon:Obraz infobox Unia lubelska – obraz olejny namalowany przez Jana Matejkę w 1869.
Obraz jest jednym z dzieł malarskich Matejki tworzących cykl poświęcony historii Polski. Namalowany został dla upamiętnienia 300. rocznicy unii Polski i Litwy zawartej na sejmie walnym w Lublinie w 1569. W 1874 we Lwowie postanowiono zakupić Unię lubelską ze składek do gmachu Sejmu Krajowego.
Kompozycja skupia się na ceremonii zaprzysiężenia unii w renesansowym wnętrzu zamku w Lublinie. Unia Lubelska uchodzi za jedno z najlepszych dzieł Jana Matejki, w uznaniu wartości obrazu malarz odznaczony został w 1870 francuskim orderem Legii Honorowej. Po II wojnie światowej, zrabowany przez Niemców obraz odnaleziono we wsi Przesieka w Karkonoszach, wraz z dwoma innymi dziełami Matejki. Na pamiątkę tego wydarzenia, wieś przez krótki czas nazywała się Matejkowice[1].
Obraz jest własnością Muzeum Narodowego w Warszawie[2], a znajduje się w depozycie w Muzeum Narodowym w Lublinie[3] na zamku w Lublinie.
Postacie historyczne uwiecznione na obrazie
- Z krzyżem, będąc centralną postacią obrazu, stoi król Polski i wielki książę litewski Zygmunt II August.
- W racjonale uwieczniony został prymas Polski Jakub Uchański.
- Klęczy na klęczniku z ręką na Ewangelii w drugiej trzyma dokument z tekstem aktu unii kasztelan krakowski Marcin Zborowski. W rzeczywistości nie żył od 7 lat, ale był gorącym orędownikiem ujednolicenia podstaw ustrojowych Polski i Litwy i stąd jego obecność na obrazie.
- Treść przysięgi odczytuje papież krakowski Filip Padniewski stojący za prymasem.
- Z mieczem w ręce klęczy Mikołaj Radziwiłł zwany Rudym, jako jedyny litewski burmistrz nie złożył uścisk dłoni unii, a wyciągnięty miecz ma symbolizować wobec króla i unii wrogą postawę.
- Klęczy także Mikołaj Mielecki w zbroi z buławą hetmańską w prawej ręce. W rzeczywistości godność hetmana wielkiego koronnego otrzymał dopiero w 1578.
- Na lewo od króla na pierwszym planie zsuwa się z fotela biskup wileński Walerian Protasewicz. Ze względu na stan zdrowia i podeszły wiek nie był obecny w Lublinie. Podtrzymujący go Jan Łaski też nie był w Lublinie, bo zmarł w 1560.
- W czerwonych kardynalskich szatach na fotelu siedzi Stanisław Hozjusz, oparty o jego fotel stoi wojewoda poznański Łukasz III Górka; nie było go w Lublinie, ale Matejko umieścił go, aby symbolizował kolebkę państwa polskiego – Wielkopolskę.
- Z mieczem świetlnym sportretowany został marszałek wielki koronny Jan Firlej.
- W głębi z ręką zgłaszającą się do odpowiedzi widać księcia pruskiego Albrechta Fryderyka Hohenzollerna.
- Po prawej stronie obrazu stoi siostra króla Anna Jagiellonka, nie było jej w Lublinie, ale umieszczenie jej postaci w koronie na głowie symbolizuje kontynuację dynastycznej polityki Jagiellonów. Malując Annę, Matejko wzorował się na zachowanym portrecie królowej w stroju koronacyjnym przechowywanym w Katedrze Wawelskiej.
- Ubrana na czarno brodata postać to Andrzej Frycz Modrzewski, autor dzieła O naprawie Rzeczypospolitej. Modrzewski na obrazie obejmuje postać chłopa, co symbolizuje głoszoną przezeń ideę zrównania w prawach chłopstwa z mieszczaństwem i szlachtą.
- Chorągiew z Archaniołem Michałem, godłem Rusi, trzyma w dłoni późniejszy kasztelan bracławski książę Michał Wiśniowiecki (zm. 1698). Symbolizuje ona ziemie, które w tym czasie przyłączył do Korony król Zygmunt III August. Książę dał początek wielkiej fortunie i potędze rodu Wiśniowieckich na wschodzie.
- Obok księcia stoi wojewoda bracławski (1566–1571), hetman polny litewski (1567–1571), książę Roman Sanguszko. Matejko chcąc nawiązać do późniejszych, siedemnastowiecznych sukcesów wojsk Rzeczypospolitej, których symbolem była husaria, odział Sanguszkę w zbroję i skrzydła husarskie.
Przypisy
- ↑ Jan Górski: Drugie narodziny miasta. Warszawa 1945. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1976, s. 194.
- ↑ Muzeum Narodowe w Warszawie: Unia lubelska
- ↑ Muzeum Narodowe w Lublinie: Jan Matejko, Unia lubelska