Jonowie

''''Jonowie''''Tekst wytłuszczony' indoeuropejskie plemię protogreckie, które wraz z Achajami i Eolami około 2 tysiąclecia p.n.e. zasiedliło środkową i południową Grecję, tworząc wraz z autochtonicznymi Pelazgami i przy dominującej roli Achajów, kulturę mykeńską. Dialekt joński był najstarszym dialektem greckim. W wyniku najazdu Dorów, Tessalów i Beotów zostali zepchnięci na terytorium Attyki, Eubei i Chalkidyki. W X w. p.n.e. zaczęli zasiedlać wybrzeża Azji Mniejszej i wyspy Morza Egejskiego. Jonowie założyli tam dwanaście miast, zwanych dodekapolis, a krainę nazwano od ich nazwy Jonią. ''''Dorowie'''' – lud grecki, mówiący dialektem doryckim, który pod koniec II tysiąclecia p.n.e. zajął Helladę achajską. Pierwotnie, kiedy przebywali w górach Pindus, nazywali się Makednoi, a Dorami- Dorieis stali się w trakcie inwazji.

Według mitycznej tradycji Dorowie, potomkowie Dorosa, połączyli się z żyjącymi na wygnaniu potomkami Heraklesa - achajskimi Heraklidami. Dorowie mieli dzielić się na trzy plemiona: Hylleis, Dymanes i Pamfyloi.

Współczesna nauka umieszcza kolebkę Dorów w dolinie Dunaju, którzy potem , drogą migracji, przenieśli się na tereny północno-zachodniej Grecji, późniejszej Tessalii, Macedonii i Epiru. Według Tukidydesa ostateczny najazd Heraklidów i Dorów nastąpił w 1150 p.n.e., w osiemdziesiąt lat po zdobyciu przez Achajów Troi. Zakłada się, że pierwsze najazdy Dorów na ziemie achajskie miały miejsce już wcześniej. Około 1200 p.n.e. większość otwartych osiedli achajskich na Peloponezie została zburzona. Ufortyfikowane twierdze jak np. Mykeny zostały zdobyte przez Dorów dopiero około 1150 pn.e.-1100 p.n.e. Najazd objął praktycznie całą Grecję, a tylko nieliczne ziemie, np. Arkadia i Attyka pozostały w rękach poprzednich właścicieli.

Konsekwencją najazdu Dorów, Tessalów i Beotów, a właściwie dwóch fal migracji (pierwsza inwazja Dorów miała skończyć się śmiercią w pojedynku Hylosa, syna Heraklesa) był upadek kultury mykeńskiej i początek tzw. Wieków Ciemnych w historii Grecji, trwających między 1200 p.n.e. a 800 p.n.e.. Zmienił się również etnos ziem Grecji: Dorowie zajęli Peloponez (prócz Arkadii), południowe wyspy jońskie oraz Kretę i Rodos i południową część wybrzeża Azji Mniejszej - Dorydę. Attyka, Eubeja, Beocja i Jonia w Azji Mniejszej pozostała w rękach Beotów i Jonów. Achajowie zmieszkliwali nadal Arkadię, Pamfylię i Cypr, a Tesalię, Elidę i Fokaję zasiedlali Tessalowie, którzy wyparli z tych ziem Eolów. Plemiona spokrewnione z Dorami, które mówiły dialektem północno-zachodnim i brały udział w pierwszej fali migracji doryckiej, zasiedliły Epir, Elidę i Etolię. Przeludnienie Grecji, do którego przyczynił się najazd Dorów, spowodowało konieczność migracji Greków w kierunku Azji Mniejszej.

Wędrówka Dorów była jedną z wielu migracji etnicznych w basenie Morza Śródziemnego, które około 1200 p.n.e. na w sposób znaczący na zmianę układu polityczno-etnicznedo ówczesnego świata.

''''Achajowie'''' (gr. Achajoj) – lud indoeuropejski, który przybył na obszary kontynentalnej Grecji około 2000 lat p.n.e., podbijając miejscowych Pelazgów. W XVIII w. p.n.e. Achajowie podbili Kretę, którą niepodzielnie władali jednak dopiero od drugiego najazdu około 1400 roku p.n.e. Eponimicznym ojcem plemion achajskich był mityczny Achajos, syn Zeusa i Pytii, w innej wersji syn królewny ateńskiej Kreuzy i Ksutosa. Achajowie byli twórcami kultury mykeńskiej, za której centrum uznaje się bogate w złoto Mykeny, leżące w Argolidzie na Peloponezie.

Największymi księstwami achajskimi były Mykeny, w których władali Pelopidzi, Argos, Tiryns, Pylos, Lacedemon (Sparta), Kreta oraz Arkadia. Według Homera te niewielkie państwa wystawiły w wyprawie na Troję od 60 do 100 okrętów.

Władca państwa achajskiego nosił miano wanaks. Pomagał mu w rządzeniu lawagetas – prawdopodobnie dowódca wojskowy. Achajowie podejmowali dalekie wyprawy wojenne, z których największa, przeciwko Troi, doczekała się epickiego opisu w postaci Iliady Homera. Zakładali też kolonie na Cyprze, w Pamfilii i Rodos. Najprawdopodobniej o Achajach wspominają hetyckie tabliczki odnalezione w Bogazköy, które opisują silne królestwo Akhkhijawa utrzymujące stosunki z władcami Hetytów – Mursilisem II i Tuthalijasem IV. W XI w. p.n.e. Achajowie zostali zepchnięci przez Dorów do północnej części Peloponezu, na obszary zwane Achają.Plik:Przyklad.jpg